Doğudan Sayı: 3 Dosya: İran Kitabı

İçindekilerGündemBütün Yollar İran'a ÇıkıyorMehmet Bekaroğlu."Anapolis Süreci": Statükonun Barışı Ve Kıskaca Alınan FilistinErsin Doyran.Pakistan'da Kaos Derinleşirken Türkiye Yeni "Dünya Savaşı"Nın MerkezindeNuray Mert.Mülakat" İran'ın Bağımsız Duruşunu Engellemeye Çalışıyorlar" İran'ın Ankara Büyükelçisi Gulam Rıza Bageri İle Mülakat.DosyaAbd'nin Olası İran İşgali Üzerine DüşüncelerHamid Dabaşi.İran'ın Nükleer DosyasıMustafa El-Labbad.Modern İran Entelektüel Düşüncesinde Süreklilik Ve KopuşlarMehrazad Burucerdi.Bir Kadın Modeli Olarak Hazreti FatımaCihan Aktaş.Mecazi Dilin Konumundan İran Feminizmini KeşfetmekŞule Vatanabadi.Dinin Değişik Halleri: Dine Karşı Dinİlhami Güler.Şiilik Düşüncesinde Değişim Mi Devrim Mi?Mehmet Hayri Kırbaşoğlu."Şii Yükselişi", İran Ve IrakNuray Mert.Faucault Ve İranİran: Ruhsuz Dünyanın Ruhu.Çerçeveİran'da Sevinç Ve Gururla Anılan Bir İşgal: 4 Kasım 1979Atakan Büke.Kasr-ı ŞirinEdip Asaf Bekaroğlu.Kültür-Sanatİran Kültürünün Temel ÖzellikleriAydın Çubukçu.Doğu Ve Batının Birbirine Aktığı Yer: İran'da Resim SanatıYıldız Ramazanoğlu.Dünyanın İçine Yerleşen Yeni Bir SinemaÖvgü Gökçe.PortreMusaddıkBurcu Saka.KitabiyatDirenmek Sanat Mıdır?Üçüncü sayımızla karşınızda olmanın heyecanı ve mutluluğunu yaşıyoruz. Bu sayının dosya konusu İran. Bir yıl önce doğudan dergisini konuşmaya başladığımızda ülke dosyaları yapmayı tasarlamış ve ilk olarak altıncı sayımız için İran'ı tartışmaya karar vermiştik. Ancak nükleer programını bahane ederek ABD'nin İran üzerindeki baskılarını yoğunlaştırması ve bir askeri müdahale ihtimalinin konuşuluyor olması, İran dosyasını erkene almamıza neden oldu. Aslına bakılırsa 1979 İslam Devrimi'nden itibaren İran hiçbir zaman Ortadoğu ve dünya gündeminin arka sıralarında olmadı. İran İslam Derimi ve devrimden sonra İslam Cumhuriyeti'nin izlediği politikalarla ilgili çok farklı değerlendirmeler yapılabilir, ama 1979'dan bu yana ABD'nin en çok başını ağrıtan ülkenin İran olduğu herkesin kabul edeceği bir gerçektir. İran İslam Devrimi ile birlikte ABD sadece bölgedeki en önemli müttefikini yitirmemiş, aynı zamanda başta rehine krizi olmak üzere devrim sırasında meydana gelen olaylarla büyük ölçüde prestij kaybına da uğramıştır. Otuz yıla yakın bir süreden beri bağımsız politikaları ile küresel sisteme dâhil olmayı reddeden, hatta dünya egemeni ABD'ye kafa tutan İran, 11 Eylül'den sonra gerçekleşen Afganistan ve Irak işgalleri ile daha da önem arz etmeye ve dünya gündeminin odağı olmaya başlamıştır. doğudan dergisi olarak, İran dosyasını açmanın kolay bir iş olmadığını biliyorduk. Dosyayı öne almamız neticesinde oluşan zaman baskısı işimizi bir kat daha zorlaştırdı. Her şeyden önce İran dosyasını hangi bütünlüklü bakış ve argüman çerçevesinde tartışacağımız sorunu karşımızda durmaktaydı. Söz konusu İran olunca, Batı kaynaklı haber ve bilgi ağının oluşturduğu gündemden İran resmi söyleminin kullandığı argümanlara kadar geniş