Uluslararası İmam Matüridi Çalıştayı

TBMM Başkanı Binali Yıldırım : "Müslümanlar, 8'inci yüzyılda başlayan ve 15. Yüzyıla kadar devam eden aydınlanma çağından uzaklaştılar. İmam-ı Maturidi'nin büyük ehemmiyet verdiği akli bilimlerde gerileyen İslam dünyası, nakli bilimlerde ileri gidememiştir. Bilgiyi üretemeyen, bilgiyi yaygınlaştıramayan bir İslam dünyası söz konusudur"

ANKARA - Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Binali Yıldırım, "Müslümanlar, 8'inci yüzyılda başlayan ve 15. Yüzyıla kadar devam eden aydınlanma çağından uzaklaştılar. İmam-ı Maturidi'nin büyük ehemmiyet verdiği akli bilimlerde gerileyen İslam dünyası, nakli bilimlerde ileri gidememiştir. Bilgiyi üretemeyen, bilgiyi yaygınlaştıramayan bir İslam dünyası söz konusudur" dedi.

Uluslararası İmam Matüridi çalıştayı Grand Ankara Oteli'nde başladı. Çalıştaya, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Binali Yıldırım, TBMM eski Başkanları Cemil Çiçek ve Bülent Arınç, eski Çevre ve Şehircilik Bakanı ve Türk Dünyası Parlamenterler Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı İdris Güllüce, eski Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, Diyanet İşleri eski Başkanları Ali Bardakoğlu ve Mehmet Dönmez, milletvekilleri ve eski milletvekilleri katıldı.

TBMM Başkanı Binali Yıldırım, İstanbul'a geldiğinde İmam Matüridi ile tanıştığını belirterek, "'Matüridi' diye bir şey bilmiyorduk. İstanbul'a geldik, bir de 'Matüridi' çıktı. Mezhebin amelde,itikada ayrı ayrı olduğunun doğrusunu söylemelim, ben İstanbul'a geldikten sonra, hayli zaman geçtikten sonra öğrendim. Sonra işin biraz üzerine eğildik, hakikaten farklı bir derya da orada var. İslam dünyasının ve Müslümanların içinde bulunduğu şartlar dikkate alındığında, İslam dünyasının ve Müslümanların içinde bulunduğu şartlar dikkate alındığında, Türk Parlamenter Vakfı'nın 'Kayıp Aydınlanmanın İzinde' teması ile düzenlendiği 'İmam Matüridi' çalıştayını son derece değerli buluyorum. 20'nci yüzyılda adeta yeniden keşfettiğimiz İmam-ı Maturidi'yi anmak ve anlamak üzere düzenlen Çalıştay vesilesiyle Kültür ve Turizm Bakanlığımıza ve Türk Dünyası Parlamenter Vakfı'na teşekkür ediyorum" ifadelerini kullandı.

Yıldırım şöyle konuştu:

"İmam-ı Maturidi, günümüz ifadesiyle Müslümanların aydınlanma döneminin öncülerindendir. Müslümanlara Kur'an'ın diliyle hitap etmiş, yorum ve düşüncelerini telkin ederek bir ekole dönüşmüştür. İmam-ı Maturi'di denildiğinde aklıma gelen ilk kavramlar, akıl, adalet, bilgi, hürriyettir. Şu söz ona aittir: 'İnsan şunu da bilir ki kendisine düşünmemeyi telkin eden his şeytani vesveseden başka bir şey değildir. Çünkü böyle bir davranış, ancak şeytanın işi olabilir. Amacı da kişiyi aklının ürününü toplamaktan alıkoymak, fırsatı değerlendirmesine ve arzusuna ulaşmasına vesile olan ilahi emaneti kullanmak konusunda onu korkutmaktır'. İmam-ı Maturidi, bu sözlerini, onuncu yüzyılın ilk yarısında Müslümanların felsefi arayışlarının en yüksek olduğu devrede söylemiştir. Aklın ve eleştirel düşüncenin öncüsü olan İmam-ı Maturidi, aklı öncelemiş ancak aklı kutsamamıştır. Aynı şekilde insan iradesini öncelemiş fakat, iradeyi asla putlaştırmamıştır. O, kainatın dilinin mütercimi olan Kur'an'ın yeniden tesis etmeye çalıştığı dengeyi insanın ve Müslümanların odağı haline getirmeye çalışmıştır."

8-13. yüzyıllar arasında bilim, sanat, felsefede Müslümanların altın çağı olduğunu kaydeden Yıldırım, "Batı medeniyetinin zihin altyapısını oluşturan Yunan Klasiklerini insanlık tarihine kazandıranlar da Müslümanlar olmuşlardır. İmam-ı Maturidi de, Semerkant'ta bir ilim deryası üzerine doğmuştur. Müslümanların enerjilerinin yükseldiği bu dönem, ayna zamanda büyük akıl karışıklıkları yaşadıkları dönem olmuştur. Peygamberimizin ahirete irtihalinden sonra başlayan Hulefa-i Raşidin döneminde başlayan Kur'an'ı derleme çalışmaları, sonraki dönemlerde Hadis Külliyatının derlenmesiyle devam etmiştir. Aynı süreçte İslam fıkhı ve akaidi tesis edilmeye başlanmıştır. Bu sürecin inanç sahasında düzenleyici ve öncü isimleri Bağdat'ta İmam-ı Eşari, Semerkant'ta da İmam-ı Maturidi olmuştur. İmam-ı Maturidi, fıkıh ve akaid sahasında aydınlatıcı, yol gösterici ve asli kaynak olan Kur'an'ın düsturunu takip edici yorum ve değerlendirmeler yapan İmam-ı Azam Ebu Hanife'nin izini takip etmiştir" şeklinde konuştu.

