İYİ Parti 'iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sistem' önerecek: 'Cumhurbaşkanı tarafsız olmalı'

İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener, uzun süredir üzerinde çalışılan "iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sistem" önerisini 26 Mayıs'ta kamuoyuna açıklayacak.

Çalışmayı yürüten ekibin başındaki İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem; kuvvetler ayrılığı ile hukuk ve adaletin sağlanacağı bir sistem önerdiklerini, "seçimi kaybedecek Cumhur İttifakı ortaklarının da hadi bunu yapalım" diyeceklerini söyledi.

Önerilerinin iktidarlarında yaşama geçirecekleri anayasa ve yasa değişikliklerinin felsefesine ilişkin seçmene verecekleri "taahhüt" niteliğinde olacağını ifade eden Erdem, bunların içinde "İstanbul Sözleşmesi'ni yeniden hayata geçirmek" de olduğunu ifade etti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "yeni anayasa" çağrısına, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 100 maddelik "yeni anayasa" önerisi ile yanıt verirken, muhalef cephesinde de hareketlenme var.

Başta CHP ve İYİ Parti olmak üzere Cumhur İttifakı dışında kalan siyasi partiler, ilkeleri yeniden düzenlenmiş "parlamenter sistem" önerdikleri için AKP ve MHP ile anayasa masasına oturmayacakları mesajını veriyor.

Buna karşın muhalefet de "parlamenter sistem" üzerine çalışmalarını yürütüyor. Hatta CHP, İYİ Parti, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi arasında bu konuda da diyalog kapısı açık tutuluyor.

Gelecek Partisi'nin ardından, İYİ Parti de bir süredir çalışmalarını sürdürdüğü "iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sistem" önerisine ilişkin çalışmasını tamamladı.

İYİ Parti'nin hukuk ve adalet politikalarından sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem, Akşener'in 26 Mayıs'ta partisinin grup toplantısında kamuoyuna açıklayacağı sistem önerisinin temel unsurları, hedefleri ve izleyecekleri yol haritasına ilişkin BBC Türkçe'nin sorularını yanıtladı.

'Tarafsız cumhurbaşkanı'

Bahadır Erdem, yaptıkları çalışmanın bir anayasa metni olmadığını ve öyle bir niyetlerinin olmadığını belirterek, mevcut koşullar ve parlamento aritmetiğine göre hiçbir siyasi parti veya ittifakın da yeni anayasa yapacak gücü olmadığına işaret etti.

Erdem, "garabet sistemi" olarak nitelendirdiği mevcut Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin hukuku sıfırladığını, ekonomiyi batırma noktasına getirdiğini belirterek, bu sistemin nasıl değişeceğine ilişkin ilkeleri belirlediklerini söyledi:

"Biz bu iyileştirilmiş güçlendirilmiş parlamenter sistem önerimizle, milletimize bir söz veriyoruz: 'Biz size, bizim iyileştirilmiş güçlendirilmiş parlamenter sistem olarak isimlendirdiğimiz ama siz isterseniz başka bir isim verin, önemli olan tam bir kuvvetler ayrılığının tesis edildiği, hiçbir erkin birbiri üzerinde vesayet kurmadığı hukukun ve adaletin tam bağımsız yargı tarafından tesis edildiği bir devlet sistemi öneriyoruz.

"Bu devlet sistemini biz çeşitli ilkelerin başlıkları altında toparladık. Bu topladığımız ilkelerin en önemlisi tarafsız bir cumhurbaşkanı. Çünkü partili, taraflı bir cumhurbaşkanı ile Türkiye'nin bütün vatandaşlarını temsil etmesine ve başarılı olmasına imkan ve ihtimal yok."

'Partimizin seçim taahhhüdü'

Bahadır Erdem, anayasa değişikliği konusunda millet ittifakının yeterli çoğunluğu olmadığına dikkat çekerek, bu önerilerin bir anlamda, partisinin " seçim taahhüdü" olduğuna işaret etti.

Erdem, "Biz İYİ Parti olarak yahut Millet İttifakı olarak iktidara geldiğimizde, bu önerdiğimiz sistem çerçevesinde anayasayı ve anayasanın tamamlayıcı kanunlarını değiştireceğiz" dedi.

