Tzob: Ramazan Fırsatçılığını Önledik, Ama Çarpık Fiyat Yapısı Hala Sürüyor

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, Ramazan öncesi yaptıkları uyarılar ve aldıkları önlemlerle gıdada spekülatif fiyat artışlarının önüne geçtiklerini; "Ramazan fırsatçılığını" önlediklerini, ancak üreticiden tüketiciye kadar olan süreçteki fiyat çarpıklığının hala sürdüğünü söyledi.

Şemsi Bayraktar, düzenlediği basın toplantısında, temel gıda ürünlerinde üretici, hal ve market fiyatları hakkında bilgi verirken, "Uyarılarımız belirli ölçüde etkili oldu, alınan önlemler sonuç verdi, halkımızın da bilinçli davranmasıyla özellikle başta baklagiller olmak üzere pirinç gibi fiyat artışından endişe edilen ürünlerde tüketici fiyatlarının aşırı derecede artması engellendi" diye konuştu. Bayraktar, Bu Ramazan spekülatörler kaybetti" dedi.

Bazı önemli ürün ve gıdalardaki aylık fiyat değişimleri ve spekülatif hareketler konusunda kamuoyunu doğru bilgilendirmek üzere her ay açıklamalar yapan TZOB Başkanı Bayraktar, Ramazan öncesi yaptıkları açıklamalarla spekülatif fiyat atışlarının önlenmesi, Ramazan fırsatçılığı yapılmaması yönünde pazarlama sisteminde yer alan tüm taraflara gerekli uyarıları yaptıklarını hatırlattı.

Bu açıklamalarının ardından konunun Bakanlar Kurulu gündemine alındığını, başta Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı olmak üzere konuyla ilgili kurumların görevlendirildiğini, denetimlerin artırılacağının açıklandığını anlatan Bayraktar, şöyle dedi:

"Birliğimizin bu uyarıları belirli ölçüde etkili olmuş, alınan tedbirler netice vermiş, halkımızın da bilinçli davranması sonucu özellikle başta baklagiller olmak üzere pirinç gibi fiyat artışından endişe edilen ürünlerde tüketici fiyatlarının aşırı derecede artması engellenmiştir. Fiyatlar hortlamamış, spekülatörlerin oyunu bozulmuştur. Bundan sonraki süreçte de spekülatif fiyat arışlarının önüne geçmek için gerekli tedbirleri almaya devam edilmelidir."

/**

Seçilmiş ürünlerde market fiyatları(YTL/Kg)

Ramazan Ramazan Değ.

Öncesi Sonrası (%)

Salatalık 1,07 1,38 28,7

Patlıcan 1,16 1,49 27,7

Sivri Biber 1,58 1,88 19,2

Şeftali 2,02 2,41 19,2

Karpuz 0,47 0,55 17,6

Domates 1,22 1,42 16,3

Yeşil Fasulye 2,77 3,20 15,5

Kuru Üzüm 5,69 6,46 13,5

Havuç 1,35 1,46 8,4

Armut 3,06 3,24 5,8

Kuru İncir 10,32 10,75 4,2

Kuru Kayısı 8,50 8,79 3,4

Yeşil mercimek 3,72 3,81 2,5

Dana Eti 17,42 17,66 1,4

Nohut 3,62 3,63 0,4

Kırmızı Merc. 5,03 5,04 0,1

Fındık 17,45 17,45 0,0

1Lt Süt 1,86 1,86 0,0

Pirinç 5,98 5,85 -2,1

Kuru Fasulye 4,61 4,47 -3,0

Yumurta 0,26 0,24 -6,1

Elma 2,33 2,09 -10,2

**/

/**

Seçilmiş ürünlerde üretici fiyatları(YTL/Kg)

Ramazan Ramazan Değ.

Öncesi Sonrası (%)

Yeşil Fasulye 0,74 0,98 31,2

Patlıcan 0,25 0,32 26,0

Salatalık 0,21 0,26 22,4

Şeftali 0,58 0,69 19,4

Armut 0,96 1,13 17,6

Pirinç 1,25 1,45 16,0

Karpuz 0,17 0,19 8,8

Sivri Biber 0,45 0,48 5,6

Havuç 0,41 0,42 2,4

Kırmızı Mercimek 2,60 2,60 0,0

Domates 0,31 0,31 0,0

Elma 0,50 0,50 0,0

Kuru İncir 5,00 5,00 0,0

Fındık 5,00 5,00 0,0

1Lt Süt 0,60 0,60 0,0

Dana Eti 9,00 9,00 0,0

Nohut 0,87 0,83 -4,6

Kuru Kayısı 2,50 2,25 -10,0

Yeşil mercimek 1,80 1,60 -11,1

Kuru Fasulye 1,40 1,20 -14,3

Kuru Üzüm 1,80 1,50 -16,7

Yumurta 0,16 0,13 -22,8

**/

-ÜRETİCİ-MARKET FİYAT MAKASI HALA ÇOK AÇIK-

Ancak üretici ve market fiyatları arasındaki makasın açıklığının hala çok yüksek düzeylerde seyretmeye devam ettiğini belirten Bayraktar, Ramazan ayının sonunda yapılan tespitlere göre, üretici ve tüketici fiyatları arasındaki farkın; yaş sebze ve meyvede yüzde 429,5, kurutulmuş ürünlerde yüzde 330,6, baklagillerde yüzde 337,8 pirinçte yüzde 303,6'lara ve hayvansal ürünlerde yüzde 210'lara kadar çıktığına işaret etti.

