Torba yasa nedir? Torba yasada neler var? Yeni torba yasa maddeleri nelerdir?

2020 torba yasa teklifi kabul edildi. Bununla birlikte koronavirüs tedbirleri kapsamında alınan önlemler de yapılan değişikliklerle kanun teklifind eyer aldı. Sicil affı, emekli aylığı, kısa çalışma ödeneği gibi düzenlemelerin yer aldığı torba yasa ile en düşük emekli maaşı bin 500 TL oldu. Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifinde yapılan değişikliklerle koronavirüs hakkında önlemler arttırıldı.

KORONAVİRÜS İLE İLGİLİ ALINAN ÖNLEMLER

Covid-19 salgını nedeniyle zarar gören esnaf ve sanatkarların düşük fazili kredi kullanması kapsamında kred borçları ertelenecek.

* Bu Kararın amacı; COVID-19 salgını nedeniyle işleri zarar gören ve Türkiye genelinde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârların, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi (Banka)'nce Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği (TESKOMB)'ne bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaletiyle veya doğrudan düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin kararlar kapsamında olan kredi borçlarının ertelenmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.

Kredi borçlarının ertelenmesi

* Bu Karar kapsamındaki esnaf ve sanatkârlardan, yaşanan salgın nedeniyle işleri ve/veya işletmesi zarar görenlerin, TESKOMB'a bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaletiyle veya doğrudan Bankadan, 31 Mart 2020 ve öncesi tarihlerde kullandıkları düşük faizli kredilerden doğan borçlarından, 1 Nisan-30 Haziran 2020 tarihleri arasında vadesi dolacak olan kredi borçları vadesinde/taksit vadesinde/hesap devresinde ilgili mevzuatına göre faiz tahakkuk ettirilmek suretiyle vade tarihinden/taksit vadesinden/hesap devresinden itibaren üç ay süreyle faizsiz olarak ertelenir. Buna bağlı olarak, kredi itfa tablosu doğrultusunda, kalan tüm taksitler ötelenir. Bu Karar kapsamında kredisi ertelenen esnaf ve sanatkârlardan, erteleme dönemi boyunca çalışan sayısını azaltmayacağına dair taahhütname alınır. Çalışan sayısında eksilme tespit edilen esnaf ve sanatkârlar erteleme kapsamından çıkarılır.

Diğer hükümler

* Bu Karar kapsamında borçları ertelenmiş olan esnaf ve sanatkârlara, talepleri halinde düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin ilgili kararlar kapsamında Banka tarafından erteleme süresinde düşük faizli kredi açılabilir ve söz konusu kararlarda ertelemeye tabi borcu bulunanlara kredi açılmasını engelleyen hükümler uygulanmaz.

* Bu Kararın yayımı tarihinden itibaren ertelenen krediler için erteleme süresi sonuna kadar takip işlemi başlatılmaz.

* Erteleme işlemi borcun mevcut maddi ve şahsi teminatının sukutunu icap ettirmediği gibi borçlunun müşterek borçlu ve müteselsil kefillerine de kefaletten çekilme hakkını vermez.

* Bankanın bu Karar kapsamında ertelenen kredilerden dolayı doğacak gelir kayıpları, esnaf ve sanatkârlar için Banka tarafından esnaf ve sanatkâr kredilerine uygulanan cari kredi faiz oranı dikkate alınarak hesaplanır.

* Banka; bu Karar kapsamında ertelenen kredilere ilişkin bilgileri ve vade/hesap devresi/taksit vadesi sonuna kadar hesaplanmış tahmini gelir kaybı tutarlarını projeksiyon yapılabilmesini teminen aylık olarak Hazine ve Maliye Bakanlığına iletir. Bankanın, bu Karar bazında ertelenen kredilere ilişkin vade/hesap devresi/taksit vadesi sonuna kadar hesaplanan ve her ay kendi kayıtlarına göre kesinleşmiş gelir kaybı tutarlarını, Hazine ve Maliye Bakanlığınca bildirilen formatta iletmesini müteakiben ödemeler, Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilgili yıl bütçelerine bu amaçla konulan ödenekten karşılanır.

* Bu Karar çerçevesinde yapılan ödemeler ve diğer işlemlere ilişkin incelemelerde, 27/12/2006 tarihli ve 5570 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin dördüncü fıkrası ile Banka tarafından TESKOMB'a bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaleti ile veya doğrudan düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin ilgili yıl kararlarının "gelir kayıplarının tespiti"ne ilişkin hükümleri esas alınır.

