Mısır seçimleri: Ekonomik kriz ağırlaşırken Sisi üçüncü kez cumhurbaşkanı adayı

Bir zamanlar birçok kişi tarafından kurtarıcı olarak görülen Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'ye artık çok farklı bir gözle bakılıyor.

On yıl önce cumhurbaşkanı olan generali desteklemek için sokaklara dökülen Mısırlılar, artık o zaman umdukları kadar mutlu değiller.

Sisi üst üste üçüncü dönem cumhurbaşkanlığına aday olurken çoğu insanın en büyük şikayeti, çökmekte olan ekonomi.

Nadia, Sisi hükümeti "ekonomik reformlar" olarak adlandırdığı uygulamalara devam ederken geçimini sağlamakta zorlananlardan biri.

57 yaşında ve altı çocuk annesi dul bir kadın olan Nadia, bir büfede gazete satarak geçimini sağlıyor.

Kahire'nin kalabalık kenar mahallelerinden birindeki küçük dairesinde yaşayan Nadia, en son üç yıl önce et satın alabildiğini anlatıyor. Geçim her geçen gün zorlaşıyor.

"Bazen uyumaktan korkuyorum çünkü ertesi gün fiyatların artmış olacağını biliyorum" diyor acı bir gülümseyerek.

Son resmi veriler, Mısır'ın Ekim ayındaki enflasyon oranının, bir önceki ay yüzde 40,3'lük rekordan hafif bir düşüşle yüzde 38,5'e indiğini gösteriyor.

Bu, Arap dünyasının en kalabalık ülkesinde daha önce görülmemiş bir enflasyon. Ancak sıradan insanların yaşadığı gerçek enflasyon genellikle hükümetin verilerinden çok daha kötü.

'Unutulduk'

Fiyatlar artmakla beraber Nadia'nın kazancı düşüyor.

10 sene önce, Nadia günde 200 gazete satıyorken bugün ancak 20 satabiliyor.

Şu an yiyecek için 300-500 Mısır poundu (9-16 dolar) harcıyor ancak birkaç yıl önce bunun altıda biri kadarı yeterliydi.

"Meyve bile çok pahalı" diyor.

Geçtiğimiz dokuz ayda Mısır poundu, dolar karşısında yüzde 50'den fazla değer kaybetti.

Mısır ekonomisi ağır bir şekilde ithalata dayalı olduğu için, temel ürün fiyatları birçok hanenin ulaşamayacağı kadar arttı ve döviz için bir karaborsa oluştu.

Nadia'nın pek umudu yok ve endişeli.

"Kimse yoksulları düşünmüyor. Sanki görünmezmişiz gibi" diyor ve içini çekerek ekliyor: "Unutulduk."

Refah vaatleri

Sisi, ordunun, İslamcı selefi Muhammed Mursi'yi devirmesine liderlik etmesinden bir yıl sonra, 2014'te cumhurbaşkanı olduğundan bu yana, devasa altyapı projelerine büyük para harcadı.

Yollar genişletildi, üst geçitler yapıldı ve Kahire yakınlarında neredeyse hiç kimsenin yaşamadığı milyarlarca dolarlık yeni bir başkent inşa edildi.

Bu uygulama, ülkenin ekonomik kaynaklarının çoğunu tükettiği ve ekonomiyi felce uğratan bir borca yol açtığı söylenerek eleştiriliyor.

Cumhurbaşkanının destekçileri, kentsel genişlemenin hayatı kolaylaştıracağına ve çok ihtiyaç duyulan yabancı yatırımı çekeceğine, sonuç olarak da daha refah dönemlerin geleceğine inanıyor.

Ekonomist ve Mısır Politik Ekonomi, İstatistik ve Mevzuat Derneği üyesi Valid Gaballah, bu projelerin istihdam yaratarak Mısır'ın işsizlik sorununun çözümünde önemli bir rol oynadığına inanıyor.

Ayrıca mevcut ekonomik çöküşün bir suçlusunun da küresel güçler olduğunu düşünüyor:

"Hükümetin reform programlarının yarattığı tüm tasarruflar, koronavirüs salgını ile tüketildi. Ardından birçok yabancı yatırımcının Mısır bankalarından paralarını çekmesine neden olan Ukrayna Savaşı geldi" diyor.

Hükümet, en yoksul ve en savunmasız Mısırlılar için bir güvenlik ağı sağlayan sosyal refah programlarına yaptığı yatırımlara dikkat çekiyor.

