HSK nedir, HSK'nın açılımı nedir? HSK üyeleri kimlerdir, nasıl seçilir? HSK'nın görevleri nelerdir? HSK daireleri nelerdir?

Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun yargılama yetkisi bulunmadığından mahkeme statüsünde değildir. Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), Türkiye'deki hâkimlerin ve savcıların özlük işlerini yürüten ve bunlarla ilgili itirazları inceleyen bir idari birimdir. Vatandaşlar HSK hakkında HSK nedir, HSK'nın açılımı nedir? HSK üyeleri kimlerdir, nasıl seçilir? HSK'nın görevleri nelerdir? HSK birinci ve ikinci daire görevleri nelerdir? sorularına yanıt aramaktadır. Peki, HSK nedir, HSK'nın açılımı nedir? HSK üyeleri kimlerdir, nasıl seçilir? HSK'nın görevleri nelerdir?

HSK NEDİR?

Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), Türkiye'deki hâkimlerin ve savcıların özlük işlerini yürüten ve bunlarla ilgili itirazları inceleyen bir idari birimdir. Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun yargılama yetkisi bulunmadığından mahkeme statüsünde değildir.

1961 Anayasası gereğince 20 Temmuz 1961'de, "Yüksek Hâkimler Kurulu" adıyla kuruldu. Hâkimlerin bağımsızlığını sağlamak için kurulan kurul, hâkimlerin atanması, nakli gibi özlük işlerinin yanı sıra, hâkimlerle ilgili şikayetleri de inceleme ve karar merciiydi. On sekiz asıl, beş yedek olmak üzere yirmi üç üyeli olmak üzere kurulun üyeleri Yargıtay, Meclis ve Senato tarafından belirlenmekteydi. Kurulun yapısı, çalışma usulü ve esaslarına ilişkin olarak 1962 yılında 45 Sayılı Yüksek Hâkimler Kurulu Kanunu çıkarıldı. 12 Mart Muhtırasını takiben anayasada ve kanunlarda yapılan değişikler uyarınca, üye sayısı on bir asıl ve üç yedek olarak on dörde düşürüldü. Kurulun bütün üyeleri Yargıtay Genel Kurulu üyeleri arasından seçilecek, dört yıl olan görev süreleri değişmez iken görev süresi biten üyelerin tekrar seçilebileceği hüküm altına alınmıştı. 12 Eylül Darbesi'nin ardından yapılan yeni anayasa ile birlikte kurulun "Yüksek Hâkimler Kurulu" ile "Yüksek Savcılar Kurulu", adı birleştirilerek "Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu" oldu. Önceden sadece adli yargı hakimleri ve savcıları hakkında karar verme yetkisi olan kurul, bu değişiklikler ile birlikte idari yargı hakim ve savcılarını da kapsamına aldı. 1981'de çıkarılan 2461 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu ile hakimler ve savcılar tek bir kanun altında düzenlenmiş oldu. 2010 yılında yapılan anayasa değişiklikleri ile birlikte, 2461 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu kaldırılarak yerine 6087 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu kabul edildi. Kurul yirmi iki asıl ve on üç yedek üyeden oluşacak ve üç daire hâlinde çalışacaktı. Kurulun başkanı yine adalet bakanı iken; üyeleri cumhurbaşkanı, Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel kurullarınca belirli niteliklere sahip kişiler arasından seçilecekti.

2017 yılındaki anayasa değişiklikleri ile ad Hâkimler ve Savcılar Kurulu olan kurumun yapılanması günümüzdeki şekline ulaştı. Üye sayısı yirmi ikiden on üçe düşürülürken, yedek üyelik ise kaldırıldı. Daire sayısı, üçten ikiye düşürüldü. Üyelerin seçiminde de yine cumhurbaşkanı, Yargıtay ve Danıştay genel kurullarının yetkisi sürerken, Türkiye Büyük Millet Meclisi de üye seçme yetkisine sahip olmuştur. Bakan ile birlikte, bakan yardımcısının[a] da kurulun tâbi üyesi olacaktı. Bunun dışında, üyelerin dört yıllık görev süreleri, süreleri bitince tekrar seçilebilecekleri ve meslekten çıkarma haricindeki cezalara karşı yargı yolunun kapalı olmasına ilişkin düzenlemeler varlığını devam ettirdi.

HSK ÜYELERİ KİMLERDİR?

