Sisi-Trump Görüşmesinde Gündem "Yüzyılın Anlaşması"

Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da ilginç olduğu kadar önemli gelişmelerin yaşandığı bir dönemde Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ABD'yi ziyaret ediyor.

Ziyaretin Libya'nın doğusundaki askeri güçlerin lideri darbeci Halife Hafter'in geçen perşembe Trablus'u ele geçirmek için saldırı başlattığını açıklaması ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, yeniden başbakan seçilmesi halinde işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerini "İsrail'e ilhak" etme vaadinin ardından gelmesi ziyaretin önemini artırıyor.

Uzmanlar, Sisi'nin temasları ve ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesinde "Yüzyılın Anlaşması" olarak isimlendirilen Filistin - İsrail barış anlaşmasının değerlendirileceği konusunda hemfikir.

ABD Başkanı Trump'ın kıdemli Danışmanı ve Asistanı Jared Kushner geçen Şubat ayında yaptığı açıklamada, İsrail'deki genel seçimlerin ardından (bugün) Washington'un anlaşmayla ilgili planını Filistin ve İsrailli taraflara sunacağını ve iki tarafın da geri adım atması gerektiğini söylemişti.

Uzmanlara göre, Arap NATO'su oluşturulması, terörle mücadele ve ortak çıkarlar çerçevesinde Mısır-ABD ikili ilişkilerinin geliştirilmesi de Sisi'nin ABD ziyareti dosyasında yer alıyor.

- İki devletli çözüm veya iki halklı tek devlet

AA muhabirine konuşan Kahire Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. Tarık Fehmi, ziyaretin zamanlamasına dikkati çekerek, görüşmelerde ikili ilişkilerden çok bölgesel sorunların ele alınacağını söyledi.

Ağırlıklı olarak Filistin meselesi ve Arap-İsrail anlaşmazlığının masada olacağına dikkati çeken Fehmi, "Yüzyılın Anlaşması" konusunda sıkı pazarlıkların olacağının altını çizdi.

Fehmi, "Yüzyılın Anlaşması projesi ABD tarafından hazırlandı. Filistinlere Kudüs ve mültecilerin geri dönüşü konularında geri adım atmalarını dayatıyor." dedi.

Kahire ve Washington arasında Yüzyılın Anlaşması ile ilgili 3 ayrı konuda fikir ayrılığı bulunduğunu belirten Fehmi, "Mısır iki devletli çözümden yana tavır alırken, Washington iki halklı tek devlet olmasında ısrar ediyor." ifadesini kullandı.

İkinci konunun 6 Aralık 2017'de Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak kabul etmesi olduğunu ifade eden Fehmi, üçüncü meselenin ise geçen 25 Mart'ta ABD Başkan'ı Trump tarafından Golan Tepeleri'nde İsrail'in egemenliğini tanıyan kararnamenin imzalanması olduğunu kaydetti.

Fehmi, Kahire ile Washington arasında Libya ve Suriye meselesi, Arap NATO'su ile Körfez ülkelerinin güvenliği konusunda fikir birliği bulunduğunu, Kahire'nin bu dosyalarda manevra kabiliyetinin daha yüksek olduğunu belirtti.

İkili ilişkilerin istikrarlı olduğuna dikkati çeken uluslararası ilişkiler uzmanı Fehmi, Mısır'ın bölgede önemli bir denge ülkesi olduğunu, bu nedenle Sisi'nin ABD'de iyi karşılandığını hatırlattı.

Bugünlerde sosyal medyada dolaşan, Gazze ve Mısır'ın Sina Yarımadası'nı da kapsayan Filistin devletinin kurulacağı yönündeki harita ve projeler konusuna da değinen Fehmi, "Yüzyılın Anlaşması" ile Sina Yarımadası'nın ilişkisi olmadığını, bu tür projelerin devrik Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek döneminde (1981-2011) ve sonrasında Mısır tarafından reddedildiğini dile getirdi.

- Arap NATO'suna Mısır mesafeli duruyor

AA muhabirinin sorularını cevaplayan Kahire Amerikan Üniversitesi Siyaset Sosyolojisi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Said Sadık da görüşme masasında "Yüzyılın Anlaşması" olacağına işaret etti.

Üç önemli dosyanın ele alınacağını kaydeden Sadık, bunların İran'a karşı Arap NATO'su, terörle mücadele ve ikili ilişkiler olduğunun altını çizdi.

Özellikle de Körfez ülkelerinin savunması için ABD'nin Mısır ve Ürdün ile MESA olarak ifade edilen "Orta Doğu Stratejik Koalisyonu" oluşturma gayreti içerisinde olduğunu söyleyen Sadık, Mısır'ın bu projeye mesafeli durduğunu belirtti.

"Görüşmede Yüzyılın Anlaşması en önemli konu başlığı olacak." ifadesini kullanan Sadık, ziyaretin İsrail'deki genel seçimlere denk getirilmesinin zamanlama olarak dikkat çekici olduğuna işaret etti.

- Trump döneminde ikinci ziyaret

Mısır Cumhurbaşkanı Sisi Trump döneminde ABD'yi ikinci kez ziyaret ediyor. İlk ziyaretini Trump'ın göreve gelmesinden birkaç ay sonra Nisan 2017'de gerçekleştirmişti.

Trump ile bir araya gelmeden önce Sisi, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Trump'ın kıdemli Danışmanı ve Asistanı Jared Kushner ile görüştü.

Kaynak: AA / Güncel