Ktükam Müdürü Prof. Dr. Altuntaş Açıklaması

Karadeniz Teknik Üniversitesi Kadın Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (KTÜKAM) Müdürü Prof. Dr. Nezahat Altuntaş, kadınların Türkiye'de 1934'de seçme ve seçilme hakkını elde etmesinden sonra yapılan ilk seçimlerde temsil oranının yüzde 4,6 olduğunu belirterek, "Türkiye bu orana yüzde 4,4 ile ancak 2002'de tekrar kavuştu. 7 Haziran 2015'deki seçimlerde bu oran yüzde 17,6, 1 Kasım seçimlerinde ise yüzde 14,7 olarak gerçekleşti." dedi.

Altuntaş, Türkiye'de kadınların seçme ve seçilme hakkı kazanmalarının 83. yıl dönümü dolayısıyla KTÜ Prof. Dr. Osman Turan Kongre ve Kültür Merkezi'nde düzenlenen "Siyaset ve Sivil Toplumda Kadının Hak Mücadelesi ve Nezihe Muhiddin" konulu panelde yaptığı konuşmada, kadınların sadece Türkiye'de değil, bütün dünyada hak mücadelesinde önemli noktalara geldiğini ifade etti.

Kadınların bu konuda önemli bir mücadeleyi de siyasal hakları elde etme sürecinde verdiğine işaret eden Altuntaş, kadınların toplum adına kararların alındığı siyaset yapma hakkından mahrum olmasının ya da yeterince bu süreçte yer alamaması gibi bir durumun önemli kayıp olduğunu dile getirdi.

Altuntaş, kadın hareketliliğinin, Osmanlı'nın ortalarında başlayan bir süreç olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti:

"Özellikle Tanzimat Fermanı ile beraber Osmanlı'da kadının statüsü konusunda önemli değişimler, dönüşümler yaşanmaya başlandı. Örneğin, Islahat Fermanında 'Hiç kimse cinsiyetinden dolayı ikinci duruma düşemez.' ifadesinin yer aldığını görüyoruz. Arazi Kanununda kadının mirasa ortak olmaya başladığını, Nüfus Nizamnamesinde ise evliliğin resmi kurumlar önünde yapılması gerektiği gibi birtakım adımların atıldığı da biliniyor."

Osmanlı'nın ortalarında başlayan ve yüzyılın sonuna doğru yoğunlaşan kadın hakları anlamında önemli değişimler olduğuna işaret eden Altuntaş, şu değerlendirmede bulundu:

"1842'de tıp eğitimi çerçevesinde kadınlara hemşirelik eğitimi verilmeye başlandı. İngiltere'de formal eğitimin 1870'lerde başladığını göz önünde bulundurursak, Osmanlı'nın o süreçte bulunduğu konumu belirlemek daha kolay olur. Bu nedenle hiç de aslında batıdaki süreçlerden uzak değil Osmanlı'da ve Türkiye'de yaşanan kadın hakları süreci. 1800'lerin ortalarında başlayan ve yüzyılın sonunda yoğunlaşan kadın hareketinin, Cumhuriyet döneminde de önemi bir potansiyel oluşturduğunu söylememiz mümkün. Cumhuriyet döneminin temel misyonu, muasır medeniyetler seviyesine ulaşmaktı. Bu çerçevede kadın muallimeler ordusu yaratılarak Anadolu'ya gönderildi. Kadın öğretmenler sadece çocuklara değil, kadınlara da erkeklere de bu çağdaşlığın ve medeniyetin anlatılması noktasında misyon yüklendi."

"Zihinsel dönüşüm gerekiyor"

Altuntaş, kadınların hemen hemen bütün ülkelerde siyasal temsil hakları bulunduğunu belirterek, şunları ifade etti:

"En iyi oran İskandinav ülkelerinde, yüzde 41,7. Amerika'da ortalama yüzde 28, Avrupa'da yüzde 25, Asya'da yüzde 19, Pasifik'te yüzde 15, Türkiye'de yüzde 14,7. Türkiye'de 81 kadın milletvekili var ve 186 ülke arasında 132'nci sıradayız. Dünya ortalaması ise yüzde 23. Kadınların Türkiye'de 1934'de seçme ve seçilme hakkını elde etmesinden sonra yapılan ilk seçimlerde temsil oranı yüzde 4,6 idi. Türkiye bu orana yüzde 4,4 ile ancak 2002'de tekrar kavuştu. 7 Haziran 2015'deki seçimlerde bu oran yüzde 17,6, 1 Kasım seçimlerinde ise yüzde 14,7 olarak gerçekleşti. Türkiye'de 81 ilin 43'ünde kadın milletvekili yok. Kadınların siyasette yer alma oranını artırmak adına ataerkil düşünce yapısını ortadan kaldırmak gerekiyor."

"Siyaset erkek işidir." anlayışının ortadan kaldırılması noktasında zihinsel dönüşüm gerektiğini belirten Altuntaş, şunları kaydetti:

"Demokrasinin gerçek anlamda işleyebilmesi için kadınların siyasette yer alması gerekiyor. Kadınlar dünyayı farklı tecrübe ediyorlar, farklı yaşıyorlar, farklı sorunları var. Bunları da yansıtan kadın temsilini ortaya koymak gerekiyor. Dünya nüfusunun yarısını oluşturan ve diğer yarısını da yetiştiren kadınlar toplumda hak ettikleri statüye sahip olmalı. Sadece siyasal değil, sosyoekonomik, eğitim, kültür alanında hak ettiği yere gelmeli. Bunları da elde edebilmesi için siyasette yer alması çok önemli. Bunu da ancak kadınlar ve erkekler el ele vererek gerçekleştirebilir."

KTÜKAM ile Türk Kadınlar Birliği Trabzon Şubesi işbirliğinde düzenlenen panelde, Türk Kadınlar Birliği Trabzon Şubesini temsilen Canan Nehbit ile KTÜKAM Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Hamiyet Özen de sunum yaptı.

Panel, yazar-edebiyatçı Nezihe Muhiddin'in hayatı ve kadın hakları konusundaki mücadelesini anlatan belgesel gösteriminin ardından sona erdi.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon Türkiye Politika Güncel Haberler