Genel Kurul (7 Haziran 2021 itibarıyla):

1. Abdulhamit Gül - Başkan (Adalet Bakanı)
2. Mehmet Akif Ekinci - Başkanvekili
3. Halil Koç - Üye
4. Hamit Kocabey - Üye
5. Ömür Topaç - Üye
6. Ergün Şahin - Üye
7. Sinan Esen - Üye
8. Aysel Demirel - Üye
9. İbrahim Kolcu - Üye
10. Ömer Faruk Yıldırım - Üye
11. Cumhur Şahin - Üye
12. Bilal Temel - Üye
13. Hasan Yılmaz (Bakan yardımcısı) - Üye

HSK ÜYELERİ NASIL SEÇİLİR?

HSK Üyelerinin Geldiği Kaynaklar:

1. Adalet Bakanı - 1
2. Adalet Bakanı Yardımcısı - 1
3. TBMM Genel Kurulu tarafından - 7
4. Cumhurbaşkanı tarafından - 4

Toplam: 13

HAKİMLER VE SAVCILAR KURULUNUN GÖREVLERİ NELERDİR?

Genel Kurulun Görevleri Şunlardır:

a)Başkanvekilini ve daire başkanlarını seçmek.

b)Dairelerin kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak.

c) Daireler arasında çıkan görev ve işbölümü uyuşmazlıklarını kesin olarak karara bağlamak.

ç)Kurulun görevine giren, fakat Genel Kurul veya dairelerin görevleri arasında gösterilmeyen konularda karar merciini belirlemek.

d) Hâkim ve Savcıların uymaları gereken etik davranış ilkelerini belirlemek.

e) Kurul üyeleri hakkındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturma işlemlerine ilişkin 6087 Sayılı Kanunla verilen görevleri yerine getirmek.

f) Bakanlığın, bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlamak.

g) Yargıtay ve Danıştaya üye seçmek.

ğ) Genel Sekreterin atanması için Başkana üç aday teklif etmek.

h) Teftiş Kurulu Başkanını, Teftiş Kurulu başkan yardımcılarını, Kurul başmüfettişlerini, Kurul müfettişlerini ve Kurulda geçici veya sürekli olarak görev yapacak tetkik hâkimlerini atamak.

ı) Adli ve idari yargı hâkim ve savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma ile hâkim ve savcılar hakkında denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma yapılması konularına münhasır olmak üzere yönetmelik çıkarmak ve genelge düzenlemek.

i) Kurulun stratejik plânını onaylamak ve uygulamasını takip etmek.

j) Görev alanını ilgilendiren kanun ve diğer mevzuat taslakları hakkında görüş bildirmek.

k) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.

Birinci Dairenin Görevleri Şunlardır;

a) Hâkim ve savcılarla ilgili olarak;

1) Atama ve nakletme,

2) Geçici yetki verme,

3) Kadro dağıtma,

4) Müstemir yetkileri düzenleme,

5) Yıllık ve mazeret izinleri dışında her türlü izin verme,

6) Eğitim programlarına katılmaya ilişkin izin verme işlemlerini yapmak;

b) Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, ve diğer mevzuata (hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarına ilişkin denetleme işlemlerini Teftiş Kuruluna yaptırmak;

c) Hâkim ve savcılar hakkındaki ihbar ve şikâyetleri inceleyip gereğini yapmak;

ç) Hâkim ve savcıların görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hâl ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını Kurul müfettişleri veya müfettiş yetkilerini haiz kıdemli hâkim veya savcı eliyle araştırma ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemleri ile inceleme ve soruşturma yapılmasına yer olmadığına ilişkin işlemler için teklifte bulunmak;

d) İlgili kanunlarda verilen görevlerin yerine getirilmesi bakımından en yakın mahkeme veya hakimlikleri belirlemek,

e) Meslek öncesi eğitimde staj mahkemelerini belirlemek,

f) Bölge Adliye ve Bölge İdare Mahkemesi Daireleri arasındaki iş bölümü ile İlk Derece Mahkemelei arasındaki iş dağlımını karara bağlamak;

g) Genel Kurul tarafından verilen diğer işleri yapmak ile görevlidir.

İkinci Dairenin Görevleri Şunlardır;

a) Hâkim ve savcıların;

1) Her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma işlemlerini yapmak,

2) Görevlerinden dolayı veya görevleri sırasındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturması sonucu hakkında karar vermek,

3) Disiplin veya suç soruşturma ve kovuşturması nedeniyle geçici yetkiyle yer değiştirmesine veya görevden uzaklaştırılmasına karar vermek,

4) Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar vermek,

5) Diğer kurumların geçici görevlendirme ve nakil taleplerine ilişkin izin işlemlerini yürütmek.

b) Hâkim ve savcı adaylarını mesleğe kabul etmek.

c) Hâkimlik ve savcılık görevine tekrar atanma ile diğer hizmetlerden mesleğe atanma talepleri hakkında karar vermek.

