Meclis Başkanı Demokratikleşme Paketi Açıyor

Cumhurbaşkanı Vekili ve TBMM Başkanı Köksal Toptan, “Yeni bir anayasa yapımı yanında belki çift kamaralı sistemi, yani senatoyu da tartışmalıyız” dedi.

Meclis Başkanı Köksal Toptan, Anayasa Mahkemesi'nin kararını değerlendiriyor

Toptan, TBMM'de düzenlediği basın toplantısında, yarın Yunanistan'a gideceğini anımsatarak, Anayasa Mahkemesinin kararının gerekçesinin ne zaman yayınlanacağını bilinmediğinden bugün konuyla ilgili basın toplantısı düzenlediğini bildirdi.

Toplantısına, Türkiye Cumhuriyeti'nin Anayasasında da açıkça ifade olunduğu gibi demokratik laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğunu vurgulayarak başlayan Toptan, tüm çağdaş demokrasilerde olduğu gibi Anayasanın, yasama, yürütme ve yargı erklerinin ayrılığı ilkesine dayandığını vurguladı.

Her erkin görev ve yetkilerinin sınırlarının Anayasada ve ilgili yasalarda açıkça belirlendiğini kaydeden Toptan, “Milletimizin temsil makamı olan TBMM'nin, Anayasa ve içtüzük kurallarına göre çıkardığı kanun, yürürlüğe girdikten sonra herkes için bağlayıcı ve uyulması gerekli bir norm halini almaktadır. Millet adına TBMM tarafından kullanılan bu yasama yetkisi mutlak bir yetkidir. Ancak hukuk devleti olmanın bir gereği olarak yürütmenin çalışmaları 'idari', yasama organı çalışmaları da belli şartlarda 'anayasal yargı' denetimine tabidir” diye konuştu.

Bu denetim yollarının şart ve şekilleri, kuralları, konuları, yolları, hem Anayasa hem de ilgili yasalarda açıkça belirtildiğini vurgulayan Toptan, “Yargı, konulan normları ancak anayasa ve hukuk devleti ilkelerine göre yorumlar ve bir sonuca varır. Bu hak da yargı için mutlaktır ve tartışılamaz. Ancak erkler, anayasadan doğan haklarını kullanırken kendilerini başka bir erk yerine koyamaz ve olmayan yetkiyi kullanamaz, başka erkin yetkisini elinden alamaz, o alana müdahale edemez. Bu amaçla norm ihdas edemez” dedi.

“ÇİFT KAMARALI SİSTEM...”

“Sorunlarımızı demokrasi içerisinde çözebileceğimize yürekten inanıyorum” diyen Toptan, demokrasinin de sürekli gelişen ve değişen bir kavram olduğunu vurguladı.

Toptan, şunları kaydetti:

“Hepimiz el birliğiyle demokrasiyi savunmalı, korumalı ve geliştirmeye çalışmalıyız. Türk toplumu demokratik düzenin erdeminin ve yararlarının bilincine varmış durumdadır. Bize düşen, siyasal ve hukuksal yapılarımızı bu anlayışa uygun duruma getirmektir. Bu çerçevede yeni bir anayasa yapımı yanında belki çift kamaralı, yani senatoyu da artık Türkiye'nin tartışmasının yararlı olabileceğini düşünmekteyim.

Demokratik yönetimin dayandığı değerleri, demokratik siyasal kültürü de güçlendirmeye hep beraber çalışmalıyız. Herkes bilmelidir ki Meclisimiz; yüksek temsil gücüyle bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da Anayasada belirlenen ilkeler çerçevesinde millet ve tarih önünde ettiği yeminine sadık kalarak milleti için doğruları yapmaya devam edecektir. Vatandaşlarımızın, Türkiye'nin geleceğine olan güven ve inançlarında hiçbir eksilme olmamalıdır.”

Köksal Toptan, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan günümüze pek çok sorunu aştığını, içinde bulunduğu sorunları da durumu da aşacağını belirterek, “Bunun için kurumlarımıza ve birbirimize olan güven duygularını kaybetmemeliyiz, birbirimizi incitecek ve etkisizleştirme amacı taşıyan davranışlardan kaçınmalıyız. Bütün bunları karşılıklı konuşmak ve değerlendirmeler yapmak üzere önümüzdeki süreçte Parlamentomuzda temsil edilen siyasi partilerin liderlerini ortak bir toplantıya çağırmayı da düşünmekteyim” diye konuştu.

'ERKLER BİRBİRLERİNİN GÖREV ALANLARINA GİRMEMELİDİR'

Toptan, “Yüksek mahkeme ilgili anayasa maddesini yorumlayarak bir sonuca varma yetkisinin ötesine geçmiştir” dedi.