bir yelpazede bu konuyu ele almak mümkün. Bölge ülkeleri arasındaki ilişkiler neticesinde gerçekleşen dinamikler de İran'ı Türkiye'den tartışırken kafaların daha fazla bulanmasına sebep olabilir. Bu durum, bölgemizdeki sorunlara, sorunları aynı zamanda yaşayanlar olarak, sağlıklı ve vicdanlı bir katkı sunabilmenin önünde başlıbaşına bir engeldir. Bu gerçekliklerden hareketle ve bunların da ötesinde olarak dergimiz, bu dosyada İran konusunu, saldırı tehdidi altındaki bir ülke olarak İran'ı, ABD saldırganlığına karşı duruş ortak paydasında buluşarak ve bu saldırganlığın aynı zamanda bölge halkları olarak bize yöneldiğinin de bilincinde olarak ele almanın, ilk elden, en kuşatıcı, sağlıklı ve vicdani bir bakışı açısı olacağını düşünüyoruz. Bunun yanında, İran'ın kendi iç çelişkilerinin varlığı, kendi iç çelişkilerimizin varlığı kadar doğal ve bir o kadar da tartışmaya açık haldedir. Fakat dış müdahale ve içsel gerçeklikler birbirinin mefhumu muhalifi olmaktan ziyade, kendi başlarına ele alınması gereken unsurlar olarak karşımızda durmaktadırlar.Bu bilinçli halin yansımalarını dosya yazılarımız boyunca sizlere sunuyoruz. Nükleer kriz ve olası ABD saldırısı üzerine Hamid Dabaşi'nin Şubat 2007'de El-Ahram'da çıkan yazısının çevirisini ve Mustafa El-Labbad'ın doğudan dergisi için kaleme aldığı nükleer kriz yazısını askerî saldırı ve nükleer kriz odaklı bir gündeme ışık tutmaları adına önemli görmekteyiz. Bu noktada ABD/İsrail saldırganlığının gerçekleşme ihtimalinden çok, bu ihtimalin sürekli gündemde tutuluyor oluşunun, dış siyaset uygulamalarının sürekliliğini sağlamada yeterli olduğu gerçeği ile karşı karşıyayız. Öte yandan, söz konusu emperyalist müdahaleleri görmezden gelerek Ortadoğu'da olan bitenleri açıklamaya çalışan bir bakış açısı da yaygınlaşmaktadır. Bundan dolayı, Veli Nasr'ın Amerikan dış politika yapıcılarına öneri niteliğindeki The Shia Revival adlı kitabından yola çıkarak bu bakış açısının eleştirisini yapan Nuray Mert'in yazısını da kitabiyat bölümüne değil de dosyaya eklemeyi uygun gördük. Ali Şeraiti, Abdulkerim Suruş gibi İranlı entelektüellerin eserlerine aşina olan Türkiyeli okur İran düşün hayatının canlılığını tahmin edebilse bile bunu takip etme imkânına pek fazla sahip değildir. Mehrdad Burucerdi'nin, devrim öncesi ve sonrasında İran'da, dindar aydınlar, din adamları ve laik entelektüeller üzerinden giderek, fikir hayatında yaşanan süreklilik ve kopuş noktalarını ortaya koyduğu yazısı bu anlamda önemlidir. Burucerdi, İran'ın şu anki temel sorununun bireysel özgürlükler olduğunu, bunun karşılanmasının ise ulusal bağımsızlığı kaybetmek anlamına gelmeyeceğini ileri sürmektedirKadınların İran devrimi sonrası durumu başlı başına bir dosya konusu oluşturacak kadar öneme sahiptir. Bu konuda Şule Vatanabadi, İranlı kadınların Batı kapitalizmi ile devletin eril söylemi arasında yaşadıkları çelişkileri ve bunları aşma yollarını analitik bir şekilde özetlemektedir. Cihan Aktaş ise Hz. Fatıma'nın