* Bu Kararda yer almayan ertelemeye ilişkin hususlar hakkında Bankanın esnaf ve sanatkâr kredilerine ilişkin usul ve mevzuatı uygulanır.

KAMU PERSONELİNE UZAKTAN ÇALIŞMA İMKANI

Covid-19 salgınının ülkemizde yayılımının en aza indirilmesi amacıyla, bu salgınla mücadeleyi ve etkilerinin azaltılmasına yönelik faaliyetleri zafiyete uğratmayacak ve kamu hizmetlerini aksatmayacak şekilde, ihtiyacı karşılayacak kadar asgari sayıda personelin bulundurulması şartıyla;

* Çalıştırılma biçimine bakılmaksızın kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara, uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma gibi esnek çalışma yöntemleri uygulanabilir.

* Buna dair usul ve esaslar Cumhurbaşkanlığı, bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşları için üst yönetici; bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşları için bakan; taşra teşkilatları (bakanlıklarca belirlenmemiş ise) ile mahalli idareler, bağlı kuruluşları ile mahalli idare birlikleri için ilgisine göre vali veya belediye başkanı; diğer kamu kurum ve kuruluşları için üst yönetici tarafından belirlenir. Bu belirleme yetkisi devredilebilir.

* Bu kapsamda dönüşümlü çalışanlar fiilen göreve gelmedikleri süre zarfında idari izinli sayılır.

* Bu Genelge kapsamında esnek çalışma yöntemlerinden faydalanan çalışanlar ile idari izinli sayılanlar bu sürede istihdamlarına esas görevlerini fiilen yerine getirmiş sayılırlar.

* Uzaktan veya dönüşümlü çalışanlar ile görev yerinde çalışanlar hizmetin yürütülmesi sorumluluğu açısından eşittir.

* Uzaktan veya dönüşümlü çalışanlar ile idari izinli sayılanların mali ve sosyal hak ve yardımları ile diğer özlük hakları saklıdır.

* İdari izinliler, uzaktan veya dönüşümlü çalışanlar amirlerinin izni dışında görev mahallerinden ayrılamazlar ve hizmetine ihtiyaç duyulanlar çağrıldıkları anda görevine dönmek zorundadır.

* Daha önce, Covid,19 kapsamında idari izinli sayılanlar, yeni bir karar verilinceye kadar idari izinli sayılmaya devam edecekler, yıllık veya mazeret izni kullanabilecekleri belirtilen çalışanlar da bu genelge kapsamında belirlenecek usul ve esas dahilinde idari izinli sayılabileceklerdir.

TORBA YASA MADDELERİ

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından, afet ve acil durumlarda arama, kurtarma ve müdahale faaliyetleri kapsamında, 112 Acil Çağrı merkezlerinde yapılan çağrılarda telefon abone ve konum bilgileri karşılanabilecek.

Afet yaşanılan yerlerde elektrik ve/veya doğal gaz tüketim beldelerinin bir yıla kadar ertelenmesine Cumhurbaşkanınca karar verilebilecek.

Türk Standartları Enstitüsü belirli süreli, geçici ve özel bilgi ve uzmanlık gerektiren işlerde yurt içi ve yurt dışında iş akdiyle enstitü dışından personel çalıştırabilecek.

5 bin iş günü ve 20 yıl sigortalılık süresini dolduran vazife ve harp malulü gazilere ikinci maaş bağlanması imkanı getiriliyor.

Yurt dışında yaşayan vatandaşlara Bireysel Emeklilik imkanı getiriliyor.

Semerkand Bilim ve Medeniyet Üniversitesi adı İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi olarak değiştirilecek.

İşsizlik Fonu'na destek veriliyor.

Kredi Garanti Fonu'na 50 milyar TL aktarılması öngörülüyor.

Derneklere üye olma ve üyelikten çıkma konusunda bildirimin 45 güne çıkarılması ve dernek merkezinin bulunduğu dernekler birimine yapılması öngörülüyor.

20 günlük çalışma süresi 8 güne indirilmekte ve daha önce eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödemek zorunda olanlardan ay içerisinde 9 günden 20 güne kadar çalışanların bu yükümlülüğü ortadan kaldırılıyor.