Toptan, TBMM'de düzenlediği basın toplantısında Anayasa değişiklikleri konusunda Anayasa Mahkemesinin yetki sınırının, Türk hukukunda çok tartışıldığını ve sonuçta bu denetimin Anayasanın 148. maddesinin 1. fıkrası ile “sadece şekil bakımından” olabileceğinin, 2. fıkrası ile de şekli denetimin nelerden ibaret olduğunun ortaya konulduğunu belirtti.

Yasama, yürütme ve yargı arasındaki kuvvetler ayrılığına değinen Toptan, şunları söyledi:

“Erkler ayrılığı, demokratik sistemimizi oluşturan üç kuvvetin uyumlu çalışmasını, belli şartlar dışında birbirlerine müdahale etmemesini, üstünlük taşımamasını gerekli kılmaktadır. Ancak ülkemizde son dönem yaşanan gelişmelere baktığımızda maalesef kuvvetler ayrılığının işleyişi konusunda herkesin endişeler taşıdığını görmekteyiz. Erkler arasında zaman zaman belirgin hale gelen bu sorunlar, ülkemizin sürdürmekte olduğu demokratik gelişme sürecine de zarar vermektedir.

Erkler, birbirlerinin görev alanlarına girmemelidir. Erkler birbirine güvenmeli, saygı beslemelidir. Aksi takdirde bundan en fazla etkilenecek olan demokrasimizdir, hukuk sistemimizdir, Türkiye'dir. Yaşadığımız sürecin ortaya koyduğu durum, modern demokrasilerde kuvvetler arasında bulunması gereken ahenkli, uyumlu ve karşılıklı işbirliğine dayalı çalışma anlayışı konusunda Türkiye'de hala ciddi eksikliklerin bulunduğu gerçeğidir.”

“DEMOKRASİMİZİN GELİŞİMİ AÇISINDAN KAYGI VERİCİ”

Köksal Toptan, Anayasa Mahkemesinin, TBMM'nin, 411 milletvekilinin oyuyla çıkardığı kanunu, Anayasanın 148. maddesine göre sadece şekil bakımından inceleyebileceğinin açıkça belirtilmiş olmasına rağmen, mahkemenin esasla ilgili bir karar verdiğini söyledi.

Toptan, “Anayasa değişikliğinin içeriği başka bir şey, ancak yüksek mahkemenin 148. maddeye göre yetki kullanması, yahut yetki aşımını kullanması ayrı bir şeydir. Böylece yüksek mahkeme ilgili anayasa maddesini yorumlayarak bir sonuca varma yetkisinin ötesine geçmiştir. Bu kararın; erkler arasında bulunması gerekli olan karşılıklı, güvenli, ahenkli ve uyumlu işleyişe uygun bir sonuç doğurmadığı kanaatindeyim. Bu kararla kuvvetler ayrılığı ilkesi sorgulanabilir hale gelmiştir. Böyle bir hal demokrasimizin gelişimi açısından kaygı vericidir” diye konuştu.

Anayasa Mahkemesinin, demokratik sistemin “olmazsa olmaz bir gücü” olduğunu kaydeden Toptan, bu mahkemenin verdiği kararların bazıları tarafından beğenilmemesi, bazılarınca ise alkışlanmasının doğal olduğunu ifade etti.

“TÜRKİYE, HEDEFİNDEN ŞAŞMAYACAKTIR”

Kararda, genel kamu vicdanına ve genel kamu yararına dikkat edilmesi gerektiğini belirten Toptan, “Kararın açıklandığından bu yana yapılan yorumlar ve eleştiriler dikkate alındığında Yüksek Mahkemenin yetki alanını genişletme kararının ilerde başka konularda da sorunlar yaşanabileceği kaygılarının ağır basmakta olduğudur. Bütün bunlara rağmen altını çizerek belirtmeliyim ki Türkiye Cumhuriyeti tüm kazanımları ile modern ve ileri bir ülke olma yolunda yoluna devam edecek, çağdaş uygarlık düzeyi üstüne çıkma hedefinden şaşmayacaktır” diye konuştu.

“AÇIKLAMAYI YAPMAYI BAŞBAKAN MI SİZDEN TALEP ETTİ?”

Toptan, “çift kamaralı sistem” önerisini Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmediğini belirterek, “Bunu ilk kez telaffuz ediyorum. Ne bana böyle bir telkin yapıldı ne de ben bunu başkasıyla paylaştım” dedi.

Toptan, TBMM'de düzenlediği basın toplantısında, gazetecilerin sorularını yanıtladı. Toptan'ın sorulara verdiği yanıtlar şöyle:

Soru: Anayasa değişikliği konusunda siz mi öncülük yapacaksınız?

