Cevdet Yılmaz: "2024 Yılı Bütçe Giderlerinin 11 Trilyon 89 Milyar, Gelirlerinin İse 8 Trilyon 437 Milyar Lira Olacağı Tahmin Edilmektedir.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, "2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde bütçe giderlerinin 11 trilyon 89 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 8 trilyon 437 milyar lira olacağı tahmin edilmektedir. Bütçe açığının gayri safi yurt içi hasılaya oranının ise yüzde 6,4 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir" dedi. Yılmaz, "2024 yılı bütçemizde depremlerinin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçları için 1 trilyon 28 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Bu tutarın GSYH'ye oranının ise yüzde 2,5 olduğunu belirtmek istiyorum" diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile ilgili açıklama yaptı. Yılmaz, şunları söyledi:

"Aziz milletimiz mayıs ayında yapılan milletvekilliği genel seçimleri ve Cumhurbaşkanlığı seçiminde iradesini demokratik olgunluk içerisinde sandığa yansıtmıştır. Cumhurbaşkanımız bir kez daha güven tazelerken, Meclisimizde Cumhur ittifakı net bir çoğunluk elde etmiştir. Böylece önümüzdeki beş yıla ilişkin siyasi belirsizlik ortadan kaldırılmış, güven ve istikrar ile öngörülebilirlik tahkim edilmiştir. Bugün sizlere sunduğumuz bütçe bu dönemin ilk bütçesidir. 2024 yılı bütçesi hazırlıkları, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın gösterdiği vizyon ve talimatlar çerçevesinde; Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığımızın çalışmaları; tüm bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarımızın katkılarıyla tamamlanmıştır. 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne bugün itibarıyla sunulmaya hazır hale gelmiştir. Bugün hükümetlerimizin 22'nci, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemimizin ise 6'ncı bütçesi olan 2024 yılı Bütçesi hakkında değerlendirmelerde bulunacak ardından bütçemizi sembolik olarak bağlayacağız.

"BÜTÇE KANUNU TEKLİFİMİZ HER ŞEYDEN ÖNCE 'DİRENÇLİ ŞEHİRLER, DİRENÇLİ EKONOMİ VE DİRENÇLİ TOPLUM' ÖNCELİKLERİ GÖZETİLEREK HAZIRLANMIŞTIR"

Eylül ayında Cumhurbaşkanımız tarafından kamuoyuyla paylaşılan ve hazırlıkları toplumun geniş kesimlerinin katılımıyla gerçekleştirilen Orta Vadeli Program ile üç yıllık makroekonomik çerçeveyi ortaya koymuş; kamu kurum ve kuruluşlarımızın bütçelerinin hazırlanmasına yönelik yasal süreci başlatmıştık. Ardından uzun vadeli bir perspektifle hazırladığımız On İkinci Kalkınma Planı dün itibarıyla Cumhurbaşkanımızın imzasıyla Gazi Meclisimize sunulmuştur. Orta ve uzun vadeli hedeflerimizle uyumlu şekilde hazırlanan Bütçe Kanunu Teklifimizin Meclis görüşmelerine Cumhuriyetimizin 100'üncü yıl dönümünü de kutlayacağımız ekim ayı içinde başlıyoruz. 2024 Bütçesi, Türkiye Yüzyılı'nı inşa etme yolunda Gazi Meclisimizin takdirine sunduğumuz ilk bütçemizdir. 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifimiz her şeyden önce 'dirençli şehirler, dirençli ekonomi ve dirençli toplum' öncelikleri gözetilerek hazırlanmıştır.

"BÜTÇEMİZ; YATIRIMI, İSTİHDAMI, ÜRETİMİ VE İHRACATI DESTEKLEYEN, BÜTÜNCÜL VE KAPSAYICI BİR KALKINMA YAKLAŞIMINA SAHİPTİR"

Türkiye'nin ortak aklı ile şekillendirilen politikalarımızın mali temelini oluşturan bütçemiz, her alanda inşa, ihya ve Türkiye'nin büyümesini önceleyen kalemleri içermektedir. Bu dönemde temel önceliğimiz depremle yıkılan şehirlerimizi daha iyi şekilde yeniden ayağa kaldırmak, geleceğe dönük afet risklerini azaltmaktır. Bir diğer temel önceliğimiz mali disiplini esas alan, maliye ve para politikaları koordinasyonunu güçlendiren bir anlayış içerisinde makro finansal ve fiyat istikrarını sağlama hedefine katkıda bulunmaktır. Gerçekçi ve ayakları yere basan politikalarımızla, tüm dünya ile birlikte ülkemizi de olumsuz etkileyen hayat pahalılığı sorunun da üstesinden geleceğiz. Bütçemiz; yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı destekleyen, bütüncül ve kapsayıcı bir kalkınma yaklaşımına sahiptir.

