Rize Mandalinası Tescil Yolunda

MUHİTTİN SANDIKÇI - Rize mandalinasının Karadeniz'de tescili için Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Ziraat Fakültesince çalışma yapılıyor.

RTEÜ Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Keziban Yazıcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, satsuma mandarininin bölgede Rize mandalinası olarak bilindiğini ve buraya Rusya'dan geldiğini belirtti.

Rize'de daha önceleri mandalina bahçeleri bulunduğunu anlatan Yazıcı, çayın gelmesi ile birlikte mandalina ağaçlarının kesildiğini yerine çaylık alanlar oluşturulduğunu ifade etti.

Üç yıl önce bir proje başlattıklarını, İyidere'den Fındıklı ilçesine kadar bütün bölgeyi tarayarak satsuma klonlarını tespit ettiklerini dile getiren Yazıcı, ÇAYKUR Genel Müdürlüğü tarafından tahsis edilen bir tescil bahçesi kurduklarını kaydetti.

Yazıcı, amaçlarının mandalinanın en üstün klonlarını bularak "Rize mandalinası" adı ile tescil edilmesi olduğunu söyledi.

Mandalinanın Rize'de tescilinin yapılması için başlattıkları proje kapsamında ilk üç yıllık aşamayı tamamladıklarını anlatan Yazıcı, "İkinci üç yıllık aşamada genotipler içerisinde en iyi performans göstereni seçip Rize mandalinası olarak tescil ettireceğiz. İlk aşamada yapılan taramalarda 53 klon belirledik ve en iyi özellik gösteren 10 tanesini seçtik. Oluşturduğumuz bahçede klonları yarıştıracağız. Türkiye'deki tescilli diğer mandalinalarla bunları kıyaslayacağız. Ardından güçlü yönlerini ön plana çıkararak tescil ettireceğiz." dedi.

Turunçgillerin bölge için çok uygun olduğunu belirten Yazıcı, "Budama, gübreleme, hastalık, zararlılarla mücadele gibi kültürel uygulamalar doğru zaman ve şekilde yapıldığında, bölgede çok kaliteli mandalina yetiştirilebiliyor. Geçmişte bu bölgede yetiştirilmiş. Çay bu bölgenin günümüz şartlarındaki en uygun ürünü. Bölge halkının ekonomik, kültürel, sosyal hayatında yer etmiş bir ürün ama bunun yanında yan ürün olarak kivi ve turunçgiller var. Bunun gen kaynakları olarak korunması gerekiyor." diye konuştu.

Bölgedeki gen kaynaklarının yok olmaması için çalışma yürüttüklerinin altını çizen Yazıcı, şöyle devam etti:

"Bu proje sadece ekonomik amaçlı değil. Gen kaynakları sadece Rize için değil bütün Türkiye'deki turunçgiller için bir kaynak olacak. Islah yapacak araştırmacılar için kaynak olacak. Seleksiyon çalışmaları Ege ve Akdeniz Bölgesi'nde yapılmış Karadeniz ayağı eksik kalmıştı. Biz proje ile Karadeniz ayağını tamamlamış oluyoruz. Karadeniz bölgesinde gen kaynaklarını muhafaza altına alıyoruz. Çeşit olarak tescil ettirdiğimizde Türkiye tarımında ön plana çıkacak. Niye? Çünkü, bizim klonlarımız soğuğa dayanıklı. Belki de turunçgil yetiştirilecek bölgeler bu klonlar sayesinde genişleyebilecek. Rize mandalinası çeşitlerini Türk tarımına en kısa sürede kazandıracağız."