Ancak insanlar hala yaşam koşullarının giderek kötüleşmesinden şikayetçi.

Resmi veriler, Mısır'ın 100 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 30'unun yoksulluk sınırının altında yaşadığını gösteriyor. Hükümet, bütçesini desteklemek için 2016'dan bu yana Uluslararası Para Fonu'ndan (IMF) 20 milyar dolardan fazla borç aldı.

Aynı zamanda, gerekli görülen kemer sıkma tedbirleri de uygulamaya konuldu. Akaryakıt gibi birçok temel üründeki sübvansiyonların kaldırılması fiyatların yükselmesine neden oldu.

Tek atlı yarış

Bu yaygın hoşnutsuzluğa rağmen, bu tek atlı bir yarış gibi görünen seçimlerde Mısırlıların pek alternatifi yok.

Muhalefet grupları, muhaliflere yönelik sürekli baskı nedeniyle etkili bir faaliyet gösterememekten şikayetçi.

Her ne kadar üç düşük profilli siyasetçi cumhurbaşkanına karşı yarışsa da, pek çok kişi oylamanın sonucunun tartışma konusu olmadığına inanıyor. Sisi, altı yıllık yeni bir görev dönemini kolaylıkla kazanabilecek.

Seçimlerin potansiyel adaylarından biri de eski milletvekili Ahmed Tantavi'ydi, ancak halktan gerekli desteği toplayamadığı için yarıştan çekildi.

Ekim ayında yetkilileri, kendisini aday olmaktan vazgeçirmek için, kampanyasına destek veren yaklaşık 100 üyeyi tutuklamakla suçladı.

Tantavi şu anda seçim belgelerini izinsiz basmak ve dağıtmak suçlamasıyla yargılanıyor.

Eve gitme korkusu

Muhalif politikacılar gibi insan hakları savunucuları da sıkı güvenlik kısıtlamalarından şikayetçi. İddia edilen suistimalleri belgelemenin giderek zorlaştığını söylüyorlar.

Yaklaşık altı yıldır İngiltere'de, kendi isteğiyle sürgünde yaşayan aktivist Mina Thabet, Zoom üzerinden yaptığımız görüşmede, "İnsan hakları Mısır'da tehlikeli bir iş" dedi.

Yasaklanmış bir gruba üye olmak ve hükümet karşıtı yalan haberleri yaymak gibi suçlardan 2016 yılında Mısır'da gözaltına alındı.

Gözaltında kaldığı bir ayı acı ile hatırlıyor:

"Gözlerim bağlandı ve kelepçelendim. Bir polis memuru bana fiziksel olarak saldırdı, beni çırılçıplak soymakla ve işkence yapmakla tehdit etti."

Thabet serbest bırakıldıktan bir yıl sonra okumak için İngiltere'ye gitti. Her an hapse gönderilebileceğini düşünerek eve dönmemeye karar verdi.

"İyi bir uyku çektiğim ilk gece, Mısır'dan ayrıldıktan sonraydı."

Seçimi, muhalefete toleransı olmadığını söylediği Sisi'nin katı politikalarının bir uzantısı olarak görüyor:

"Mısır'daki pek çok insan hakları savunucusu arkadaşımın ya mal varlıkları donduruluyor ya da isimleri seyahat yasağı listesine alınıyor. Yargılanma ya da zulme uğrama korkusu olmadan işinizi yapamazsınız."

Thabet, Mısır'a ancak çalışmak ve görüşlerini söylemek için kendini güvende hissettiğinde geri döneceğini ifade ediyor.

Yetkililer uzun süredir bu tür eleştirileri, siyasi oldukları gerekçesiyle reddetti.

Onlarca siyasi tutukluya başkanlık affı tanıyan bir komite kuruldu ve ülkenin insan hakları sicilini iyileştirmek için daha fazlasını yapma sözü verildi.

Ancak yerel ve uluslararası insan hakları grupları on binlerce siyasi mahkumun parmaklıklar ardında tutulduğunu söylüyor. Bu verilere hükümet karşı çıkıyor.

Kahire'de sokaklar Sisi'nin fotoğraflarıyla dolu.

Sisi, seçmenleri yakında daha iyi günlerin geleceğine ikna etmeye çalışıyor, ancak birçok kişi onun yeniden seçilmesinin gerçekten bir şeyleri değiştirip değiştirmeyeceğini merak ediyor.

Cumhurbaşkanlığı Seçimi Mısır Dünya Haberler