"ÜLKEMİZ, 2022 YILINDA YÜZDE 5,5 ORANIYLA KUVVETLİ BİR BÜYÜME HIZINA ULAŞMIŞ VE 'KESİNTİSİZ BÜYÜME' SÜRECİNİ 13 YILA ÇIKARMIŞTIR"

Küresel salgın, jeopolitik gerilimler ve savaşların gölgesinde dünya ekonomisi, tam olarak arzu edilen toparlanmayı sağlayamamıştır. Artan risk ve belirsizlikler pek çok ülkede büyüme oranlarını sınırlandırmaktadır. Mevcut kırılganlıklar ve yeni risklerle beraber, 2022 yılında yüzde 3,5 büyüme kaydeden küresel ekonominin 2023 yılında yüzde 3,0, 2024 yılında da yüzde 2,9 oranında büyüyeceği öngörülmektedir. Bu süreçte, tüm dünyanın karşı karşıya kaldığı zorluklar, devam eden tedarik zinciri sorunları ve Rusya-Ukrayna savaşıyla küresel enerji ve gıda fiyatlarında yaşanan artışların yol açtığı şoklara karşın ülkemiz, 2022 yılında yüzde 5,5 oranıyla kuvvetli bir büyüme hızına ulaşmış ve 'kesintisiz büyüme' sürecini 13 yıla çıkarmıştır.

"2024 YILINDA İSE PARASAL SIKILAŞTIRMA KOŞULLARININ ETKİSİYLE İŞSİZLİK ORANININ HAFİF BİR YÜKSELİŞLE YÜZDE 10,3 SEVİYESİNDE GERÇEKLEŞMESİ BEKLENMEKTEDİR"

2024 yılı için ekonomimizin daha dengeli bir talep kompozisyonuyla yüzde 4 oranında büyümesini ve enflasyondaki düşüşün de teminiyle diğer ülkelerden olumlu yönde ayrışmasını bekliyoruz. Bilindiği üzere, güçlü ekonomik aktivitenin istihdam oluşturma kapasitesi üzerindeki olumlu etkisiyle, istihdamımız, 2023 yılının ikinci çeyreğinde tarihi yüksek seviyelerine ulaşmıştır. Yılın ilk yarısında, emekliliğe hak kazanma koşullarına yönelik düzenlemelerin sonucu istihdamdan ayrılanlar ve depremin olumsuz etkilerine rağmen net 220 bin istihdam artışı sağlanmıştır. 2023 yılı genelinde ekonomideki canlılığın sürmesiyle yıl sonu itibarıyla istihdamdaki yıllık artışın yaklaşık 900 bin kişi olması, işsizlik oranının yüzde 10,1'e gerilemesi, 2024 yılında ise parasal sıkılaştırma koşullarının etkisiyle işsizlik oranının hafif bir yükselişle yüzde 10,3 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

"ENFLASYONLA MÜCADELEMİZİ SÜRDÜRÜRKEN, HAYAT PAHALILIĞININ YOL AÇTIĞI ZORLUKLARI TELAFİ EDECEK GEREKLİ POLİTİKALARI DA UYGULAMAKTAN VAZGEÇMİYORUZ"

Küresel ölçekte enflasyon sorunu pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede devam ederken, enflasyonla mücadeleye yönelik şeffaf ve güvenilir politika adımlarını yerinde ve zamanında hayata geçirmekte, bu duruşumuzu düşük tek haneli enflasyon seviyelerine kalıcı şekilde ulaşıncaya kadar sürdürmekte kararlıyız. Enflasyonla mücadelemizi sürdürürken, hayat pahalılığının yol açtığı zorlukları telafi edecek gerekli politikaları da uygulamaktan vazgeçmiyoruz. Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi, memurumuzu, işçimizi ve emeklimizi bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da enflasyona ezdirmeyeceğiz. Daha önce de başardığımız gibi, güven ve istikrar ortamında, akılcı adımlarla enflasyonu yeniden tek haneye indirecek ve halkımızın alım gücünü artıracağız.