Üretici ve tüketici fiyat farkının en fazla olduğu ilk beş üründeki farklar: salatalıkta yüzde 429,5, patlıcanda yüzde 371,4, domateste yüzde 355,7, nohutta yüzde 337,8, kuru üzümde yüzde 330,6 düzeyinde bulunuyor.

Bayraktar, "Rasyonel bir pazarlama sisteminin kurulamamış olması üretici ve tüketiciyi mağdur etmektedir. Üretici ve perakende fiyatları arasındaki bu fark tüketicilerimiz açısından da sürdürülebilir bir durum değildir. Tedbir alındığı takdirde tüketicilerimiz bu ürünleri daha uygun fiyatla tüketebilir" dedi.

-TÜİK'İN ENFLASYONU HALKIN ENFLASYONUNDAN FARKLI-

TÜİK'in açıkladığı enflasyon halkın enflasyonundan farklı olduğuna işaret eden Bayraktar, TÜİK'in Ağustos ayı itibariyle yüzde 11,77 olarak açıkladığı yıllık enflasyonu halkın yüzde 70 hissettiğini ifade etti. Bayraktar, "Çiftçimizin ucuz ürettiği ürünler tüketicilere 5-6 kat fiyatla daha pahalı satılmaktadır. Bunun nedeni, bu çarpık sistemdir. Üreticimize de tüketicimize de yazık olmaktadır. Bu ürünlerin büyük bir kısmı halkımızın temel gıda maddeleridir. Halkımız bütçesinin önemli bir kısmını bu ürünlere ayırmaktadır. Halkımızın enflasyonu yüksek hissetmesinin nedenlerinin başında bu durum gelmektedir" diye konuştu.

TZOB verilerine göre üretici ve tüketici fiyatları arasındaki farka bakıldığında, tüketici fiyat düzeylerindeki yüksekliğin üreticiden kaynaklanmadığı görülüyor. Tüketicilerin gıda ürünlerini pahalıya tüketmesinde, ürünün üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar geçtiği hal, pazar ve market zinciri halkalarının, önemli rol oynadığı dikkati çekiyor.

-FİYAT GELİŞMELERİ

Ramazan ayının sonunda perakende seviyesinde genelde bazı ürünlerde artış görülürken bazı ürünlerde de azalma meydana geldi. Bu dönemde market raflarındaki fiyatlara bakıldığında salatalıkta yüzde 28,7, patlıcanda yüzde 27,7, sivri biberde ve şeftalide 19,2,karpuzda yüzde 17,6, domateste yüzde 16,3, yeşil fasulyede yüzde 15,5, kuru üzümde yüzde 13,5, havuçta yüzde 8,4, armutta yüzde 5,8, kuru incirde yüzde 4,2, kuru kayısıda yüzde 3,4, yeşil mercimekte yüzde 2,5, etteyüzde 1,4, nohutta yüzde 0,4, kırmızı mercimekte yüzde 0,1 artışlar görüldü.

Market raflarında fındık ve sütte fiyat değişimi görülmezken, pirinçte yüzde 2,1, kuru fasulyede yüzde 3, yumurtada yüzde 6,1, elmada yüzde 10,2 fiyat düşüşleri yaşandı.

Baklagillerden market raflarında kuru fasulyenin fiyatında yüzde 3 düşüş gerçekleşti. Fiyatı düşen bir diğer düşüş ürün ise yüzde 2,1 ile pirinç oldu.

Üretici fiyatlarında ise Ramazan öncesine göre domates, elma, kuru incir, fındık, süt ve ette bu dönemde bir fiyat değişimi olmazken, yeşil fasulyede yüzde 31,2, patlıcanda yüzde 26, salatalıkta yüzde 22,4, şeftalide yüzde 19,4, armutta yüzde 17,6, pirinçte yüzde 16, karpuzda yüzde 8,8, sivri biberde yüzde 5,6, havuçta yüzde 2,4 fiyat artışı görüldü.

Yeşil fasulye, salatalık, sivri biber, patlıcan gibi ürünlerde görülen fiyat artışında özellikle güney bölgelerimizde yayla kesiminde ürün hasadının azalmasına, sera ürünlerinin de henüz tam olarak piyasaya çıkmaması etkili oldu.

/**

Seçilmiş Ürünlerde Ramazan Sonu İtibarıyla Ortalama Üretici, Hal, Pazar ve Market Fiyatları(YTL/Kg)

Üretici Hal Pazar Market

Fiyatı Fiyatı Fiyatı Fiyatı

Domates 0,31 0,53 0,75 1,42

Salatalık 0,26 0,50 0,81 1,38

Sivri Biber 0,48 0,69 1,36 1,88

Yeşil Fasulye 0,98 1,30 2,08 3,20

Patlıcan 0,32 0,58 1,01 1,49

Havuç 0,42 0,72 1,20 1,46

Soğan 0,22 0,36 0,67 0,74

Patates 0,31 0,49 0,80 0,92