günümüz İran kadını açısından neyi ifade ettiğini ve popüler yıldızlarla kıyaslanmasının olası sakıncalarını tartışmaktadır. Dinsel kavramsallaştırmaların toplumsal ve siyasî sonuçları üzerine yazan İlhami Güler ise, Ali Şeriati'nin "dine karşı din" kavramsallaştırmasından hareketle, dinin aynı anda nasıl hem özgürlük ve direnişin fitili; barışın, kardeşliğin, paylaşmanın dili; hem de baskının, sömürünün, nefretin ve bağnazlığın aracı olabildiğinin tarihsel örneklerini bizlere sunmaktadır. Çağdaş Şia düşüncesindeki değişimi ve bu değişimin Sünni düşüncesindeki değişimlerle paralellik gösterdiği noktaları vurgulayan Hayri Kırbaşoğlu ise, geleneksel Şia ve Sünni düşüncesinin, son dönemlerdeki Kur'an merkezli eleştirellikten yola çıkarak yapageldiği inanç ve metodoloji sorgulamaları ile birbirlerine daha çok yakınlaştıklarını ve doğal olarak da, eski zihniyetin yapmaktan aciz olduğu emperyalizm sorgusu ve karşı çıkışının bu şekilde imkan dahilinde olacağını ifade etmektedir. Dosyamıza önemli katkısı olacağını düşündüğümüz yazılardan birisi de Michel Foucault'nun İslam Devrimi'nin hemen ertesinde Claire Briere ve Pierre Blanchet'yle gerçekleştirdiği bir dizi söyleşiden oluşuyor. Birçok tartışmayı beraberinde getiren bu söyleşilerde Foucault, sınıf merkezli ve politik temelli devrim açıklamalarının İran'da karşılık bulmadığını ileri sürerek, devrimin itici gücü olan müşterekliğin sorgusuna girişir. ABD'nin Tahran Büyükelçiliğinin işgali ve Kasr-ı Şirin Antlaşmasını konu alan iki çerçeve yazısı da İran dosyamızı zenginleştirmekte. Atakan Büke Amerikan Büyükelçiliğinin işgali üzerine yazarken aslında İran İslam Devriminin anlamı hakkındaki görüşlerini bizlerle paylaşırken Edip Asaf Bekaroğlu da Kasr-ı Şirin Antlaşmasının bugüne dair düşündürdüklerini irdelemektedir. Burcu Saka'nın Musaddık portresi de İran ve Orta Doğu siyasetini daha iyi anlamak için ufkumuzu genişletecektir hiç kuşkusuz. İran'ın Ankara Büyükelçisi Gulam Rıza Bageri ile Doğu Konferansı Genel Merkezinde yapmış olduğumuz ve dosyamızı büyük oranda tamamlayan söyleşiyi de okuyucularımızın ilgi ile karşılayacaklarını düşünüyoruz. Sorularımızı büyük bir samimiyet ve nezaket ile yanıtladığı ve merak edilen birçok konuya ilk elden yanıtlar verdiği için burada Sayın Bageri'ye teşekkür etmeyi borç biliriz. Önceki sayılarımızdan farklı olarak doğudan'ın bu sayısının kültür-sanat yazılarının tamamını dosya konumuzla ilişkilendirmeye özen gösterdik. İran'ın zengin kültür ve sanat hayatını tamamıyla ele almak imkânsız olsa da üç yazı ile karşınızdayız. Bunlardan ilki Aydın Çubukçu'nun İran'a yapmış olduğu üç ziyaret sonrasında yazmış olduğu gezi notları. İran kültürünün binlerce yıl süren devamlılıklarının izlerini bu yazıda sürmek mümkün. İkinci olarak Yıldız Ramazanoğlu'nun modern İranlı ressamların İran-İslam geleneği ile modern resim sanatının getirilerini başarıyla harmanlamaları üzerine bir yazısını okuyucularımızın beğenisine sunuyoruz. Ve