Betam: Türkiye 2016'da 2.8 Büyüyecek

Betam'ın yayınladığı ve Ozan Bakış ile Mine Durmaz tarafından hazırlanan "Ekonomik Büyüme ve Tahminler: Ekim 2016" raporuna göre Ağustos ve Eylül verileri, 15 Temmuz darbe girişimi travmasının etkisinin azaldığını gösteriyor. Ekonomik göstergelerde bir küçülme olmakla birlikte 2. çeyrekteki yavaş büyümenin devam ettiğine değinilen raporda "Kesinleşen Temmuz, Ağustos ve kısmen Eylül ayı öncü göstergeleri ışığında çeyrekten çeyreğe büyüme oranını 0.2, yıllık büyüme oranını ise yüzde 2.8 olarak tahmin ediyoruz" deniliyor.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış özel tüketim öncü göstergeleri içinde artış gösteren tek kalemin yüzde 3.9 ile binek otomobil üretimi olduğu belirtilen raporda, 2016 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 0.2 artan tüketim malı ithalatının 2016 üçüncü çeyrekte yüzde 4.5 azalacağı tahmininde bulunuluyor. Raporda, sıralanan verilen ışığında özel tüketim büyümesinin sıfıra yakın çıkacağı tahmini dile getiriliyor.

Kamu tüketimi hız kesti

Mal ve hizmet harcamaları, personel giderleri ve SGK primlerinden oluşan kamu tüketiminin üçüncü çeyrekte hız kestiğinin vurgulandığı raporda, kesinleşen verilere göre kamu harcamaları 2016 yılının üçüncü çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 1.2 azaldığı belirtiliyor. Dönem kıyaslamasının bir önceki yılın aynı çeyreğiyle yapıldığında, kamu harcamalarının 2016 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 5.5 büyüdüğü vurgulanıyor.

Özel yatırımlarda daralma sinyalleri

Bakış ve Durmaz'ın hazırladığı Betam raporunda, güncellenen yatırım öncü göstergelerinin yatırımlardaki daralma olasılığını pekiştirdiğine dikkat çekiliyor. 2016 yılının üçüncü çeyreğinde mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış öncü göstergelerin hepsi bir önceki çeyreğe kıyasla özel yatırımlarda bir gerilemeye işaret ediyor. İkinci çeyrekte artış gösteren ara malı ithalatı ve yatırım malı ithalatının üçüncü çeyrekte sırasıyla yüzde 5.3 ve yüzde 3 düşeceği tahmininde bulunuluyor. Raporda, "Bir önceki çeyrekte azalan ara malı ve yatırım malı imalatı ile binek olmayan otomobil üretiminin üçüncü çeyrekte de sırasıyla yüzde 2,4, yüzde 4.1 ve yüzde 3.2 azalacağını öngörüyoruz. Bir önceki yılın aynı çeyreği ile kıyasladığımızda ise özellikle binek olmayan otomobil üretimindeki azalmanın iyice belirginleştiğini görüyoruz ve 2016 üçüncü çeyrekte yıllık bazda yüzde 26.6 azalacağını tahmin ediyoruz. Ara malı imalatı ve yatırım malı imalatında ise yıllık bazda sırasıyla yüzde 2.9 ve yüzde 4.7 azalış olacağını düşünüyoruz. Diğer taraftan, 2016 üçüncü çeyrekte ara malı ithalatının yıllık bazda yüzde 3.0 ve yatırım malı ithalatının yıllık bazda 4.8 oranında artmasını bekliyoruz. Bu veriler ışığında üçüncü çeyrekte özel yatırımlardan büyümeye negatif bir katkı bekliyoruz" deniliyor.

Raporda, kamu tüketim harcamalarına benzer şekilde kamu yatırım harcamalarının da 2016 yılının ikinci çeyreğinde büyümeye olumlu katkı yaparken üçüncü çeyrek beklentileri negatif seyrettiği belirtiliyor. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış kamu yatırımlarının ikinci çeyrekte yüzde 8.8 arttığı hatırlatılırken üçüncü çeyrekte 18.8 oranında ciddi bir azalma beklendiği vurgulanıyor. Aynı şekilde reel kamu yatırımlarının da üçüncü çeyrekte yüzde 5.3 azalacağı tahmininde bulunuluyor.

Genel değerlendirme

Rapordun Genel Değerlendirme başlığı altında şu görüşlere yer veriliyor:

"GSYH'nın tahmininde kullandığımız diğer değişkenlerin bir kısmı ekonomide zayıf büyümeye işaret ederken diğer kısmı yavaşlama hatta gerilemeye işaret ediyor. Bir önceki çeyrekle kıyasladığımızda, özellikle sanayi üretim endeksi ve gelecek 12 aydaki yatırım beklentilerindeki azalmanın diğer göstergelerden anlamlı şekilde farklılaştığını belirtmek isteriz. Elektrik tüketimi, reel kesim güven endeksi ve toplam otomobil üretimindeki artışların üçüncü çeyrekte pozitif olmakla birlikte çok küçük olduğunun altını çizmemiz lazım.

Geçen yılın aynı dönemiyle kıyasladığımızda benzer sonuçlar görüyoruz. En önemli farklılık toplam otomobil üretiminin çeyreklik bazda artış gösterirken yıllık bazda azalmasıdır.

Kesinleşen Ağustos ve kısmen Eylül ayı verilerinin Temmuz verilerine göre daha iyimser bir ekonomik büyümeye işaret ettiğini görüyoruz. Güncellenen öncü göstergeler ışığında GSYH 2016 üçüncü çeyrek büyümesinin çeyreklik bazda yüzde 0.2, yıllık bazda ise yüzde 2.8 olacağını tahmin ediyoruz."