Toptan: Hayır ben bir düşünce ortaya atıyorum. Bu konuda benim zaten bir girişimde bulunma yetkim de yok. Ama bunu Türkiye'nin tartışmasını, Türk aydınlarının, Anayasa hukukçularının tartışmasının yararlı olabileceğini düşünmekteyim.

Soru: Siyasi parti liderleriyle bu sistemi mi tartışacaksınız?

Toptan: Yok hayır, bununla alakası yok.

Soru: O toplantının gündemi ne olacak?

Toptan: O toplantının gündemi serbest olur. Her şeyi konuşmamız lazım diye düşünüyorum.

Soru: Bu toplantıyı ne zaman yapmayı planlıyorsunuz?

Toptan: Yarın yurt dışına gideceğim, Salı günü döneceğim. Önümüzdeki hafta içerisinde liderlerin de programlarına bakarak kararlaştırmaya çalışacağım.

Soru: Başbakan ile dün akşam bir görüşmeniz oldu. Bu açıklamayı yapmanızı kendisi mi sizden talep etti?

Toptan: Hayır... Biz dün açıklamayı (bugünkü basın toplantısını) yapacağımızı (AK Parti MYK toplantısı) bitmeden ve biz görüşmemizi yapmadan kararlaştırmış ve size duyurmuştuk. Sayın Başbakan ile görüşmemiz saat 22.00'de oldu. Partideki toplantının bitimi zannediyorum 21.00 gibi. Biz basın toplantısını yapacağımızı, saat 20.00 gibi duyurmuştuk.

Soru: Senato konusu ve Anayasa değişikliğiyle ilgili görüşünüzü Sayın Başbakana ilettiniz mi?

Toptan: Hayır iletmedim. İlk kez sizin huzurunuzda telaffuz ediyorum. Ne bana böyle bir telkin yapıldı ne de ben bunu başkasıyla paylaştım. İlk kez sizin önünüzde şimdi söylüyorum.

Soru: Bu önerinizi biraz detaylandırabilir misiniz?

Toptan: Bu çift kamaralı sistem...Bütün Avrupa parlamento sistemlerinde var. Senatolar var. İngiltere örneğinde olduğu gibi Lordlar Kamarası var. Yani biz Lordlar Kamarası kurmayalım tabii ama... Çift kamaralı sistemi tartışalım diye söylüyorum. O zaman Anayasa Mahkemesi üzerindeki yükü de Anayasa Mahkemesini bu kadar tartışmayı da belki azaltabiliriz ve Yüksek Mahkeme de daha rahat çalışma imkanı bulabilir. Yani bu düşünce ve kaygılarla böyle bir öneride bulunuyorum. Bunu; siyaset, kurumlar tartışsın.

Soru: Bu sistem daha önce denemişti, o dönem daha mı başarılıydı?

Toptan: O dönemde, yasa yapma sürecini ağırlaştırıyor diye çok eleştirildi. Ama dediğim gibi, Avrupa sisteminde de yaşadığımız senato sistemi, başarıyla yürütülebiliyor, yürüyebiliyor. Biz de olmasında yarar var diye düşünüyorum. Bu benim kişisel fikrim.

“CEZAİ YAPTIRIM DÜŞÜNEBİLECEĞİMİZ BİR ŞEY DEĞİL”

Soru: Siz türbanla ilgili ilgili Anayasa değişikliğinin sakıncaları olacağını açıklamıştınız daha önce. Gelinen bu noktada haklı olduğunuzu mu düşünüyorsunuz?

Toptan: (Gülerek) Hayır, yani burada kimin haklı, kimin haksız olması, olmaması çok önemli değil. Bizim o zaman 'türban yasağını kalkması lazım, ama anayasa değişikliğiyle bunun olmasının zor olduğu' şeklindeki düşüncemizdi. O zaman kamuoyuyla bunu paylaşmıştık. Benim üzerinde durduğum, işin içeriği değil. Anayasa Mahkemesi ile ilgili değerlendirmem, işin içeriğiyle ilgili değil.

Soru: Anayasa Mahkemesinin kararıyla ilgili yetki aşımından bahsediliyor. Bu konuda bir yaptırım söz konusu olamaz mı, bu kararın altında imzası olanlarla ilgili? Malum TCK'nın 311. maddesi çok açık.

Toptan:(Gülerek) Yok, yok. Anayasa Mahkemesinin kararlarını beğenmeyebiliriz, eleştirebiliriz. O bizim hakkımızdır. Ama Anayasa Mahkemesi kararları yanlış da olabilir, onlar başka bir şeydir. Ama sizin söylediğiniz, buna cezai bir yaptırımla karşı çıkmak hukuk sistemimizde düşünebileceğimiz bir şey olamaz.

