Enerjide Kronik Arz Sıkıntısı Kapıda

Dünya Bankası ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın ortaklaşa düzenlediği 'Elektrikte Arz Güvenliği Paneli'nde, kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları Türkiye'nin gelecek 4 yılda talep artışı ile birlikte zaman zaman krize bile dönüşebilecek problemlerle karşı karşıya kalabileceği ve bunun için yatırımların en kısa zamanda başlaması gerektiği görüşünde birleşti.

Hilton Otel'de düzenlenen panele Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Dünya Bankası Türkiye Direktörü Ulrich Zachau, Enerji Bakanlığı'nın ilgili bürokratları, enerji alanında çalışan özel sektör kuruluşlarının temsilcileri ile sivil toplum kuruluşu temsilcileri katıldı. Panelin açılışında bir konuşma yapan Bakan Güler, elektrikte arz güvenliği noktasında bakanlık olarak özel sektör ve kamu kuruluşları ile yaptıkları çalışmalar olduğunu söyledi. Eğer yatırım yapılmazsa karşılaşılacak durumla ilgili de derinlikli incelemeler yaptıklarını ifade eden Güler, "Türkiye'nin hızlı kalkınması, tahminlerimizin üzerinde gelişmesi elektrikte üretimi tetikliyor. Bundan memnunuz. Bizim görevimiz ne olursa olsun elektrikte arz güvenliğini sağlamak" dedi. Mevcut yasalara göre tüm yatırımların özel sektör tarafından yapılmasının öngörüldüğünü ancak yasadaki 'gerektiğinde' sözcüğü ile kamunun da yatırım yapabileceğini belirten Güler, geçmişe bakınca özel sektörün belli bir yatırım gücü olduğunu ve yıllık ortalama 2 milyar dolar enerji yatırımı yaptıklarını söyledi. Güler, "Yıllık 2 milyar dolar yatırım yapma trendindeki özel sektör, önümüzdeki yıllarda ihtiyacımız olan 4-5 milyar dolarlık yatırımı nasıl yapacak? Daha önce Yap-İşlet-Devret'lerde olduğu gibi alım garantisi ve al ya da ödelere 'evet' dersek, işi çözüyoruz ama geleceğimizi tehlikeye sokuyoruz. Burada bir paradoks var. Al ya da ödeleri bizden istendiği gibi yapsak 3 ayda tüm yatırımları yapabiliriz. Ama bu sefer de pahalı elektrikten şikayet edeceğiz" şeklinde konuştu.

Yatırımların özel sektör tarafından yapılmasını istediklerini ve çabalarının da bu yönde olduğunu anlatan Güler, zamanla yarış içinde olunduğu için yatırımların kısa sürede yapılması gerektiğini ifade etti. Güler, "Kurulu gücümüz bizi bir süre daha götürür. Ama pik kullanımlarda (talebin en yüksek olduğu ve elektrik kullanımının çok arttığı dönemlerde) karşılaşacağımız problemlerle ilgili tedbir almamız lazım. Sizler buradan çıkan kararla 'yatırımları kamu yapsın' derseniz, istemeye istemeye de olsa bunu yapmaz zorunda kalırız" ifadelerini kullandı.

Güler ayrıca, elektriğe zam yapmayarak sanayiye 7 milyar dolar katkı sağladıklarını ve Türkiye'ye 20 milyar dolarlık yabancı yatırımın gelmesinin sebebinin de uyguladıkları bu politikalar olduğunu dile getirdi. Güler, 'kurum şovenizmine kapılmadan' bu ülkenin elektrik meselesini 'milli takım' gibi düşünerek sonuçlandırmak gerektiğini vurguladı.

Daha sonra panelistler ve katılımcılar, önümüzdeki 10 yılda elektrik arzının ne şekilde bir gelişme göstereceği konusunu tartıştı. Panelde konuşan Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Bekir Aksoy, 2009'da elektrik arz açığının yaşanacağını ve pik saatlerin karşılanmasında sıkıntı yaşanacağını söyledi. Enerji İşleri Genel Müdürü Budak Dilli ise, 2015-2016'larda enerji açığı yaşanacağı öngörülerinin hiç yatırım yapılmaması durumunda yapılan öngörüler olduğunu belirtti. Dilli, gerekli tedbirlerin alınması durumunda 2014-2015'lerde bu sıkıntıların aşılabileceğini kaydetti.

Zorlu Enerji Grubu Başkanı Murat Sungur ise, 10 yıl içinde oldukça uzun süreli bir arz sıkıntısı yaşanabileceği gibi, kriz denebilecek akut arz sıkıntılarının da yaşanabileceğine vurgu yaptı. Sungur, arz sıkıntısı yaşandığında geçmişe dönük suçlamalar yapılacağını da ifade ederek, "Suçlanacak kişilerin birçoğu da şu anda bu salonda" dedi.

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Başkanı Süreyya Yücel Özden de, Türkiye'nin önemli bir enerji arz tehlikesi ile karşı karşıya olduğuna dikkat çekti. Özden, "Türk özel sektörüne önemli bir görev düşüyor. Özel sektör sahneye çıkıp, 'Arz açığına karşılık şu tür yatırımlar yapacağım ve ülkemi arz açığından kurtaracağım' diyebilmelidir" dedi. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşar Yardımcısı Halil İbrahim Akça ise panelistlerin 2009-2010'da enerjide arz sıkıntısı olacağı fikrinde birleştiğini ancak, 2007-2012 ve 2012 ve 2017 sonrası iki dönemin yarı ayrı değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. Akça, 2007-2012 arasında başlayabilecek yatırımların aynı dönemde devreye giremeyeceğini ve 2012 sonrasında da uzun vadeli tedbirler alınması gerektiğini kaydetti.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Sami Demirbilek ise, panelin ilk bölümünde çıkan sonuçları özetledi. Demirbilek, talep artışı ve puant artışı göz önüne alındığında yılın belirli dönemlerinde kronik hatta krize kadar ulaşacak problemlerle karşılaşılabileceğini kaydetti. Demirbilek, bu riskin azaltılabilmesi için hem talebin hem de üretimin iyi yönetilmesi gerektiğini belirterek, kurulu gücün verimli çalıştırılması ve talebin de idareli tutulması ile kronik problemin zayıflatılabileceğini söyledi.

(MÜG-OK-OK-E)

Haberler