Magna Carta nedir? Magna Carta maddeleri ve özellikleri nelerdir?

İngiltere'de imzalanan bu belge "Büyük Ferman" adıyla ya da "Büyük Özgürlükler Sözleşmesi" olarakta bilinmektedir. Bu ferman ile birlikte ilk defa insan hakları genel hatlarıyla belirlenmiş olup ''insan devlet için değil'', ''devlet insan içindir'' ilkesine dayanıp hayata geçirilmiştir. Bazı tarihçiler, tarihte kralın yetkilerini kısıtlayan ilk belgeler Pankuş Meclisinde hazırlanmıştır. Tarihteki ilk demokratik meclis olarak bilinen Pankuş Meclisi, Magna Carta'nın imzalanmasında etkili bir rol oynamıştır. Magna Carta ne zaman imzalandı? Magna Carta maddeleri nelerdir? Magna Carta özellikleri nelerdir? Bilgi ve detaylar haberimizdedir…

MAGNA CARTA NEDİR?

Magna Carta, bir İngiliz belgesidir. Bu belge ile İngiltere kralının, yetkilerinin birkaçından feragat etmesi istenmiştir. Belgede, yasalara uygun davranması ve hukukun arzu ve isteklerinden daha üstün olduğunu kabul etmesi zorunlu kılınmıştır. İngiltere tarihinde kralın yetkileri ilk kez kısıtlamış olup ve derebeylere bazı haklar tanımıştır. Magna Carta, günümüzdeki anayasal düzene ulaşana kadar yaşanılan tarihsel sürecin en önemli basamaklarından birini oluşturmaktadır.

Haberimizin ilerleyen kısımlarında inceleyeceğiz fakat bu belgede, 61. maddeye göre feodal yasalara gönderme yapılıyor. Bundan dolayı, 25 baronun kralın hükmüne karşı gelebileceği belirtiliyor. Kimse tarafından belgede gerçekleştirilen sözlerine sadık kalmaması ve Papa 3.Innocentius'un belgeyi reddetmesi neticesinde I. Baronlar Savaşı'na neden olmaktadır.

MAGNA CARTA NE ZAMAN İMZALANDI?

Manga Carta, tarihin ilk yazılı anayasasıdır. Dünyanın, özgürlük adına attığı en büyük adım olan Magna Carta, İngiltere Kral'ı John'un -Yurtsuz Kral John-, sınırsız yetkilerinden feragat ettiği ve hukukun kendi arzularından daha üstün olduğunu kabul etmiştir. Bu yüzden bu belge tarihin akışını değiştiren bir antlaşma olmuştur.

Magna Carta 1215 yılında, İngiltere'deki Salisbury Kalesi'nde imzalanmıştır. Resmi bir belgedir. Stephen Langton tarafından yazılan bu belge, o dönemin kralı I. John tarafından imzalanmıştır. Bu karardan sonra baronlar 1215'te kral ile görüşmüştürler. Bununla beraber, görüşmenin sonunda isteklerini ileriki bir tarihte cevaplandıracağını söyleyen kral sözünde durmamıştır. Bundan dolayı baronlar krala karşı ayaklanma başlatmıştır. İngiltere'nin önemli yer ve şehirlerini ele geçiren baronlar kralı anlaşmaya mecbur bırakmışlardır. 1215'in Haziran ayında imzalanan Magna Carta, kralın hakimiyetinin "baron" adı verilen toprak sahipleri adına sınırlandırılmasını kabul etmiştir. Bu nedenle, kralın kayıtsız sultası kalkmıştır. Aynı zamanda kral ve derebeylerin karşılıklı vazifeleri belirlenmiştir. Fermanın ilan edilmesi ile beraber derebeyler büyük imtiyazlar elde etmişlerdir. Bundan dolayı, derebeylik mefhumu sağlam bir zemine oturtulmuştur. Halk ise yine serf olarak kalmış, derebeylerin toprakla birlikte alıp sattığı konumdan kurtulamamıştır.

MAGNA CARTA MADDELERİ VE ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Magna Carta 63 maddeden oluşan bir belgedir. Önemli maddeler şu sıradadır…

Magna Carda belgesinin maddeleri:

1- Hiç kimse kanıt olmadan suçlanamaz, zorla alıkonulamaz, hapsedilemez ve öldürülemez.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin ilan edilmesinde Magna Carta'nın ilk maddesi etkili olmuştur. Daha sonra kurulacak olan hukuk devletlerinde de fermanın ilk maddesi referans alınmıştır. Buna göre krala bağlı olan mahkemeler, keyfi hükümler veremez ve hiç kimseye yere haksız yere ceza verilemez.

2- Adalet satılamaz ve asla geciktirilemez.

Magna Carta'nın ikinci maddesinde de adaletin tüm kişi ve kurumlardan bağımsız olduğu ifade edilmiştir

3- Yasalara aykırı bir şekilde hareket edilemez.

Magna Carta'nın 39. Maddesi.

Magna Carta 63 maddeden oluşmuştur ve birçok önemli maddesi vardır. Ayrıca 39. madde'nin önemi farklıdır. Bunun sebebi, 39. madde günümüz hukuk sisteminin temellerini atmıştır.

39. Madde:"Özgür hiç kimse kendi benzerleri tarafından ülke kanunlarına göre yasal bir şekilde muhakeme edilip hüküm giymeden tutuklanmayacak, hapsedilmeyecek, mal ve mülkünden yoksun bırakılmayacak, kanun dışı ilan edilmeyecek, sürgün edilmeyecek veya hangi şekilde olursa olsun zarara uğratılmayacaktır."

MAGNA CARTA BELGESİNİN SONUÇLARI

1215 senesinde, Avrupa'da ilk defa ortaya çıkan bu fikir, aslında İslamiyet'in bütün insanlara yedi asırdır anlattığı bir konuya değiniyordu. İngiltere'nin denizci bir ülke olması ve Haçlı Seferleri sırasında Müslümanlar ile temasa geçmeleri onları bu kadar erken uyandırmıştır. 1700 yıllarında Magna Carta, demokratik düşünceler ve fikirler halinde birçok millet tarafından benimsenmiştir. ABD Başkanı Thomas Jefferson, 1776 yılında bu düşüncelerle "ABD İstiklal Beyannamesi'ni" hazırlamış ve bu sayede ABD'nin politik yapısı ortaya çıkarmıştır.

Bu belgenin bir başka önemli sonucu, hukukun üstünlüğü ilk kez Magna Carta belgesi ile vurgulanmıştır. Feodal yönetimler krallık karşısında daha güçlü ve avantajlı hale getirilmiştir. İngiltere'nin parlamenter yönetime geçiş bildirisi olarak tanımlanmıştır. Tarihin en önemli anlaşmalarından bir tanesi olup, vatandaşlara hak ve özgürlükler sağlama hususunda ilk olarak ifadelere yer verilmektedir.