Dadaşlar"In Yüreğini "Aşıklar" Isıtıyor

SAGİP SEZGİNER - Türkiye'nin en soğuk illerinden biri olan ve hava sıcaklığının sıfırın altında 35 dereceye kadar düştüğü Erzurum'da, Dadaşların içini kıtlama şeker eşliğinde limonlu çay, yüreklerini ise Aşıklar ısıtıyor.

Kentte, 19. yüzyıl sonlarında savaş döneminde yaşanan ve hızla yayılan kolera salgınını önlemek amacıyla dönemin valisi tarafından Rusya'dan getirtilen "kıtlama çayı" ve "semaver" geleneği asırlardır yaşatılıyor.

Soğuk havanın hüküm sürdüğü, kar kalınlığının zaman zaman 1 metreye kadar çıktığı kent merkezinde vatandaşlar, kıtlama çay, sobada patates közlemesi ve Aşıkların atışmaları ve dizelere döktükleri nameleriyle ısınıyor.

Kentin Yoncalık semtindeki Kıyasettin Temelli Kıraathanesi ve Kültür Merkezi'nde sabah erken saatlerde limonlar kesiliyor, taka tukada kıtlama şekeri kırılıyor.

Çayın yaklaşık 45 yıldır soğuk suyla özel olarak demlendiği kıraathaneye ellerindeki sazıyla karlı yolları aşarak gelen Aşıklar, birbirleriyle atışıyor.

Aşıkların, aşkları, hikayeleri dizelere dökerek aşıklık geleneğini yaşattığı kıraathanede, aşıkların gönüllerinden dökülen dizeler, limonla kıtlama çayı içen Dadaşların yüreğini ısıtıyor.

Anadolu'nun kültürel belleği Aşıklar, sazların tınıları eşliğinde okudukları şiirlerle, çaldıkları müziklerle ve anlattıkları hikayelerle kültürü de yaşatıyor.

Kıraathanede Aşıkların iki saati geçen atışmaları, Dadaşların limonlu kıtlama çay içerek Aşıklara eşlik etmesi renkli görüntüler oluşturdu.

"Aşık, halkına neşe verendir"

Aşıklardan Mevlüt Merdoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Aşıklığın doğuştan geldiğini söyledi.

Aşıklık geleneğini sürdürdüklerini ifade eden Merdoğlu, "Aşık, halkı seven, halkının derdini dert edinendir. Halkına neşe veren, onlara uzakta olsa haber taşıyandır." dedi.

Bir zamanlar halkın habercisinin aşıklar olduğuna dikkati çeken Merdoğlu, gelişen teknolojiye, değişen yaşam koşullarına rağmen Aşıklık geleneğini devam ettirdiklerini anlattı.

Merdoğlu, "Dışarıda hava buz gibi. Oysa içeride kıtlama çayıyla halkımızın içini ısıtıp, buzlarını eritiyoruz. İşte Aşıklık bu." diye konuştu.

Çayın lezzeti, soğuk suda

Vatandaşlara 80 yıldır hizmet veren kıraathanenin sahibi Yener Temelli de dedesinden devraldığı kahvecilik mesleğini yaptığını, 45 yıldır da soğuk suyla çay demlediklerini söyledi.

Kentte sadece kendilerinin soğuk suda çayı demlediğini belirten Temelli, "Çayı soğuk suda demliyoruz, sonra semaverin üzerine koyuyoruz. Demlediğimiz çay 2 saat kalsa bile bayatlamıyor, yeni demlenmiş gibi taze kalıyor." dedi.

Erzurum'un kışının sert geçtiğin idile getiren Temelli, şunları kaydetti:

"Biz insanların içini bu soğuk suyla demlenen sıcak çayımızla ısıtıyoruz. Türkiye'de sadece Erzurum'da limon ve kıtlama çayı alışkanlığı var. Bunu biz de yıllardır sürdürüyoruz. Kıraathanedeki sobamız da patates gözlemesi yapıyoruz. Bu soğuk havayı kırmak için vatandaşa yüzyıldır devam eden kıtlama ve limonlu çay sunuyoruz. Aşıklarımızın nağmelerini dinleyen vatandaşlarımızın gönülleri ısınıyor."

Temelli, müşterilere eski Erzurum adetlerini ve yüzyıllardan günümüze gelen Aşıklık geleneğini aktarmaya çalıştıklarını sözlerine ekledi.

"Amacımız sıcak çay içip, muhabbet kurmak"

Kıraathaneye gelen vatandaşlardan Necati Sungur, kentte hava sıcaklığının zaman zaman sıfırın altında 35 dereceye ulaştığını ve her zaman soğukla mücadele ettiklerini belirtti.

Sungur, sert kışı olan Erzurum'da aşıklık geleneği ve kıtlama çayın ayrı bir önemi olduğunu vurgulayarak, "Kömür sobasının yanında limonlu çayımızı içerek ısınıyoruz." dedi.

Emelcan Pehlivan da Atatürk Üniversitesinde öğrenci olduğunu belirterek, öz kültüre sahip çıkmak gerektiğini anlattı.

Halk edebiyatını oluşturan ozanları tanımak için kıraathaneye geldiklerini ifade ede Pehlivan, "Amacımız burada sıcak bir çay içip güzel bir muhabbetle gönlümüze bir yol uzatmaktı. O yolu da aştığımızı düşünüyorum." dedi.

Fırat Türkmen, kendisinin de müzikle uğraştığını, Türk kültürüne çok bağlı olduğunu vurgulayarak, gençler olarak Aşıklık kültürüne sahip çıkmak istediklerini anlattı.