nihayet Övgü Gökçe'nin İran devrimi sonrasında İran sinemasının kültürel ve ekonomik boyutunu gözden geçirerek, İran filmlerinin tematik ve estetik özelliklerini incelemeye alan yazısı ile dergimizin kültür-sanat bölümünü noktalıyoruz.Bunlara ek olarak her sayıda olduğu gibi bölgemizin yakıcı gündemini değerlendiren yazıları da okuyucularımıza sunuyoruz. Mehmet Bekaroğlu Ortadoğu siyasetine dair genel bir tablo çizerken Ersin Doyran geçtiğimiz iki ayda en çok tartışılan olayı olan Annapolis Toplantısı'na odaklanıyor. Dergimiz tam da yayına girereken Pakistan'da Benazir Butto öldürüldü; Nuray Mert kısa gündem yazısında Butto'nun öldürülmesi ile birlikte ateşlenen krizin ilk değerlendirilmesini yaptı. Ayrıca kitabiyat bölümümüze de Okay Bensoy, James Scott'ın "Direniş Sanatları" adlı kitapların tanıtımını yapmaktadır."Devlet Gelenekleri ve Demokrasi" başlıklı dördüncü sayımızda görüşmek üzere.Farklı inanç ve siyasi görüşlere sahip bir grup aydının "Bir de Doğu'ya, kendi coğrafyamıza bakalım" sloganı ile oluşturdukları Doğu Konferansı girişiminin yayın organı doğudan dergisinin, dosya konusu İran olan üçüncü sayısı çıktı.doğudan'ın editör yazısında, İran konusuna nasıl yaklaşıldığı şu cümle ile ifade ediliyor: "Bu dosyada İran konusunu, saldırı tehdidi altındaki bir ülke olarak İran'ı, ABD saldırganlığına karşı duruş ortak paydasında buluşarak ve bu saldırganlığın aynı zamanda bölge halkları olarak bize yöneldiğinin de bilincinde olarak ele almanın, ilk elden, en kuşatıcı, sağlıklı ve vicdani bir bakış açısı olacağını düşünüyoruz"İran'ın Ankara Büyükelçisi Gulam Rıza Bageri ile yapılan mülakatla başlayan İran dosyasında birbirinden ilginç on yazı var. ABD işgali ve nükleer kriz üzerine Hamid El Dabaşi'nin Şubat 2007'de El-Ahram'da çıkan yazısının çevirisi, Mustafa El-Labbad'ın doğudan için kaleme aldığı yine nükleer krize yönelik bir değerlendirme yazısı bulunuyor. Nuray Mert, Veli Nasr'ın, Amerikan dış politika yapıcılarına bir öneri niteliği taşıyan The Shia Revival adlı kitabından yola çıkarak, Ortadoğu'da olan bitenleri emperyalist saldırıları göz ardı ederek açıklamaya çalışan bakış açısını eleştirmiş. "Modern İran Entelektüel Düşüncesinde Süreklilikler ve Kopuşlar" başlıklı yazısıyla Mehrzdad Burucerdi, devrim öncesi ve sonrasında İran'da dindar aydınlar, din adamları ve laik entelektüeller üzerinden, İran'ın fikir hayatında yaşanan süreklilik ve kopuş noktalarını ortaya koyuyor. Şule Vatanabadi, İran Devrimi'nde önemli bir rol üstlenen kadınların, Batı kapitalizmi ile devletin eril söylemi arasında yaşadıkları çelişkilerle, bunları aşma yollarını doğudan okuyucusu için özetlerken, Cihan Aktaş, Hz. Fatıma'nın günümüz İran kadını açısından ne ifade ettiğini yazmış. İlhami Güler, Ali Şeriati'nin "dine karşı din" kavramından yola çıkarak, dinin aynı anda nasıl hem özgürlük ve direnişin fitili, barışın, kardeşliğin, paylaşmanın dili, hem de baskının, sömürünün, nefretin ve bağnazlığın aracı olabildiğinin tarihsel örneklerini sunuyor. Hayri Kırbaşoğlu ise çağdaş Şia düşüncesindeki değişimi kaleme almış. İran dosyası Michel Foucault ile İran İslam Devrimi'nin hemen ertesinde yapılmış ve daha önce Türkçe olarak da yayınlanmış olan bir dizi söyleşi ile zenginleştirilmiş.