Nesli tükenen bitki 'Bakır kazteresi' sosyal medya sayesinde yeniden keşfedildi

EGE Üniversitesi (EÜ) ve Hacettepe Üniversitesi iş birliği ile 2000'lerin başında nesli tükendiği sanılan endemik bitki 'Bakır kazteresi' yeniden keşfedilerek bilim dünyasına kazandırıldı. Bitkinin keşif sürecini anlatan Doç. Dr. Hasan Yıldırım, "Vatandaşlardan Sıtkı Özkaya'nın doğa gezisi sırasında pembe çiçekli bir bitkiyi fotoğraflayıp sosyal medyada paylaşması üzerine bu bitki üzerinde çalışmalar yaptık. Sosyal medya aracılığıyla bitki keşifleriyle ilgili son yıllarda ciddi bir artış var" dedi.

Antalya/ Korkuteli sınırlarında yer alan Eren Dağı'na gerçekleştirdiği bir doğa gezisi sırasında öğretmen olarak görev yapan Sıtkı Özkaya, fotoğrafladığı pembe çiçekli farklı görünümlü bitkiyi sosyal medya platformlarında paylaşınca, bitkinin tanımlanması için akademi dünyası harekete geçti. Bölgeye giden Ege Üniversitesi (EÜ) ve Hacettepe Üniversitesi akademisyenleri, bu bitkinin 2000'lerin başında nesli tükendiği sanılan endemik bitki 'Bakır kazteresi' (Arabis lycica) olduğunu keşfetti. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Hasan Yıldırım, Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü'nde konu uzmanı Doç. Dr. Barış Özüdoğru ve Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü görevlisi Erdinç Oğur, Antalya Bakır Dağı'nda daha önce keşfedilen ama nesli tükendiği sanılan bitkiyi bitki dünyasına yeniden kazandırdı.

NESLİNİN TÜKENDİĞİ ZANNEDİLİYORDU

Bu bitkinin 2000'li yılların başında Bakır Dağı'nda keşfedilmiş bir bitki olduğunu ifade eden Doç. Dr. Yıldırım, "Bu bitki bulunduktan hemen sonra, konu uzmanları alanda yaptıkları araştırmalarda bitkiye bir daha rastlayamamıştır. Detaylı çalışmaların sonunda herhangi bir bulguya rastlanmadığı için bitkinin neslinin tükendiği sonucuna varıldı. Aradan yıllar geçti, Sıtkı Özkaya isimli bir öğretmen doğa gezisi sırasında çektiği pembe renkli kaya üzerinde yetişen bir bitkinin fotoğrafını sosyal medya grubunda paylaştı. Bitki üzerine yaptığımız çalışmalarda bu bitkinin 'Bakır kazteresi' olduğunun farkına vardık, böylelikle bitki yeniden keşfedilmiş oldu. Şu an makalemizi hazırladık, bilim dünyasında bu bitkinin yeniden keşfedildiği duyurulmuş olacak" diye konuştu.

'BULMUŞKEN YİTİRİLMEMELİ'

Eren Dağı'nda 2 bin 500 metre civarında bu bitkiye ait 300 kadar örneğe rastladıklarını belirten Doç. Dr. Yıldırım, "Zirveye kadar bir yayılışın olduğunu gördük. Zirveye yakın bitkiler üzerinde tohum ve meyveye rastladık ancak daha aşağılarda tohum ve meyveye rastlamadık. Burada bir sıkıntı olduğunun farkındayız. Büyük olasılıkla iklim değişikliği sebebiyle bu bitkinin tozlayıcılarının etkilendiğini düşünüyoruz. Bu bitkiyi yeniden keşfettik ancak neslinin tükenmekte olduğunu söyleyebiliriz. Bulmuşken yeniden yitirmemek için gerekli çalışmalar yapılmalıdır" dedi.

'SOSYAL MEDYA ARACILIĞIYLA BİTKİ KEŞİFLERİ ARTTI'

Öte yandan sosyal medya aracılığıyla bitki keşifleriyle ilgili son yıllarda ciddi bir artış olduğunu da dile getiren Doç. Dr. Yıldırım, "İnsanlar doğaya yöneldikçe doğada fotoğrafladıkları canlıları platformlarda paylaşarak bilim insanlarına ulaştırabiliyorlar. Bugüne kadar bu şekilde birçok yeni tür keşfedildi. Ülkemizde ilk olarak bir böcek kapan bitkisi sosyal medyada paylaşılan bir fotoğraftan yola çıkılarak bilim dünyasına tanıtıldı. Bu bitki dünyada ilk sosyal medya aracılığıyla keşfedilen bitki olmuş oldu. Şuanda ise bu tür örnekler artarak devam ediyor" diye konuştu.