Polis ve Jandarmada Yeni Dönem

Parmak izi karmaşası nihayet çözüme kavuştu. Ceza Muhakemeleri Kanunu'nda (CMK) yapılan değişiklikle birlikte 1 Haziran 2005 tarihinden itibaren parmak izi almada büyük sıkıntı yaşayan polis ve jandarma, 19 aylık aradan sonra nihayet parmak izi alabilecek.

Parmak izinin alınıp arşivlenebilmesine dönük Ankara Cumhuriyet Savcılığı'nın vardığı ortak karar genelgeye dönüştürülerek bütün polis ve jandarma teşkilatına bildirildi. CMK'nın değiştirilmesi nedeniyle parmak izi alımı, neredeyse durma noktasına gelmiş, 2005 yılının ilk 6 ayında 38 bin adet parmak izi alınıp arşivlenirken, CMK'nın yürürlüğe girdiği 1 Haziran'dan sonraki 19 ayda ancak 70 dolayında parmak izi alınabilmişti. Bu da suçluyla mücadelede, delilden yararlanma imkanının devre dışı kalması anlamına geliyordu.

Polis teşkilatı, suç ve suçlularla daha iyi mücadele etmek, faili meçhul olaya yer vermek için bilimin ve teknolojinin bütün imkanlarından yararlanmak için kendine yeni bir yol haritası çizdi. "Delilden sanığa" giden yolda teknolojinin verileri kullanılmaya başlandı. Bu amaçla parmak izi tanıma sistemi olarak da adlandırılan AFİS kuruldu. Yaklaşık 30 milyon dolara kurulan sistemle, Türkiye'nin 81 ilindeki olay yeri inceleme ve kimlik tespiti şubelerinden suçluların parmak izleri alınıp sitemde arşivlenebiliyor, herhangi bir olay yerinde bulunan parmak izi bu sistemdeki parmak izleriyle karşılaştırılarak suçlunun kimliği belirlenebiliyordu. Suçlu ve şüphelilerin parmak izlerinden hareketle faili belli olmayan olaylar aydınlatılıyor, özellikle kimlik tespitinde büyük başarılar sağlanıyordu.

Ancak 1 Haziran 2005 tahinde Ceza Muhakemeleri Kanunu'nda yapılan değişiklikle parmak izinin alınıp alınamayacağı tam bir muammaya dönüştü. Yasada, parmak izinin alınması şartlara bağlanıyor, ancak hüküm giyilmesi halinde alınan parmak izinin arşivlenebileceği belirtiliyor ve bu da savcıların iradesine bırakılıyordu. Kanunun sebep olduğu boşluktan sakınan savcılar da mümkün olduğu kadar parmak izlerinin arşivlenmesine taraftar olmuyordu. Bunun en bariz örneği de, kanunun kabul edildiği dönemden önceki 6 altı ayda arşivlenen parmak izleri ile kanunun kabul edilmesinden sonra alınan parmak izlerinin sayısındaki farklılık oldu. 2005 yılının ilk 6 ayında 38 bin adet parmak izi alınıp arşivlenirken, CMK'nın yürürlüğe girdiği 1 Haziran'dan sonraki 19 ayda ancak 70 dolayında parmak izi alınabildi. Birden fazla suçtan aranan kişinin parmak izi karşılaştırması yapılamıyor ve suç makinesine dönen suçlular, birçok iddiadan dolayı adalet önünde hesap bile vermiyor. Oysa Ocak 2003-Mayıs 2005 tarihleri arasında 14 bin 799 olay parmak izi karşılaştırılması yapılarak aydınlatılmıştı.

Suçlunun yakalanması ve suçun aydınlatılması için dünyanın her yerinden başvurulan en önemli deliller arasında yer alan "parmak izi" 1 Haziran 2005 tarihinden itibaren Türk polisi tarafından kullanılamaz hale geldi. Uygulama ile yaklaşık 2.5 milyon parmak izinin saklandığı 40 milyon dolarlık Otomatik Parmak İzi Teşhis Sistemi'nin adeta bertaraf edildi. Parmak izi sistemi çökertildiği için, çoğu kez sanıkların parmak izi karşılaştırması yapılamadı, birden fazla suça karışanlar, sadece yakalandıkları suçlar konusunda sorgulanabildi ve zincirleme işlenen suçlar faili meçhul kaldı. İşte bu yüzden gasp, kapkaç, hırsızlık, adam öldürme, terör gibi asayiş ve güvenlik suçlarının izleri karanlıkta kaldı ve bir çok olay aydınlatılamadı.

MUAMMA ÇÖZÜLDÜ

Parmak izinin alınıp arşivlenmesi konusunda yaklaşık bir yıldır görüşmeler yapan polis ve adli makamlar nihayet ortak bir noktaya vardı. Adli makamların vardığı karar genelgeye dönüştürülerek polis ve jandarma birimlerine gönderildi. Hazırlanan genelgede, Yeni Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun "Fizik kimliğin tespiti" bölümünü düzenleyen 80 ve 81. maddesinin, 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu ile 2803 Sayılı Jandarma Görev ve Yetkileri Kanunu'nu yürürlükten kaldırmadığı ve bu iki kanunun da polis ve jandarmaya parmak izinin alınıp arşivlenmesi konusunda kolluğa görev verdiği kaydedildi. Böylece 19 aylık aradan sonra parmak izinin alınıp arşivlenmesi ve delillerden hareket ederek, suçlunun yakalanması ve olayların aydınlatılması devri tekrar başlamış oldu.

(BC-MEF-MEF-Y)

Haberler