İran dosyasında iki de çerçeve yazısı var. İran İslam Devrimi'nin ateşleyici olayları arasında yer alan ABD'nin Tahran Büyükelçiliği'nin işgali Atakan Büke'nin kalemi ile farklı bir açıdan değerlendirilirken, Türkiye ile İran arasındaki 367 yıllık barışın kayda alındığı Kasr-ı Şirin Antlaşması'nı da Edip Asaf Bekaroğlu anlatıyor. İran dosyası bu yazılardan oluşuyor ama doğudan'ın bu sayısının diğer yazıları da İran'la ilgili. Portre bölümünde İran'ın efsanevi başbakanlarından Muhammed Musaddık'ı Burcu Saka yazmış. Kültür-sanat bölümünde Aydın Çubukçu, İran'a yaptığı üç gezinin notlarını, Yıldız Ramazanoğlu, İranlı ressamların İran - İslam geleneği ile modern resim sanatının getirilerini başarıyla harmanlamasını, Övgü Gökçe ise İran Devrimi sonrasında, İran sinemasının bir değerlendirmesini bizlerle paylaşıyor. doğudan'ın gündem yazılarında Mehmet Bekaroğlu, Ortadoğu siyasetine dair genel bir tablo çizerken, Ersin Doyran, Annapolis Toplantısı'nı değerlendiriyor. Nuray Mert ise Pakistan'ın eski başbakanı Benazir Butto'nun öldürülmesi ile birlikte ateşlenen krizin ilk değerlendirmesini yapıyor. Kitabiyat bölümünde ise Okay Bensoy, James Scott'ın "Direniş Sanatları" isimli kitabını tanıtıyor. Dergide dördüncü sayının konusunun, "Devlet Gelenekleri ve Demokrasi" olacağı da duyuruluyor. Sahibi Doğu Konferansı Derneği adına Mehmet Bekaroğlu, Genel Yayın Yönetmeni Cem Somel olan doğudan dergisi, dergicilik alanında bir ilke imza atarak, yayın dünyasına "Tahakküm" konulu Sıfırıncı Sayısı ile girmişti. İki ayda bir yayınlanan derginin birinci sayısının dosya konusu, "Türkiye'den Doğu'ya Bakışlar", ikinci sayısınınki ise "Direniş Hareketleri"ydi. Yayın Kurulu ve yazarları daha çok genç akademisyenlerden oluşan doğudan dergisi yazılarının Arapça ve İngilizce özetlerini de yayınlıyor. Doğu Konferansı kurucuları, Ekim 2003'te yayınlamış oldukları deklarasyonda amaçlarını şu şekilde ifade etmişlerdi: "Bir ucu Hindistan'a, öteki ucu Balkanlar'a açılan yaşadığımız kültür havzasının bileşimleri arasında, son yüzyıllarda çeşitli nedenlerle kurumuş, daralmış veya kopmuş olan her tür ilişki kanalını açmak, özellikle de bölgenin tarihsel- entelektüel mirasını; kültürel sanatsal ürünlerini, deneyimlerini, birbirlerine aktaracakları, böylece uzun bir aradan sonra birbirlerini yeniden tanıyacakları platformları acilen kurmak, araçları oluşturmak." doğudan dergisi bu çerçeveden tasarlanmış.(Tanıtım Yazısından)

Yazar: Kolektif

Yayınevi: Elips Kitap

ISBN: 9771303489809-290971

Boyut: 14.0x20.0

Sayfa Sayısı: 144

Basım Yılı: Şubat 2008

Cilt Durumu: Ciltsiz

Kağıt Türü: 2. Hamur

Dil: Türkçe

Amerika Birleşik Devletleri Orta Doğu İran Kültür Sanat Haberler