Bu çerçevede anayasanın yanısıra, anayasayı tamlayıcı yasalarda da yapılacak yasal değişikliklerin de açıklayacakları sistem önerisi içinde yer alacağını belirten Erdem, daha önceki dönemlerdeki eksikleri de dikkate alarak "iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş" parlamenter sistem tasarladıklarını vurguladı:

"Meclis'in yetkilerinin daha arttığı, muhalefet partilerinin de komisyonlar aracılığıyla gücünün arttığı bir sistem. Meclis'in, Anayasa Mahkemesi veya Hakimler ve Savcılar Kurulu'na üye seçiminde muhalefeti ve iktidarıyla gücünün eşit olarak temsil edileceği bir sistem. Hakimlerin siyasetin herhangi bir erkinden, iktidardan talimat almayacağı, kimsenin de böyle bir talimat vermeye cesaret edemeyeceği bir sistem öneriyoruz. Bunun içinde kadın hakları, çocuklarımız, yerel yönetimler de çok önemli bizim için. Onlara ilişkin de düzenlemeler öneriyoruz. Onun için biz MHP gibi 100. yılda 100 madde gibi şu anda yapılması mümkün olmayan - aynı zamanda seçimden sonra da yapamayacaklar çünkü Türkiye böyle bir tablo göstermiyor- öneri getirmiyoruz. Biz yaşamayacak ve olmayacak bir şeyi değil, milletimize seçimlerden sonra gerçekleştireceğimiz anayasa ve kanun değişikliklerinin felsefesi için söz veriyoruz parti olarak"

'Cumhur İ ttifakı, hadi bunu hayata geçirelim diyecek'

Parlamenter sistem konusunda Millet İttifakı ortakları arasında işbirliğinin sürdüğünü ve hem ittifak ortakları hem de bu konuda çalışma yürüten Saadet Partisi, Gelecek Partisi, DEVA Partisi'nin de aralarında bulunduğu muhalefet partileri ile önerilerini paylaşacaklarını belirten Erdem, önerilerini AKP'ye de ileteceklerini söyledi.

Mevcut sistemin sadece Erdoğan'ın başkanlığı düşünülerek dizayn edildiğini, yetkilerin tek kişide toplandığı bir sistem olduğunu kaydeden Erdem, cumhur ittifakı ortaklarının da seçimden sonra, mevcut sistemi istemeyeceği görüşünde:

"Biz seçimi kazandığımız zaman, AK Parti ya da MHP, Millet İttifakı'nın adayı olarak seçilen bir cumhurbaşkanının bütün yetkileri tek kişide toplayan sistemi mi ister yoksa, bizim gibi yetkinin millet iradesini temsil eden Meclis'e verildiği doğru düzgün bir parlamenter sistemle mi yönetilmesini tercih eder? Seçimlerden sonra seçimi kaybedecek olan Cumhur İttifakı ortaklarının da bize gelerek 'hadi bunu hayata geçirelim' diyeceklerini bekliyorum. Bu benim öngörüm."

AKP'nin ve MHP'nin yeni anayasa teklifinin amacının demokrasi, hukukun üstünlüğü, liyakatın öncelendiği bir sistem önerisi değil, mevcut yapıyı daha da "otoriterleşirme" amacı güttüğünü savunan Erdem, "Yani seçmeni gerçek gündem olan ekonomik sıkışmışlığı, hukuki başarısızlıklardan devlet yönetimindeki başarısızlıklardan uzaktırarak, oyalama taktiği izliyorlar. Bununla seçime gitmek istiyorlar" görüşünü dile getirdi.

'Bakanlar parlamentodan'

Sistem önerisinin içeriğine ilişkin de bilgi veren Bahadır Erdem, mevcut sistemdeki gibi parlamento dışından atanmış "CEO bakan istemediklerini" söyledi.

Şirket sahibi mevcut bakanların milletin çıkarlarından çok kendi çıkarlarını düşündüğünü, son olarak görevden alınan Ticaret Bakanı'nın kendi aile şirketinden başında olduğu bakanlığa dezenfekan satması olayının bunun en önemli örneklerinden olduğunu belirten Erdem, eski parlamenter sistemdeki gibi "dışarıdan bakan" atanması yolunu da kapatıp, tüm bakanların parlamentodan atanmasını önerdiklerini ifade etti.

Erdem, "Ama bu önerilerimizin hiçbirisi değişmez değil, bunları toplumsal mutabakatla hayata geçireceğiz, onun için başka teklifler de olursa mutabatak hangi yönde ona göre karar verilir" diye konuştu.

'İstanbul Sözleşmesi'ni yeniden hayata geçireceğiz'

Erdem, hazırladıkları pakette, kadın, çocuk hakları konusunda da önerilerin de yer alacağını belirtirken, bunlardan birisinin de İstanbul Sözleşmesi'ni yeniden hayata geçirmek olacağını ifade eti:

"Göreceksiniz kadın hakları konusunda, kadın sivil toplum örgütlerinin arzu ettiği bir ceza kanunu değişikliği teklifimiz var. İstanbul Sözleşmesi'nin yürürlüğü için taahhüdümüz var. Belki Danıştay, cumhurbaşkanlığı kararını olur da iptal eder. Bizim taahhüdümüz İstanbul Sözleşmesi'ni yeniden hayata geçirmek. Eğer Danıştay cumhurbaşkanı kararını iptal etmezse, biz illa ki İstanbul Sözleşmesi'ne yeniden yürürlük sağlamayı taahhüt ediyoruz"