ç) Meslekten çekilme, çekilmiş sayılma ve görevin sona ermesi hakkında karar vermek.

d) Genel Kurul tarafından verilen diğer işleri yapmak.

Genel Sekreterlik

Genel Sekreterlik, Kurulun idarî ve malî işleri ile sekreterya hizmetlerini yerine getirmek amacıyla kurulmuştur. Genel Sekreterlik; Genel Sekreter, biri idari yargı hâkim ve savcıları arasından seçilecek beş genel sekreter yardımcısı ile yeteri kadar tetkik hâkimi ve bürolardan oluşur.

Genel Sekreter, birinci sınıf hâkim ve savcılardan Genel Kurulun, muvafakatleri alarak teklif ettiği üç aday arasından Başkan tarafından atanır. Genel sekreter yardımcıları ise birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılar arasından, muvafakatleri alınarak, Başkan tarafından atanmaktadır. Kurulda çalıştırılmak üzere Genel Sekreterliğe bağlı yeteri kadar tetkik hakimi bulunur. Tetkik hakimliğine, hâkimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az beş yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul hizmetlerinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından muvafakatleri alınarak Genel Kurul tarafından, geçici veya sürekli çalıştırılmak üzere atama yapılır. Kurul personeli naklen veya açıktan atama yoluyla atanır.

Genel Sekreterliğin Görevleri Şunlardır;

a) Kurulun büro işlemlerini yürütmek;

b) Kurulun taraf olduğu adlî ve idarî davalar ile icra takiplerinde avukatlar vasıtasıyla Kurulu temsil etmek, davaları takip etmek, ettirmek, hukukî hizmetleri yürütmek;

c) Hâkim ve savcıların sicilleri ile şahsî dosyalarını tutmak;

ç) Kurulun arşiv hizmetlerini yürütmek;

d) Kanunlarla malî hizmet ve strateji geliştirme birimlerine verilen görevleri yapmak;

e) Hâkim ve savcıların izin ve emeklilik işlemlerini yürütmek;

f) Kurul üyeleri ile Kurulda görev yapanların özlük işlemlerini yürütmek;

g) Kurulun görev alanıyla ilgili hususlarda Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sisteminin (UYAP) kullanılmasını sağlamak;

ğ) Kanunlarda gösterilen veya Başkanlık, Genel Kurul veya daireler tarafından verilen dilğer işleri yapmak.

Teftiş Kurulu

Teftiş Kurulu Başkanı, üç başkan yardımcısı ile yeteri kadar kurul başmüfettişi ve müfettişi ile bürorlardan oluşur.Teftiş Kurulu, Başkanın gözetiminde Kurul adına görev yapmaktadır. Kurul müfettişleri, görevlerini yerine getirirken Teftiş Kurulu Başkanına; Teftiş Kurulu Başkanı ise Kurula karşı sorumludur.

Teftiş Kurulunda görevli olanların atanma usulleri şu şekildedir;

Teftiş Kurulu Başkanı ve başkan yardımcıları, birinci sınıf hâkim ve savcılar arasından mavafakatleri alınarak;Kurul başmüfettişleri, Teftiş Kurulunda fiilen beş yılını doldurmuş, birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini yitirmemiş olan müfettişler arasından, kıdem sırasına göre; Kurul müfettişleri, hâkimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az beş yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul müfettişliği hizmetinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından muvafakatları alınarak Genel Kurul tarafından atanır.

Teftiş Kurulunun Görevleri Şunlardır;

a) Adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarının görevlerini kanun ve diğer mevzuata (hâkimler için idari nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetlemek; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hâl ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırmak ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemlerini yapmak;

b) Görev alanına giren konularda, uygulamada ortaya çıkan mevzuat yetersizliği ve aksaklıklar ile ilgili hususlarda gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak alınması gerekli kanunî ve idarî tedbirler konusunda Kurula teklifte bulunmak;

c) Kanun ve diğer mevzuatta gösterilen veya Kurul tarafından verilen benzeri görevleri yapmak ile görevlidir.

Hakimler ve Savcılar Kurulu Gündem Politika Güncel Haberler