"2024 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNDE BÜTÇE GİDERLERİNİN 11 TRİLYON 89 MİLYAR LİRA, BÜTÇE GELİRLERİNİN İSE 8 TRİLYON 437 MİLYAR LİRA OLACAĞI TAHMİN EDİLMEKTEDİR"

Bildiğiniz gibi bütçe kanun teklifleri, harcama tavanları ve gelir kalemlerine ilişkin tahminleri içeren bir dokümandır. Bu çerçevede sizlere biraz da 2024 yılı Bütçe teklifimize ilişkin rakamsal detayları vermek istiyorum. 2024 Yılı Merkezi yönetim bütçesi kapsamında; 226 kamu idaresinin bütçesi bulunmaktadır. 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde bütçe giderlerinin 11 trilyon 89 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 8 trilyon 437 milyar lira olacağı tahmin edilmektedir. Bütçe açığının gayri safi yurt içi hasılaya oranının ise yüzde 6,4 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir. Bütçe gelirlerinin alt kalemleri şöyledir: 'Gelir Vergisi 1 trilyon 188,9 milyar lira, Kurumlar Vergisi 1 trilyon 275,7 milyar lira, Katma Değer Vergisi 2 trilyon 497,7 milyar lira, Özel Tüketim Vergisi 1 trilyon 403,9 milyar lira, Diğer Vergi Gelirleri 1 trilyon 41,5 milyar lira, Vergi Dışı Gelirler 1 trilyon 29,4 milyar liradır.'

"2024 YILI BÜTÇEMİZDE İSE DEPREMLERİNİN YOL AÇTIĞI HASARLARIN SÜRATLE GİDERİLMESİ VE DEPREM BÖLGESİNDE YAŞAYAN VATANDAŞLARIMIZIN İHTİYAÇLARI İÇİN '1 TRİLYON 28 MİLYAR LİRA' KAYNAK AYIRIYORUZ"

Bildiğiniz üzere 2023 yılı şubat ayında meydana gelen Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinde hasar gören bölgelerin yeniden ihyası, imarı ve depremin etkilerinin süratle ortadan kaldırılması ile diğer ödenek ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Temmuz ayında Meclisimizde bir ek bütçe teklifi kabul edildi. 2023 yılı içinde bütçeden '762 milyar lira' deprem harcaması yapılacağını öngördük. 2024 yılı bütçemizde ise depremlerinin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçları için '1 trilyon 28 milyar lira' kaynak ayırıyoruz. Bu tutarın GSYH'ye oranının ise yüzde 2,5 olduğunu belirtmek istiyorum. Devletimiz tüm yetkilileri ve kurumlarıyla, deprem bölgesindeki hayatın süratle normale dönmesi için çalışmalarına aralıksız bir şekilde devam etmektedir.

"PERSONEL GİDERLERİ İÇİN TOPLAM 2 TRİLYON 865,9 MİLYAR LİRA, MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 669,8 MİLYAR LİRA"

Deprem harcamaları hariç 2024 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımını ise şu şekilde öngördük: 'Personel giderleri için toplam 2 trilyon 865,9 milyar lira, mal ve hizmet alım giderleri 669,8 milyar lira, cari transferler 4 trilyon 52,8 milyar lira, sermaye giderleri 636,5 milyar lira, sermaye transferleri 68,1 milyar lira, borç verme giderleri 298,2 milyar lira, yedek ödenekler 215,3 milyar lira, faiz giderleri 1 trilyon 254 milyar liradır.

"YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI BÜTÇELERİNİ 2024 YILINDA 345,8 MİLYAR LİRAYA ÇIKARIYORUZ"

