Prof. Dr. Ömer Türker, "Anadolu İrfanı"nı anlattı

Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Türker, Zeytinburnu Belediyesi tarafından düzenlenen seminer programları kapsamında "Gelmeyen Gelenek ve Bilmeyen İrfan: Nazari Düşünce Geleneğimizin Bileşenleri" konulu söyleşi gerçekleştirdi.

Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezi'ndeki söyleşi, yeni tip koronavirüs tedbirleri kapsamında aynı zamanda merkezin YouTube kanalından canlı olarak yayınlandı.

İslam düşünce geleneğinin Anadolu'daki mirası hakkında konuşan Türker, "Anadolu İrfanı" tabirinin İslam düşünce geleneği açısından sonuç kavram olarak ortaya çıktığına değindi.

Türker, İslam düşünce geleneklerinin, kelam, felsefe, fıkıh veya tasavvuf geleneklerinin Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan önce teşekkül ettiğini anımsatarak, "Bunların büyük şahsiyetleri yetişmiş, temel dönemleri yaşanmıştı. Bu önemli bir ayrıntı, yani hem kurucu şahsiyetleri yetişmiş hem ikinci kurucular ortaya çıkmış hem de belirli dönemler yaşanmış ve yeni dönemlere girilmişti. Yani daha önce çeşitli aşamalardan geçmiş düşünce Osmanlı'da buluştu. Bu nedenle Osmanlı dönemi iki özelliği nedeniyle diğer dönemlere göre temayüz eder. Birincisi uzun süre istikrarlı bir merkezi yönetime sahip olması, ikinci olarak ise düşünce geleneğinin en kapsamlı haliyle tevarüs etmesidir." dedi.

"İslam düşünce geleneğinden kopmanın iki büyük maliyeti var"

Batılılaşma ile birlikte İslam düşünce geleneğinden kopmanın iki büyük maliyeti olduğunu dile getiren Türker, şunları söyledi:

"Birincisi Osmanlı dönemi bütün bir geleneğin üslup haline geldiği bir dönemdi. Yani İslam medeniyetinin ürettiği bilgiyi Osmanlı hayat tarzı haline getirmişti. İkincisi ise tarihte görülmediği kadar Türkçe dili güçlenmişti. Türkçe dönemin bütün dillerinin ifade edildiği büyük bir dil haline gelmişti. Bu dil kendi içerisinde yaşam üslubunu barındırıyordu, batılılaşma sürecimizde eski dilimizden kopma olduğu için onun kazandırdığı bu incelik kayboldu. Maalesef bu hikmet kitaplarla da yaşamıyor. Çünkü dil yaşam formu içerisinde kavranılması, öğrenilmesi ve aktarılması gereken bir şeydir. Bu hikmet yavaş yavaş elimizden çekilip alındı. İşte kala kala 'Anadolu irfanı' diye Anadolu'daki insanların gündelik tecrübeye dayalı sağ duyusu kaldı. Halbuki 'Anadolu irfanı' 8. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar tüm insanlığın düşünce merkezi olan İslam düşünce mirasıydı. Bu temsil kabiliyeti modernleşme süreciyle birlikte eski konumunu kaybetti ve biz onun kazanımlarını yitirdik."

Ömer Türker, İslam düşüncesine yön veren ana prensipler ve İslam düşünce birikiminin bugünün meselelerine yönelik yaklaşımlarını ele alan "İslam Düşüncesi" seminerlerine ilerleyen aylarda devam edeceğini söyleyerek konuşmasını tamamladı.

Kaynak: AA / Güncel