Müslüman ile Hristiyan dünyasını karşılaştıran Yıldırım, "Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından yapılan derlemeye göre, Hristiyan dünyasında okuma-yazma bilenlerin oranı neredeyse yüzde 90'dır. Nüfusunun büyük çoğunluğu Hristiyan olan 15 ülkede ise, okuma-yazma oranı yüzde 100'dür. Bu durum İslam dünyası için tam aksidir. Bir milyar 800 milyon nüfuslu İslam dünyasında okuma yazma bilme oranı yüzde 40'lar seviyesindedir. Üstelik yüzde 100 okur-yazar oranına sahip bir İslam ülkesi yoktur. Hristiyan ülkelerde okur-yazar nüfusun yüzde 40'ı üniversite mezunu iken, bu oran İslam dünyasında yüzde 2 seviyesindedir. İslam İşbirliği Teşkilatı'na üye 57 ülkedeki üniversite sayısı 500'dür.

Yani 3 milyon 600 bin Müslümana bir üniversite düşmektedir. Oysa sadece Amerika Birleşik Devletlerinde 5758 üniversite bulunmaktadır. Müslüman ülkelerde ortalama 1 milyon nüfusa düşen bilim adamı sayısı 500 iken, bu oran Hristiyan ülkelerde beş bine ulaşmaktadır. Bütün bu verilerden dersler çıkarmamız gerekiyor. Biliyorsunuz, Avrupa 'İçine şeytan kaçmış' diye kadınların yakıldığı karanlık bir çağı yaşamıştır. Onlar için karanlık olan o çağ, bizim aydınlık çağımızdı. Yazık ki, biz çok büyü mevzi ve mevki kaybettik. Müslümanlar, 8'inci yüzyılda başlayan ve 15. Yüzyıla kadar devam eden aydınlanma çağından uzaklaştılar. İmam-ı Maturidi'nin büyük ehemmiyet verdiği akli bilimlerde gerileyen İslam dünyası, nakli bilimlerde ileri gidememiştir. Bilgiyi üretemeyen, bilgiyi yaygınlaştıramayan bir İslam dünyası söz konusudur" dedi.

Kültür ve Turizm Bakanı Yardımcısı Ahmet Haluk Dursun, Bakanlığın milli kültürüne ait, toplumun aydınlanmasına yönelik faaliyetlere yapmaya çalıştığını belirterek, "En azından bundan sonra bu faaliyetlerini çok daha öne alarak yapmayı düşünmektedir. Topkapı Yazma Eserler Kütüphanesi, Süleymaniye Yazma Eserler Başkanlığı'nın 2019 yılında üç adet bugünkü ve yarın başlayacak olan Matüridi düşüncesinin temel kaynakları ile ilgili üç adet yazmanın neşriyatı planlanmıştır" ifadelerini kullandı.

Çalıştay Yürütme Kurulu Başkanı Abdullah Çoşkun, batı medeniyetinin barış ve adaleti sağlamaktan çok uzak kaldığını söyleyerek, "Yaşadığımız birçok olay ve gelişme uluslararası kamuoyunun insani sorun ve sıkıntılara ortak bir vicdan ile ve adil bir tepki gösteremediğini ortaya koymuştur. Güçlü olanın haklı sayıldığı, haklı olanın sesini duyuramadığı bir ortamda yeni ve cesur seslerin yükselmesine olan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. İslamın hakim olduğu coğrafyada ise, zulüm, terör ve şiddet baş göstermekte ve asıl itibariyle barış, kardeşlik ve rahmet dini olan İslam ile terör ve şiddet kelimeleri yan yana getirilmeye çalışılmaktadır" diye konuştu.

Çalıştay Bilim Kurulu Başkanı Ali Düzgün, İmam Matüridi'nin bugüne nasıl ışık tutacağına bakmak gerektiğini söyleyerek, İmam Matüridi'nin yetiştiği ortam kozmopolit bir ortam.Türkistan Semerkand alimlerinden bir tanesi. Kendi bölgelerinde sürgüne gönderilebilecek ve bütün insanların kıblesi Semerkand" şeklinde konuştu.

Türk Dünyası Parlamenterler Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı İdris Güllüce, dilini bilmeyen, inançla ilgili problemler yaşayan insanların çoğaldığını kaydederek, "Bir yıl önce Özbekistan'a gittiğimde Matüridi'nin mezarının Sovyetler Birliği döneminde yıkıldığını, mahalleye çevrildiğini bana anlattılar. Acaba bu da bir kasıt mıydı, niye başka yerleri değil de sadece orayı yıkıp mahalle yapıyorlar? Bu düşüncenin İslam dünyasına yapacağı katkının etkisinin onları vehme kaptırdığını kendi kendime düşündüm" ifadelerini kullandı.