Hayvanlara karşı yapılan fiillere karşı yasada öngörülen hapis ve idari para cezaları nelerdir?

Son zamanlarda yaşanan menfur hadiseler, her şeyden önce bir insan sonra bir hayvansever olarak beni de derinden etkiledi.

Olaylar sonucunda, hayvanlara işkence eden kişiler hakkında adli ve idari soruşturma başlatıldı.

Bugünkü yazımızda hayvan hakları mevzuatını, hayvanları ve hayvan haklarını korumak için neler yapılabileceğini,ceza yaptırımlarını ve bunların caydırıcılıklarını konuşacağız.

Geçtiğimiz yıl Hayvan Hakları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM Genel Kurulunda kabul edilmiştir. Bu değişiklikler ile 2004 yılında yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu günümüz şartlarına evrilmek istenmiştir. Ayrıca hayvanları mal olarak gören düzenlemeler değiştirilmiş hayvanlar can kapsamına alınmıştır. Hayvana zarar vermek cana zarar olacağından hayvana verilen zarar durumunda cezalar artırılmıştır.

Hayvanları Koruma Kanunu'nun 1. maddesine göre bu kanunun iki temel amacı vardır. Bunlar hayvanlara uygun,rahat ve iyi muammeleyi sağlamak ve hayvanların acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşın en iyi şekilde korumak ve mağduriyetlerinin korunmasını sağlamaktır. Ayrıca kanunumuz bütün hayvanların eşit doğduğu, türüne özgü şartlarda yaşama özgürlüğüne sahip olduğu gibi hayvanların korunmasına ilişkin temel ilkeleri merkeze alarak hazırlanmıştır.

Kanunumuz; hayvanların sahiplenilmesini, bakımı ve korunmasını, hayvanlara müdahalaleri, hayvanların ticareti ve eğitilmesini,hayvanları korumak için kurulacak yönetim teşkilatını ve verilecek cezaları ayrı ayrı düzenlemiştir.

Kanunumuz, bir hayvanı sahiplenen veya satan kişilerin yükümlülüklerini, hayvanların mal olmamaları dolayısıyla istisnalar saklı kalmak kaydıyla haciz edilemeyeceklerini, sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanlara ilişkin düzenlemeleri ve nitekim bir hayvan neslini yok edecek her türlü müdaheleyi ve hayvanların yaşadıkları sürece tıbbi amaç dışında organ veya dokularının bir bölümü veya tümünün alınıp çıkarılamayacağını veya tahrip edilemeyeceğini açıkça öngörmüştür. Ayrıca kanunumuz madde 14'te hayvana eziyet ve ıstırap veren durumları kesinlikle yasaklamıştır.

Cezalar hususunda ise kanunumuz idari ve adli cezalar öngörmüştür. Buna göre,idari cezalar nispeten hafif suçlarda verilir. Dolayısıyla caydırılık konusunda asıl incelenmesi gereken asıl cezalar adli cezalardır. Adli cezalar ise nesli yok olan hayvanları öldürmek, istisnaları saklı kalmak kaydıyla bir ev hayvanını ya da evcil hayvanı kasten öldürmek, cinsel tacizde bulunmak veya eziyet çektirmek durumlarında söz konusu olur.

Kanunumuza göre,

Kedi ve köpek sahiplerinin hayvanlarını dijital kimlik altına almaması durumunda hayvan başına 1200 TL,

Hayvanı sahiplenen veya ona bakan kişinin insan hayvan ve çevre bakımından gerekli önlemleri almaması durumunda hayvan başına 1000 TL,

Hayvanın bakımı ve korunması konulu sertifikası olmadan hayvan satan kişilere 5000 TL,

Fiil suç teşkil etmediği takdirde bir hayvan neslini yok edecek müdahalede bulunanlara hayvan başına 35.000 TL,

Hayvanın dış görünüşünü değiştirmeye yönelik veya diğer tedavi amacı olmaksızın kulak ve kuyruk kesilmesi,ses tellerinin alınması ve tırnak ve dişlerinin sökülmesi durumunda hayvan başına 4500 TL,

RTÜK'ün takibi sonucunda Hayvanların korunması ve refahı amacıyla; yaygın ve örgün eğitime yönelik programların yapılması gerekir. radyo ve televizyon programlarında bu konuya yer verilmeyip kanallara ait televizyon programlarında ayda en az iki saat, özel radyo kanallarının programlarında ise ayda en az yarım saat eğitici yayınların yapılmaması halinde maddenin ihlal edildiği her ay için 20.000 TL,

İşletme sahipleri ve belediyelerin hayvanat bahçelerini doğal yaşama en yakın şekilde düzenleme zorunluluğu olup aykırı davrananlara hayvan başına 2500 TL idari para cezası verilir.

Ve bu kabahatlerin veteriner hekim, veteriner sağlık teknisyeni,hayvan koruma gönüllüsü, hayvan koruma derneği üyeleri,hayvan koruma vakfı üyeleri tarafından işlenmesi halinde cezalar 2 kat artırılır.

Nesli yok olma tehlikesi altında olan bir hayvanı öldüren kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası, bir hayvan neslini yok eden kişi beş yıldan on yıla kadar hapis cezası,

İstisnalar saklı kalmak kaydıyla bir ev hayvanını veya evcil hayvanı kasten öldüren kişi altı aydan dört yıla kadar hapis cezası,

Hayvanlara cinsel saldırıda bulunan veya tecavüz eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ve yüz günden az olmamak üzere adli para cezası,

Bir ev hayvanı veya evcil hayvana işkence eden veya acımasız ve zalimce muamelede bulunan kişi altı aydan üç yıla kadar hapis cezası,

Hayvanları dövüştüren kişi üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.

Anılan suçların birden fazla hayvana karşı aynı anda işlenmesi durumunda verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Ayrıca yine anılan suçların veteriner hekim, veteriner sağlık teknisyeni, hayvan koruma gönüllüsü, hayvan koruma derneği üyeleri, hayvan koruma vakfı üyeleri tarafından işlenmesi halinde cezalar yarı oranında artırılır.

Burada dikkat edilmesi gereken husus cezaların miktarıdır. Cezaların yaptırımı caydırıcı olmalıdır ki kişiler bunu yapmaktan sakınsın. Aksi halde kişiler cezadan korkmayacakları için suçu işlemeye devam edebilirler.

Dolayısıyla kanunumuzda öngörülen ceza miktarları da attırılmalıdır. Ayrıca cana kastın söz konusu olduğu bu suçlarda adli müeyyideye yani hapis cezalarına ek olarak bir de bu canlara zarar veren bu kişilerin rehabilite edilmesi gerekir.

Tüm bunlara ek olarak eğer sizde bir hayvana eziyet edildiğini görürseniz İç İşleri Bakanlığının uygulaması olan HAYDİ (Hayvan Durum İzleme) üzerinden hayvan polisine ihbarda bulunabilirsiniz.