Amanos Öğrek Otu" Dünya Bitki Literatürüne Girdi

LALE KÖKLÜ - Amanos Dağlarında yayılış gösteren ve ilk kez 1862 yılında toplanan ancak o zamandan beri bir daha izine rastlanmayan "Amanos öğrek otu" endemik bitkisi Türk bilimciler tarafından yeniden bulundu ve dünya literatüründeki yerini aldı.

Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yelda Güzel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Amanos Dağlarının, sahip olduğu 250 civarındaki endemik bitki türüyle Türkiye'nin bu açıdan en zengin bölgelerinden biri olduğunu belirtti.

Kentte, bu alandaki zenginlik nedeniyle 100 yılı aşkındır önemli bilimsel çalışmaların yapıldığını ifade eden Güzel, yürütülen çalışmalarda halen yeni türlerin bulunabildiğini kaydetti.

"Amanos öğrek otu" olarak bilinen "Heracleum amanum" bitkisinin de bölge için önemli bir endemik tür olduğunu aktaran Güzel, "Ünlü İsviçreli botanikçi Pierre Edmond Boissier ve ekibi 1862'de ilk kez bu bitkiyi toplamış ve 'Heracleum amanum' ismini vermiş ama aradan geçen 150 yılı aşkın sürede hiç kimse bu bitkiye tekrar rastlamamış ve toplayamamış. Dolayısıyla bu bitki rivayet olarak kalmış." dedi.

Güzel, 2016 yılında Amanos Dağlarında yaptıkları bir arazi çalışmasında bu bitkiye rastladıklarını anlatarak, şöyle devam etti:

"Bitkiyi bulunca oldukça heyecanlandık. Amanos öğrek otu tür olarak Karadeniz Bölgesi'nde görülen 'Heracleum crenatifolium' bitkisiyle benzerlik taşır. Bu nedenle o bitkinin aynısı olabilir şüphesine kapıldık ama detaylı inceleme yaptık ve gerçeğe ulaştık. Bunun Karadeniz'deki türden gerçekten farklı olduğunu, detaylı çalışmalarla ispatladık. Bu tür öncelikle meyvelerinden ayırt ediliyor. Olgun meyvelerinin alt yüzünde 4 salgı kanalı görünür ancak Karadeniz türünde bunların sayısı ikidir. Karadeniz türünde merkezde sapsız bir çiçek topluluğu vardır, Amanos türünde ise bu merkez çiçek durumu saplıdır."

Daha sonra bitkinin dünya literatüründe kabul görmesi için çalışma başlattıklarını aktaran Güzel, "Çalışmamızın sonuçlarını makale haline getirerek, sistematik botaniğin belli başlı uluslararası bilimsel dergilerinden biri olan Phytotaxa'ya gönderdik. Çalışmalarımız kabul edilip yayınlandı ve literatürde yerimizi aldık." diye konuştu.

Bitkinin adını, bulunduğu Amanos Dağlarından aldığını ifade eden Güzel, endemik türün genelde temmuz ve ağustos aylarında çıktığını söyledi.

Güzel, nadir endemik tür olan bu bitkinin korunması gerektiğini sözlerine ekledi.

Amanos öğrek otunun bulunmasında katkısı olan Antakya Doğa, Sanat ve Turizm Derneği Başkanı Samim Kayıkçı da Türkiye'nin Avrupa kıtasıyla boy ölçüşebilecek kadar büyük bir bitki zenginliğine sahip olduğunu bildirdi.

Hatay'ın ise ülke içinde özel bir konuma sahip olduğunu vurgulayan Kayıkçı, kentte yapılacak EXPO 2021'in ilin biyoçeşitliliğinin dünyaya tanıtılması için büyük fırsat olduğunun altını çizdi.?