“5 YILI 4 YILA İNDİREN BİR PARLAMENTO, BUNU YAPABİLİR Mİ?”

Soru: Bugün bir gazetenin manşetinde haber vardı: Bir üye 'Sadece şekil denetimi yapabiliriz' diyen Anayasa Mahkemesi Başkanı'na sormuş; 'Peki Mecliste çoğunluğu, Anayasayı değiştirme çoğunluğunu ele geçirmiş bir parti 'seçimler 20 yılda bir yapılır' şeklinde bir Anayasa değişikliği yaparsa ne olur?” Burada sadece şekil denetimiyle sınırlamak, devlet, Cumhuriyet, rejimi değiştirmek gibi sakıncaları sürdürme açısından ciddi problem yaratmıyor mu?

Toptan: Yani, bana göre yaratmaz. Çok vehim olur. Bu parlamento için şu söylenebilir; 5 yıl olan yasama dönemi süresini 4 yıla indirmiş bir Parlamento... 5 yılı 4 yıla indiren bir parlamento bunu 20 yıla çıkarabilir mi? Böyle bir şey düşünülebilir mi?

Soru: Garantisi var mı?

Toptan: Demokrasi, gelenekler rejimidir. Bunu yerleştiremezsek, demokratik kültürü yerleştiremezsek, demokrasimizi yaşatamayız. Onun için birbirimize kuşkulardan, vehimlerden kendimizi kurtararak önümüze, geleceğimize bakmamız lazım. Hiç kimsenin aklından böyle bir şey geçemez, böyle bir şey olamaz. Anayasanın 148. maddesi yanlıştır, bunu yeniden değiştirmek lazım. 'Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliğini esastan da inceleyebilir', böyle bir Anayasa değişikliği yapılırsa, o başka bir şey...

Soru: Bunun dışında güvencesi olması gerekmez mi?

Toptan: Demokrasi, bir çok Avrupa ülkesinde, özellikle Anglosakson hukukunda geleneklerle her şey yürütülüyor, demokrasi geliştiriliyor. Bizim biraz yazılı kurallardan çıkarak, ama işin temelinden de vazgeçmeyerek demokrasimizi geliştirecek bir kültürü oluşturmaya çalışmamız lazım. Şimdi bu tür yorumlar, sanki geriye götürüyor gibi bir izlenim var bende. Ona işaret etmek istiyorum.

“MEYDANLAR VE MEDYA ARACILIĞIYLA DİYALOG KURULUYOR”

Soru: Liderlerle tek tek mi, yoksa birlikte mi görüşeceksiniz? Bu toplantıdan ne bekliyorsunuz?

Toptan: Yok, birlikte... En azından karşılıklı endişelerimizi, dileklerimizi birbirimizin yüzüne karşı söylemekte yarar var. Biraz meydanlar ve medya aracılığıyla diyalog kuruluyor. O da zaman zaman yanlış anlamalara, zaman zaman karşılıklı sert üsluba dönüşüyor ve Türkiye ondan zarar görüyor. Ne düşünüyorsak birbirimizle ilgili, onu birbirimizin yüzüne karşı söylersek daha sağlıklı sonuç çıkarabiliriz. Burada endişeler varsa, o endişeler de açık yüreklilikle dile getirilir. Bundan çıkış yolları varsa, ortaklaşa onu bulma şansı denenebilir, o yollar zorlanabilir. Zannediyorum faydalı bir toplantı olur.

Soru: Liderlere yeni bir Anayasa değişikliği önerme durumunuz var mı?

Toptan: Yok, hayır.

Soru: Ortaya attığınız öneriler konusunda örnek bir çalışma yaptırmayı düşünüyor musunuz?

Toptan: Biraz siz, kamuoyu tartışsın.

Soru: Sizin liderlerle yapacağınız bu toplantıyı öncelikle Cumhurbaşkanı'nın yapması gerekmez miydi?

Toptan: Biliyorsunuz Sayın Cumhurbaşkanımız bu konularda temaslar yaptı ama burada Parlamento, Parlamentonun yetkileri, Anayasa Mahkemesi ilişkileri çok gündemde. O nedenle biz kendi açımızdan bu çerçevede bir değerlendirme yapmak için liderlerle toplantı yapmanın doğru olacağını düşünüyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımız, Nisan ayı içerisinde bunu yaptı, bundan sonra da ne zaman isterlerse elbette yapabilirler.

Soru: Parlamentoda temsil edilen bütün partilerin liderleriyle görüşeceksiniz değil mi?

Toptan: Evet, Parlamentoda temsil edilen partilerin liderleriyle...

Haberler