Tarihe Tanık Meydanlar

SEFA MUTLU - Kentlerin kimliğinde önemli yere sahip meydanlar, geçmişten günümüze ülkelerin kaderini etkileyen birçok olaya tanıklık ediyor.

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, meydanların bireylerin kendilerini ifade etmesinde önemli mecralar olduğunu söyledi.

Prof. Dr. Tarhan, bireylerin meydanlara çıkmakla düşüncelerini kabul edilebilir şekilde anlatmayı amaçladığını bildirerek, bu durumun bireysel olduğu kadar toplumsal bir refleks niteliği de taşıdığını kaydetti.

"İnsan, dostunu, düşmanını meydanda tanır"

İnsanın yaratılışında toplum halinde yaşama kodları bulunduğunu anlatan Tarhan, "İnsanda kimlik ve aidiyet arayışı vardır. Buna çadır duygusu denir. Bir çadırın altında olmaktır bu. İnsanda güvenlik duygusu, açlık ve tokluktan önce gelir. Daha sonra diğer insanlarla ilişki kurar. İnsanlar tokalaşır, selamlaşır, bu güvenin ifadesidir. Meydanlar insanın dostunu-düşmanını ayırt etme alanlarıdır" dedi.

"Kabe, en önemli meydandır"

Meydanların toplumlar açısından önem taşıdığına dikkati çeken Tarhan, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Meydanların iyi yönetildiği toplumlarda huzur ve barış vardır. Eğer devlet meydanlarda barış ortamını sağlayamıyorsa görevini tam anlamıyla yapamıyor demektir. Meydanların Roma'da çok iyi kullanıldığını biliyoruz. Demokrasi ve hukuk oluşturulurken meydanlar önemli bir işlevi yerine getirmiştir. Tarihte meydanların en önemlisi tabii ki Kabe'dir. Kabe, aynı zamanda bir kongre alanı gibiydi. Fikirlerin tartışıldığı ve her bölgeden insanın gelip birbirleriyle kaynaştığı bir alan haline gelmiş. İnsanlık tarihinde alan kavramı ilk olarak dini alanlar olarak oluşmuştur, daha sonra Romalılar bunu çok iyi kullanmıştır. Bir anlamda devlet meydanları kontrol ederek toplumu kontrol etmiştir. Mesela Sultanahmet Meydanı, Osmanlı'da protesto meydanı olmuştur."

-Önemli meydanlar

Mısır'ın seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin darbeyle görevden alınmasına karşı çıkanların toplandığı yer olan Rabiatul Adeviyye Meydanı, Kahire'de bulunuyor.

Darbe yönetiminin kanlı baskınlarına tanıklık eden meydan, adını  8. yüzyılda yaşamış müslüman dindar bir kadından alıyor.  "Rabia" Arapça'da "dördüncü, dört" anlamına geliyor.

Ailesinin dördüncü çocuğu olduğu için bu adı alan Rabiatul Adeviyye, köle olarak başladığı hayatını özgür olarak tamamladığı için özgürlüğün sembolü olarak kabul ediliyor.

Mısır'da katliamın yapıldığı Rabiatul Adeviyye Meydanı'nın ve darbe karşıtı gösterilerin sembolü ise dört parmakla yapılan "Rabia" işareti oldu.

Tiananmen Meydanı

Çin'in başkenti Pekin'de 15. yüzyılda inşa edilen ve "İlahi Barışın Kapısı" anlamına gelen  Tiananmen Meydanı, "Yasak Şehir" ile kentin diğer kısmını ayırmak amacıyla yapıldı. 1 milyon kişinin sığabileceği 440 bin metrekarelik bir alana sahip dünyanın en büyük açık alanı unvanını taşıyan meydan, iki kez yangına maruz kaldı ve 1615'te yeniden düzenlendi. Meydan, 1989'da 15 Nisan'da başlayan ve 5 Haziran'a kadar süren, toplumun farklı kesimlerinden yoğun katılımın olduğu, yüzlerce kişinin ölümüyle sonuçlanan olaylara tanıklık etti.

Kızıl Meydan

Rusya'nın başkenti Moskova'da bulunan ve 73 bin metrekarelik alanı kaplayan Kızıl Meydan (Red Square), hem Rusya, hem de eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) toplumsal ve siyasi tarihinde önemli bir yere sahip. Kızıl Meydan'ı, Kremlin Sarayı'na ait 20 metre yüksekliğindeki duvarlar, yapımı 1930'da tamamlanan Lenin Mozolesi ve çarpıcı soğan kubbeleri ile Aziz Basil Katedrali çevreliyor. 15. yüzyılda Kremlin'in duvarları tamamlandıktan sonra yapılan ve inşa edildiği tarihten bu yana idamlara, gösterilere, geçit törenlerine ve mitinglere sahne olan meydan, UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'nde yer alıyor.

Concorde Meydanı

Fransa'nın başkenti Paris'te 1975'te yaptırılan, çeşmeler ve heykellerin yer aldığı Concorde Meydanı (Place de la Concorde), sekizgen bir forma sahip. Champs Elysees ile 250 bin metrekarelik Tuileries Bahçeleri arasında kalan meydanın ismi, Fransız İhtilali sırasında bir süre "Devrim Meydanı" olarak değiştirildi. İhtilal sırasında gerçekleştirilen ve 14. Louis ile Fransa kraliçesi ve Avusturya arşidüşesi Marie Antoinette'in de aralarında bulunduğu çok sayıda kişinin giyotinle idamı bu meydanda gerçekleştirildi.

Özgürlük Meydanı

İran'ın başkenti Tahran'daki Özgürlük Meydanı'na (Azadi Square-Shahyaad Square) 1971 yılında, Pers İmparatorluğu'nun 2 bin 500'üncü yılı kutlamaları şerefine kentin girişini sembolize etmesi adına Shahyaad Kulesi yaptırıldı. "Şahları Anma" anlamına gelen Shahyaad ismi, 1979'da "Özgürlük Anıtı" olarak değiştirildi. Meydan, İran İslam Cumhuriyeti'nin kurulması sırasında Şah Rıza Pehlevi yönetimine karşı yapılan gösterilerde sert çatışmalara sahne oldu. - İstanbul

Rabiatül Adeviyye Nevzat Tarhan Square Politika Güncel Haberler