Konaklama vergisi 01/04/2020 tarihinden 1/11/2020 tarihine çekiliyor.

İşçilerinin sigorta primlerinin işveren hissesi ödemesinde kullanılabilecek işveren sendikası dayanışma ve yardımlaşma fonu desteğinin azami sınırı yüzde otuza çıkarılmaktadır.

Çek Kanunu'nda değişilikler yapıldı. Buna göre; 24 Mart 2020 tarihine kadar karşılıksız çekten mahkum olanlar, karşılıksız çek bedelinin onda birini öderlerse cezaları durdurulacak. Kalan bedeli 2'şer ay arayla 12 taksitte öderlerse tamamen cezaları silinecek. Bir düzenlemede kredi borcu yüzünden takibe düşenler için yapıldı. Kredi kartı ve kredi borçlarını yıl sonuna kadar yeniden yapılandıranlara sicil affı getirilecek.

Bankaların kara listelerinden çıkarılacak bu kişilerin, kredi kullanmaları kolaylaşacak.

Emekli aylıkları bin 500 TL'ye çıkarılıyor.

Yargılamalara ilişkin süreler 30 Nisan'a kadar durduruluyor.

TORBA YASA KIDEM TAZMİNATI VE EMEKLİLİK HAKKI

Meclis Genel Kurulu'na gelecek olan torba yasa teklifi, 25 yaş altı ve 50 yaş üstü çalışanlar için sözleşmeli çalışmanın önünü açıyor. Düzenleme, kadınlar için emeklilik hakkı değişikliklerini de içeriyor.

Geçen hafta Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen ve gelecek hafta Genel Kurul'a gelmesi beklenen "İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi", işverene önemli teşvikler sağlarken, işçiye sözleşmeli çalışmanın kapılarını açıyor.

İstihdamı teşvik amacıyla hazırlanan teklifle, işverenin maliyetini düşürmek için kıdem ve ihbar tazminatı ile emeklilik haklarının sınırlandırılması tartışmalı bulunuyor.

Yasa teklifi, 25 yaş altı ve 50 yaş üstü işçiler için belirli süreli sözleşmelerin iki yıl süreyle koşulsuz olarak yapılabilmesine olanak tanıyor.

YENİ TORBA YASA MADDELERİ NELERDİR?

A) Kanun telifi ile sosyal güvenlik teşvikleriyle ilgili yapılması öngörülen düzenlemeler:

- COVID-19 kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma ve kısa çalışmanın sona ermesini takiben sağlanan normalleşme desteğine ilişkin Cumhurbaşkanı'na tanınan yetki süresinin 30/06/2021 tarihine kadar uzatılması.

- İşsizlik ödeneğinden yararlanan kişilerin işten ayrılmalarını takiben 90 gün içerisinde işe girmeleri ve bu iş yerinde 12 ay süreyle kesintisiz çalışmaları halinde uzun vadeli sigorta primlerinin tamamının İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanması.

- İşsizlikle mücadele kapsamında istihdamın korunması ve artırılması amacıyla özel sektör işverenlerine kolaylık ve başta dezavantajlı gruplar olmak üzere işsizlerin istihdam edilmelerinin sağlanması amacıyla 2020 yılı sonuna kadar uygulanacak olan destek ve teşviklerin uygulama sürelerini 31/12/2023 tarihine kadar uzatmak üzere Cumhurbaşkanı'na yetki verilmesi.

Süre uzatılması için Cumhurbaşkanı'na yetki verilmesini amaçlayan bu düzenleme şu teşviklerle ilgilidir:

i- İşsizlik Sigortası Kanunu'na 6111 sayılı Kanun'la eklenmiş olan geçici 10. madde ile kadınları, gençleri veya mesleki yeterlilik belgesi bulunanları istihdam eden özel sektör işverenlerine sağlanmakta olan prim desteği,

ii- İşsizlik Sigortası Kanunu'na 7103 sayılı Kanun'la eklenmiş olan geçici 19. madde ile 01/01/2018 ile 31/12/2020 tarihleri arasında özel sektör işverenlerince bir önceki yıl ortalamasına ilave istihdam edilen kişiler için 12 ay, bu kişinin kadın, genç veya engelli olması durumunda 18 ay süreyle sağlanan prim teşviki,

iii- İşsizlik Sigortası Kanunu'na 7103 sayılı Kanun'la eklenmiş olan geçici 21. madde ile 01/01/2018 ile 31/12/2020 tarihleri arasında özel sektör işverenlerince bir önceki yıl ortalamasına ilave istihdam edilen kişiler için sağlanan gelir vergisi stopaj teşviki ve damga vergisi desteği.

