Cezayir parlamentosu, Anayasa değişiklik taslağını oy birliğiyle onayladı

Cezayir parlamentosu, ülkedeki yönetim, yargı ve güvenlik alanlarında önemli değişiklikler içeren Anayasa taslağını oy birliğiyle onayladı.

Cezayir parlamentosunun üst kanadı Millet Konseyi, bugün hükümetin onayladığı Anayasa değişiklik taslağını muhalefet partilerinin boykot ettiği oturumda oy birliğiyle kabul etti.

Parlamentonun ayrıca yakın bir zamanda Anayasa'nın referanduma sunulması amacıyla Cezayir'in Fransa'ya karşı bağımsızlık savaşını başlattığı 1 Kasım tarihini kararlaştırması için toplanması bekleniyor.

Oturuma kaç milletvekilinin katıldığı belirtilmedi ancak AA'nın edindiği bilgiye göre, 462 milletvekilinden 265'i salonda hazır bulundu.

Başbakan Abdulaziz Cerrad, meclisteki oturumun açılışında yaptığı konuşmada, Anayasa'nın sivil ve siyasi hayatı yeniden canlandıracağını, nüfuz sahiplerinin kaynakları tüketmesini ve yolsuzluğu engelleyeceğini savundu.

Anayasa'nın erkler arasında gerçek bir güç ayrımı yapacağını aktaran Cerrad, Cezayir'in eski yönetiminin uygulamalarına son vereceğini, devlet birimlerinde ve kurumlarındaki hataları ve ihlalleri gidereceğini söyledi.

Yeni Anayasa köklü değişimler içeriyor

Hazırlanan yeni Anayasa taslağı önemli değişiklikler içeriyor. Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği için art arda veya ayrı zamanlarda iki dönemden fazla aday olma imkanını ortadan kaldıran değişiklik, taslağın en önemli maddeleri arasında öne çıkıyor.

Yeni taslağa göre Cezayir'de Cumhurbaşkanı'nın hükümeti kurmak için görev verdiği başbakanın, meclisin üçte ikisinin onayını alması gerekiyor. Önceki Anayasa'ya göre, cumhurbaşkanı, Meclis'teki en büyük partiyi dikkate almadan dışarıdan bir ismi başbakan olarak tayin etme hakkına sahipti.

İlk taslakta cumhurbaşkanının görevini yerine getiremeyecek durumda olması, istifa etmesi veya ölüm durumlarında, cumhurbaşkanının görev süresi dolana kadar devlet başkanlığı görevini yürütecek cumhurbaşkanlığı yardımcılığı makamı oluşturulmuştu. Ancak bu madde hükümetin onayladığı taslak metninden çıkarıldı.

Ordu ve yargıda önemli düzenlemeler

Yeni Anayasa taslağında Cezayir ordusuna önceki Anayasa'nın aksine, Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve Arap Birliği gibi uluslararası kuruluşların barış misyonlarına katılma imkanı tanınıyor.

Cezayir askerinin ülke dışına çıkabilmesi için ise parlamentonun üçte ikisinin onayı gerekiyor.

Cezayir'de cumhurbaşkanının başkanlık ettiği Yüksek Yargı Konseyindeki adalet bakanının koltuğu kaldırıldı. Cezayir yönetimi bu sayede yargı bağımsızlığını artırmayı amaçladığını açıkladı.

Ülkede önceden uluslararası anlaşmaların incelenmesi, seçim sonuçlarının teyidi ve çıkartılan yasaların Anayasa'ya uygunluğunun tespiti gibi görevleri haiz, Anayasa konseyinin yerine bir Anayasa Mahkemesinin kurulması yeni Anayasa taslağında kararlaştırıldı.

Yönetim savunuyor, muhalefetten itirazlar var

Cezayir'de seçilmesinin ardından orduda ve bürokrasideki kritik görevlerde hızla değişime giden Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun ve yönetimindeki kadrosu, Anayasa değişikliğini yeni dönemin anahtarı olarak tanımlamıştı.

Tebbun, yeni Anayasaya ilişkin verdiği demeçte, "Anayasa teklifi, modern devlet inşasıyla tam uyum içinde ve halk hareketinin taleplerine karşılık veriyor." ifadelerini kullanmıştı.

Buna karşın, Cezayir'de 22 Şubat'ta başlayan toplumsal protesto hareketi ve diğer muhalefet partileri Anayasa taslağına farklı argümanlarla karşı çıkıyor.

Cezayir'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının şiddetini artırmasıyla mart ayında gösterilerine ara veren toplumsal protesto hareketi, yönetimin bu süreçte gösterilere öncülük eden birçok aktivisti gözaltına almasına tepkili.

Bu nedenle Cezayir'de "Hirak" diye isimlendirilen bu protesto hareketinin temsilcileri ve bunlarla ilişkili gruplar, rejimin meşruiyetini sorgulayarak, Anayasa referandumunun sadece bir vitrin değişimi olduğunu ve gerçek köklü demokratik reformlarla ilgili olmadığını savunuyor.

Muhalefet içindeki diğer bir grup da Anayasa değişikliğinin istişareler sonucunda değil tepeden inme bir yöntemle belirlendiği gerekçesiyle karşı çıkıyor.

Cezayir'de önceki Anayasa değişiklikleri eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika'nın üçüncü dönem cumhurbaşkanı olmasının önünü açmak için 2009 ve 2014 yıllarında gerçekleşmişti.

Buteflika döneminde yapılan bu değişiklikler, Cumhurbaşkanlığına yürütme ve yargıda geniş yetkiler tanımasıyla muhalifler tarafından sıkça eleştirilmiş, sistemdeki tıkanıklıkların gerekçeleri arasında gösterilmişti.

Cezayir'de 22 Şubat 2019'da Abdulaziz Buteflika'nın kötü giden sağlığına rağmen cumhurbaşkanlığına adaylığını açıklamasıyla birlikte kitlesel protestolar ve ardından değişim rüzgarları esmeye başlamıştı.

Buteflika'nın istifasının ardından Aralık 2019'da gerçekleşen seçimlerde Cumhurbaşkanı seçilen Abdulmecid Tebbun'un gündemine aldığı ilk iş yeni Anayasa olmuştu. Yeni Anayasa taslağı hazırlamak üzere kolları sıvayan Tebbun, 15 hukuk uzmanından oluşan bir komiteyi aynı ay içerisinde görevlendirmişti.

Komite çalışmalarını mart ayında tamamladıysa da salgının baş göstermesi nedeniyle süreç ertelenmişti. Cezayir Cumhurbaşkanlığı, iki ay aranın ardından mayıs ayında Anayasa değişiklik taslağını medyayla paylaşarak yeniden süreci başlatmıştı. Taslak kamuoyunda tartışıldıktan sonra önce meclisin yasal komisyonlarında ardından hükümet tarafından onaylanmıştı.