2002 yılından beri eğitimi en öncelikli meselemiz olarak gördük ve 7,6 milyar lira olarak devraldığımız Milli Eğitim bütçesini 2024 yılında 1 trilyon 90,2 milyar liraya yükselttik. Öğretmenlik Meslek Kanunu'nu yürürlüğe koyduk, böylece öğretmenlerin kariyer imkanlarını genişlettik. 2023 yılı temmuz ayı itibarıyla bir öğretmenimizin maaşında uzman öğretmen olduğunda yaklaşık 2 bin 900 lira, başöğretmen olduğunda ise yaklaşık 5 bin 800 lira artış olmuştur. Artan üniversite ve öğrenci sayısıyla birlikte üniversitelerimize ayırdığımız kaynağı da sürekli artırıyoruz. Yükseköğretim kurumları bütçelerini 2024 yılında 345,8 milyar liraya çıkarıyoruz. Yükseköğretimi de dahil ettiğimizde eğitim bütçemizi 2024 yılında 1 trilyon 615,2 milyar liraya yükseltiyoruz. Böylece merkezi yönetim bütçesinden yüzde 14,6 oranı ile en büyük payı yine eğitime ayırıyoruz. Eğitimle birlikte hükümetlerimiz döneminde en fazla önem verdiğimiz konuların başında sağlık gelmektedir. 2022 yılında başta hekimlerimiz olmak üzere tüm sağlık personelimizin sabit ek ödemeleri merkezi yönetim bütçesine alındı ve taban ödeme adı altında yeni bir ödeme unsuru getirildi. Hekimlerimizin mali haklarının yanında emekli aylıkları da önemli oranda artırıldı. Vatandaşlarımızın sağlık hizmetlerinden en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak amacıyla merkezi yönetim bütçesinden sağlık hizmetleri için 779,6 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Sağlık Bakanlığı ve yükseköğretim kurumları döner sermayeleri ile Sosyal Güvenlik Kurumundan yapılacak sağlık harcamaları da dikkate alındığında sağlık alanına ayrılan toplam kaynak 1 trilyon 650 milyar liraya ulaşmaktadır.

"2024 YILINDA; ÖDEME GÜCÜ OLMAYAN VATANDAŞLARIMIZIN SAĞLIK PRİMİ GİDERLERİNİ KARŞILAMAK AMACIYLA 100,5 MİLYAR LİRA AYIRDIK"

Sosyal devlet ilkesiyle ülkemizin sahip olduğu refahı toplumun tüm katmanlarına yaymaya kararlıyız. 2002 yılında 1,6 milyar lira olan sosyal yardım ve destekler için ayırdığımız kaynağı 2024 yılı bütçemizde 497 milyar liraya çıkardık. Bu tutar 2024 yılı bütçesinin yüzde 4,5'ine denk gelmektedir. 2002 yılında yüzde 0,4 olan sosyal yardım ve desteklerin GSYH'ye oranını 2024 yılında yüzde 1,2'ye yükseltiyoruz. 2024 yılında; ödeme gücü olmayan vatandaşlarımızın sağlık primi giderlerini karşılamak amacıyla 100,5 milyar lira, 65 yaş üstü yaşlılarımız, bakıma ihtiyacı olan engelli vatandaşlarımız ve yakınlarına bağlanan aylıklar kapsamında 64,1 milyar lira, engelli vatandaşlarımızın evde bakımına destek amacıyla 56,2 milyar lira, aile destek programı için 32 milyar lira, sosyal konut finansmanının desteklenmesi amacıyla 16 milyar lira, ekonomik yoksunluk içinde olan çocuklarımızın aileleri yanında yetişmelerine imkan sağlayan sosyal ve ekonomik destek ödemeleri için 12,5 milyar lira, elektrik tüketim desteği kapsamında 8,6 milyar lira, engelli eğitim taşıma giderleri için 6,4 milyar lira, koruyucu aile uygulaması kapsamında yaklaşık 1,4 milyar lira kaynak ayırdık.

"VATANDAŞLARIMIZIN DAHA UCUZ ELEKTRİK VE DOĞAL GAZ KULLANABİLMELERİ İÇİN 2024 YILI BÜTÇESİNDE 508,6 MİLYAR LİRA KAYNAK ÖNGÖRÜYORUZ"

Vatandaşlarımızın refahını artırmaya yönelik bütçeden sağladığımız diğer sosyal amaçlı kaynaklardan da kısaca bahsetmek istiyorum. Vatandaşlarımızın daha ucuz elektrik ve doğal gaz kullanabilmeleri için 2024 yılı bütçesinde 508,6 milyar lira kaynak öngörüyoruz. Sakarya gaz sahasının devreye alınmasıyla birlikte mayıs ayının sonuna kadar vatandaşlarımıza ücretsiz doğal gaz sağladık. Sonraki 11 aylık dönem için ise vatandaşlarımızın 25 metreküpe kadar olan kullanımlarını ücretsiz hale getirdik. Bu kapsamda 19 milyar lira ödenek öngörüyoruz. 2022 yılı Ocak ayı itibarıyla asgari ücreti vergi dışı tuttuk. Bu imkandan tüm çalışanlarımız yararlanmaktadır. Bu kapsamda 2024 yılında 595,1 milyar lira vergi istisnası öngörüyoruz.