- 01/07/2020 tarihinden önce kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan özel sektör işyerlerinde, kısa çalışmanın sona ermesi ve haftalık normal çalışma sürelerine dönülmesi durumunda sağlanan normalleşme desteğinin uygulama süresinin 30/06/2021 tarihine kadar uzatılabilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı'na yetki verilmesi.

- İş veya hizmet sözleşmesi 01/01/2019-17/04/2020 döneminde sona erenler ile SGK'ya bildirilmeksizin çalışanların en son çalıştıkları işyerlerine başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde bu sigortalılar için işverenlere günlük 44.15 TL destek verilmesi, başvuruda bulunanlardan işveren tarafından işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için ise günlük 39.24 TL destek verilmesi. Ayrıca, bu kapsamda olup başvurusunun kabul edilmediğini bildirenler için de hane başına günlük 34.34 TL destek verilmesi.

- 2019/Ocak-2020/Nisan döneminde en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilecek her bir sigortalı için bunların işe alındığı tarihten itibaren fiilen çalıştırıldıkları dönemde günlük 44,15 TL, ilave olarak işe alınanlardan işveren tarafından ücretsiz izne ayrılacak olanlara ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi.

- Esnaf ve Ahilik Sandığı uygulamasının yürürlük tarihinin 31/12/2023 olarak değiştirilmesi.

- Yirmi beş yaşını doldurmayan veya elli ve üzeri yaşta olan işçilerle yapılacak belirli süreli iş sözleşmelerinin şartlarının yeniden düzenlenerek, mevcut sınırlamalara tabi olmaksızın belirli iş sözleşmesi yapılabilmesi, işçinin aynı işverenin işyerlerinde belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılabileceği azami süre sınırı belirlenmesi ve bu kapsama girenlerin istihdam piyasasına girişlerinin daha kolay hale getirilmesi.

- 25 yaşın altında olan gençlerin istihdama girişlerinin, esnek çalışma yöntemlerinden olan kısmi süreli çalışma ile sağlanması, gençlerin istihdamdaki oranın artırılması, genç işsizliğin azaltılması amacıyla, işveren emrinde ay içerisinde 10 günden az çalışanlar için %2 iş kazası ve meslek hastalıkları primi ile %7.5'i işveren %5'i sigortalıya ait olmak üzere %12,5 oranında genel sağlık sigortası priminin işverence ödenmesi suretiyle, yürürlükteki asgari ücret üzerinden çalışma gün sayısı dikkate alınarak % 14.5 oranında prim alınarak, prim maliyetinin, dolayısıyla işçilik maliyetinin azaltılması.

B) Kanun telifi ile vergi kanunlarında yapılması öngörülen düzenlemeler

- Bir işyeri bulunmaksızın sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanların bu faaliyetleri muaflık kapsamına alınarak, bunların elde ettikleri hasılatları üzerinden tevkif suretiyle vergilendirilmelerinin sağlanması.

- Ülke ekonomisinin uluslararası rekabetçiliğinin geliştirilmesi, yeni ihracat alanlarının oluşturulması, istihdam imkânlarının artırılması ve bu alanda oluşacak yeni pazarlarda ülkemizin payının artırılması amacıyla, yeni bir teşvik unsuru olarak Gelir Vergisi Kanunu'nun diğer indirimleri düzenleyen 89'uncu maddesine yapılan ilave ile Ticaret Bakanlığı'nca belli edilen tutarı aşmayan mikro ihracat olarak ifade edilen mal ihracından elde edilen kazançların %50'sinin beyannamede bildirilen gelirlerden indirilmesine imkân tanınması.

- Tam mükellef sermaye şirketlerinin kendi hisselerini iktisap etmek suretiyle vergisiz bir şekilde kar dağıtımı yapmalarının önüne geçilmesi amacıyla, iktisap edilen payların iktisap bedeli ile İtibari değeri arasındaki fark tutarın, dağıtılmış kar payı sayılarak, %15 oranında tevkifat uygulanması.

- Menkul kıymet gelirlerinde stopaj uygulamasını içeren ve 2006 yılından beri yürürlükte olan GVK'nın geçici 67. maddesinin uygulama süresinin 31 Aralık 2025 tarihine kadar uzatılması ve uygulamaya açıklık getirecek düzenleme yapılması.

- Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım (foreks) işlemlerinden elde edilen gelirlerin geçici 67. madde kapsamında kaynakta kesinti suretiyle vergilendirilmesinin sağlanması.

- Jokeyler ,jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden 31/12/2025 tarihine kadar %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması uygulamasına devam edilmesinin sağlanması.

- Kısmi zamanlı çalışmanın teşvik edilmesi ve yeni istihdam artışı sağlanması amacıyla, kısmi zamanlı çalışmayı kabul eden hizmet erbabına belli şartlar dahilinde gelir vergisi ve damga vergisi istisnası getirilmesi.

- Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının ve yurt içinde bulunan ancak işletmelerin kayıtları arasında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların bildirilmesi halinde vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmamasına ilişkin uygulamanın (varlık barışının) yeniden getirilmesi. (Bu varlıkların bildirimi için son tarih 30 Haziran 2021 olarak belirlenmiştir. Yurt dışındaki varlıkların bildirim tarihinden itibaren 3 ay içerisinde Türkiye'ye getirilmesi veya Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekmektedir. Bildirilen yurt içi ve yurt dışı varlıklar üzerinden herhangi bir vergi ödenmesi söz konusu değildir.)

- Halen %22 olarak uygulanan, ancak 2021 yılından itibaren % 20 olarak uygulanacak olan kanuni kurumlar vergisi oranını 5 puana kadar (%15'e kadar) indirme ve tekrar kanuni seviyesine çıkarma için Cumhurbaşkanı'na yetki verilmesi.

- Dahilde İşleme Rejimi kapsamında ithal ürünlerin vergisiz temini nedeniyle, bu alanda yerli üreticiler aleyhine rekabet eşitsizliği oluşmasını önlemek üzere, dahilde işleme izin belgesine sahip mükelleflerin yurt içinden temin edecekleri maddelerde Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 11/1 -c maddesinde düzenlenen tecil-terkin uygulaması kapsamında işlem yapılabilmesine 31/12/2025 tarihine kadar devam edilmesinin sağlanması.

- Payları Borsa İstanbul Pay Piyasası'nda ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların (bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri hariç), paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere 5 hesap dönemine ait kurum kazançlarına kurumlar vergisi oranının 2 puan indirimli olarak uygulanması.

- Dernek veya vakıflarca elde edilen ve GVK 94/5 ile geçici 67. madde kapsamında kesinti suretiyle vergilendirilmiş kazanç ve iratları dolayısıyla iktisadi işletme oluşmuş sayılmayacağına ilişkin hükmün uygulanma süresinin 31.12.2025 tarihine kadar uzatılması.

- Milli Eğitim Bakanlığı'na bilgisayar ve donanımlarının bedelsiz teslimleri, bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetleri ile bu mal ve hizmetlerin bağışı yapacak olanlara teslim ve ifasına sağlanan KDV istisnasının 31/12/2023 tarihine kadar sürdürülmesi.

- Kurumlar Vergisi Kanunu'nun geçici 2. maddesinde yer alan ve dernek veya vakıflarca elde edilen Gelir Vergisi Kanun'unun 94. maddesinin (5) numaralı bendi ve geçici 67. maddesi kapsamında kesinti suretiyle vergilendirilmiş kazanç ve iratlar ile Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı örgün ve yaygın eğitim yapan mesleki ve teknik eğitim okullarındaki atölye ve uygulama birimleri ile anaokulu, kreş, çıraklık ve halk eğitim merkezlerindeki uygulama birimlerine bağlı döner sermaye işletmelerinin elde ettikleri gelirler dolayısıyla iktisadi işletme oluşmuş sayılmayacağına ilişkin hükmün süresinin 31.12.2025 tarihine kadar uzatılması.

- İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) kapsamında İstanbul Valiliğine bağlı olarak faaliyet gösteren İstanbul Proje Koordinasyon Birimi'ne yapılacak teslim ve hizmetler için, finansmanı yabancı devletler, uluslararası kurum ve kuruluşlarca karşılanmak şartıyla, sağlanan KDV istisnasının 2025 yılının sonuna kadar devam etmesi.

- 1/1/2021 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülen konaklama vergisinin yürürlük tarihinin 1/1/2022 tarihine ertelenmesi.