Kara Deliğin Gölgesinden Fırlayan Jet İlk Kez Görüntülendi

M87 galaksisinin merkezindeki kara deliğin gölgesi ve jet ilk kez bir arada, 26 Nisan 2023. (Görüntü, Çin Bilimler Akademisi, Shanghai Astronomi Gözlemevi'nden sağlandı, Fotoğraf: Zhang Jiansong/Xinhua)

SHANGHAİ, 27 Nisan (Xinhua) -- Uluslararası bir araştırma ekibi, M87 galaksisinin merkezindeki bir kara deliğin gölgesi ile bu gölgeden fırlayan güçlü jeti ilk kez aynı karede görüntülemeyi başardı.

M87 galaksisinin kara deliği Güneş'ten 6,5 milyar kat daha büyük kütleye sahip ve Dünya'dan 55 milyon ışık yılı uzaklıkta.

Ortası koyu, parlak bir halka şeklindeki simitvari yapının görüntüsü, kara deliğin ilk görüntüsü olarak Nisan 2019'da dünya basınında yer almıştı.

Bir kara delik, yakınındaki bir maddeyi yutabilir ve kara deliği merkezinde barındıran galaksinin ötesine güçlü parçacıklar halinde fırlatabilir. Gökbilimciler, enerjik jetlerin nasıl oluştuğunu daha iyi anlamak için jetin orijinini olabildiğince yakından gözlemlemeye çalışıyor.

Kara deliğin ilk görüntüsü, 10 Nisan 2019. (Fotoğraf: Olay Ufku Teleskobu/Xinhua aracılığıyla)

En son yayımlanan M87 kara delik görüntüsü, Küresel Milimetre VLBI Dizisi (GMVA), Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-Altı Dizisi (ALMA) ve Grönland Teleskopu (GLT) ile elde edilmişti. Bunlar, Dünya çapında bir radyo teleskop ağı oluştururken gökbilimciler, Dünya boyutunda sanal bir teleskopunkine benzer çözünürlüğe sahip görüntü oluşturmak için farklı konumlarda yakalanan ışığı kullandı.

Shanghai Astronomi Gözlemevi'nden Lu Rusen, Nature Dergisi'nin son sayısında yayımlanan araştırma makalesinin baş yazarı. Lu'ya göre gökbilimciler daha önce kara delik ve güçlü jeti ayrı fotoğraflarda gözlemlerken, yeni görüntüde kara delik ve jet yeni bir dalga boyutunda tek fotoğrafta yer alıyor.

ALMA ve GLT, fotoğrafların çözünürlüğünü ve hassasiyetini geliştirdi ve M87 kara deliğinin etrafındaki halkanın 3.5 milimetre dalga boyunda görüntülemesine yardımcı oldu. Bu, Ay'daki bir astronotun Dünya'da 13 santimetre çapında dairesel yapay ışığa bakmasına benzer bir durum.

Lu, araştırmacıların, jetin merkezi süper kütleli kara delik etrafındaki emisyon halkasından nasıl çıktığını, 3,5 milimetrelik dalga boyunda görebildiğini söyledi.

Lu, gözlemlerin, M87 kara deliği hakkında daha fazla ayrıntı sağladığını ifade etti.

Shanghai Astronomi Gözlemevi Müdürü Shen Zhiqiang, M87'ye ilişkin gözlemlerin, kara deliğin güçlü jetleri nasıl fırlatabildiği veya yakınındaki diğer karmaşık süreçlere ilişkin bilinmeyenleri çözmeye yardımcı olacağını söyledi.

Kaynak: Xinhua / Güncel