"2024 YILINDA BÜTÇEMİZDEN TARIMA 384 MİLYAR LİRA KAYNAK AYIRDIK"

2024 yılında bütçemizden tarıma 384 milyar lira kaynak ayırdık. Bu kapsamda; tarımsal destek programları için 91,6 milyar lira, tarım sektörü yatırım ödenekleri için 100,6 milyar lira, tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT'lerin finansmanı ve ihracat destekleri için 191,8 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Son iki yıl içinde önemli ölçüde artırdığımız reel sektör desteklerine 2024 yılında da devam ederek 'yatırım, istihdam, üretim ve ihracat' odağımızla özel sektörle omuz omuza büyüme stratejimizi sürdürüyoruz. Reel kesim destekleri için bütçemizden 376,5 milyar lira ödenek öngörüyoruz. Bu kapsamda; Sosyal Güvenlik Kurumu işveren prim ödemeleri için 165,9 milyar lira, tarımsal krediler sübvansiyon desteği olarak 86 milyar lira, Halk Bankası esnaf kredileri sübvansiyon desteği için 30,4 milyar lira, mesleki eğitim kapsamında ödenen devlet katkısı için 25,2 milyar lira, ihracat başta olmak üzere diğer reel sektör destekleri için 69 milyar lira kaynak ayırdık.

"BÜYÜKŞEHİR VE DİĞER BELEDİYELERİMİZ İLE İL ÖZEL İDARELERİMİZE AYIRDIĞIMIZ TOPLAM KAYNAĞI 859,6 MİLYAR LİRAYA ÇIKARIYORUZ"

Savunma sanayi eko sistemimizin dışa bağımlılığını asgari seviyeye indirecek şekilde güçlendirmek gayesiyle hareket etmekteyiz. Savunma Sanayi Destekleme Fonu için ayrılan kaynak da dahil edildiğinde savunma ve güvenlik sektörü için 2024 yılında 1 trilyon 133,5 milyar lira ödenek tahsis ediyoruz. Mahalli idarelerimizi güçlendirilmeye devam ediyoruz. 2002 yılında 4,7 milyar lira olan büyükşehir ve diğer belediyelerimiz ile il özel idarelerimize ayırdığımız toplam kaynağı 859,6 milyar liraya çıkarıyoruz. 2002 yılında bu kaynağın bütçe içerisindeki payı yüzde 4 iken bu oranı 2024 yılında yüzde 7,8'e yükseltiyoruz. Sulama projelerinden, demir yolu projelerine, havalimanlarından, deniz yolu yatırımlarına birçok alanda yatırımlarımıza hız kesmeden devam ediyoruz.

"MİLLETİMİZİN REFAHINI ARTIRMAK ÜZERE GECE GÜNDÜZ ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEĞİZ"

2024 yılı bütçemizde yatırımlara ayırdığımız kaynağı 1 trilyon 592,9 milyar liraya yükseltiyoruz. Bu tutar 2024 yılı bütçemizin yüzde 14,4'üne denk gelmektedir. AK Parti Hükümetleri döneminde çalışanlarımızın ve emeklilerimizin aylık ve ücretlerinde enflasyonun çok üzerinde reel artışlar yaptık. 2023 yılı ocak ayından geçerli olmak üzere, tüm kamu görevlilerimizin ek göstergelerini artırdık, öğretmen, hemşire, polis, din görevlisi, şube müdürü, avukat gibi birçok kamu görevlimizi 3600 ek göstergeden yararlanır hale getirdik. 2024 yılı bütçemiz ile eğitimden sağlığa, enerjiden tarıma ve sanayiye her alanda büyüyen, güçlenen, kalkınan, itibarı artan ve refahı yükselen Türkiye için tarihi yürüyüşümüze devam edeceğiz. Odağına insanımızı ve sosyal adaleti alarak hazırladığımız 2024 yılı bütçemizi, Türkiye Yüzyılının ilk bütçesi olarak gazi Meclisimizin takdirlerine sunuyoruz. Türkiye Yüzyılında en yüksek insani gelişmişlik seviyesini yakalamış ve üst gelir grubunu hedefleyen bir ülke olarak milletimizin refahını artırmak üzere gece gündüz çalışmaya devam edeceğiz. 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin bir kez daha ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını diliyorum."