Ülkemizde zeytinyağı nerelerde yapılıyor? Zeytinyağı üretimini etkileyen faktörler nelerdir?
Ülkemizde zeytinyağı yapımı yıldan yıla değişim göstermektedir. Zeytin üretim miktarına göre değişen ürün, en çok Ege, Marmara, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu bölgelerinde üretilmektedir.
Akdeniz Bölgesi zeytinyağı yetiştiriciliği
Akdeniz ülkelerinde yetiştirilen zeytinler, yılın Kasım ayında olgunlaşmaya başlar ve Kasım-Şubat aylarında ise hasat işlemi gerçekleştirilir. Toprak yapısı, iklim ve arazi koşulları oldukça uygun bu bölgede zeytin ve zeytinyağı aynı zamanda Akdeniz'i simgeleyen bir kültürün de parçasıdır.
Ege Bölgesi zeytinyağı yetiştiriciliği
Ege Bölgesinde, zeytin üretiminin %80'i yağlık, %20'si de sofralık olarak işlenmektedir. Bu ürünlerin pazarlanma oranları ise yaklaşık %78'dir. Geriye kalan bölümü iç tüketime ayrılmaktadır. Ege Bölgesinin % 60'ı zeytin ve zeytinyağı üretiminde çalışmaktadır.
Marmara Bölgesi zeytinyağı yetiştiriciliği
Marmara Bölgesi diğer bölgelere göre üretim yüzdesi daha düşüktür. İklim özelliğinin önemli olduğu zeytin ve zeytinyağı üretiminde, gerekli iklimi yeterince sağlanamamaktadır.Fakat iyi altyapıları sayesinde işlem konusunda oldukça başarılıdırlar. Marmara bölgesinde ise durum tersine: %90'ı sofralık ve %10'u yağlık. Türkiye'nin toplam sofralık zeytin üretiminin %40'ı bu bölgede gerçekleşirken, sofralık zeytin işlemesinde salamura siyah zeytin ağırlık taşır.
Zeytin üretimi için önemli unsurdur.
İklim unsuru
İlim zeytin ağacı üstünde oldukça etkilidir. -7 dereceden az sıcaklıklarda ağacın gelişimini, sürecini etkiler. Zeytin yetiştirilen yerlerde yıllık sıcaklık ortalamasının 15-20 derece arasında olması gerekli. Aşırı sıcaklıklarda ise döllenmeyi etkiler.
Rüzgar
Rüzgarın estiği zaman, yönü ve şiddeti zeytin üzerinde etkilidir. Yaz aylarında güneyden gelen rüzgar, toprağın nemini kaçırır. Eğer bu olay devamlı olursa ağaç susuzluktan pörsür. Bu yüzden rüzgar zeytinyağı üretimini etkiler.
Yağış
Zeytin ağacı kuraklığa dayanıklıdır fakat yıllık yağış isteği 600-800 mm'dir. Zeytinciliğin yapıldığı Ege, Akdeniz ve Marmara bölgesinde kışın ve ilkbahar aylarında yağmur toprak tarafından emilir ve zeytin ağaçların su ihtiyaçları karşılanır.
Toprak yapısı
Toprağın fiziksel özelliği zeytin ağacının yetişmesi için önemlidir. Toprak yapısı ne ağır ne de hafif olmalıdır. Toprak derinliği zeytin ağacının kök yapısının gelişebileceği şekilde olmalıdır.
Arazi seçimi
Toprak tınlı, killi-tınlı, kireç %5-15 aralığında, organik madde %2-3 oranlarında, tuzluluk ise en fazla % 5 mchos/cm ve ph seviyesi 6-8 olmalıdır. Bu arazinin su kaynaklarının büyüklüğü, araziye uzaklığı sulama maliyetleri üzerinde etkilidir.