Enerji’de Yeni Bir Dönem: TANAP

Vahap Taştan
Vahap Taştan
Araştırma Uzmanı / Ahlatcı Yatırım Menkul Değerler
17 Mar 2015 Salı

Trans Anadolu Boru Hattı (TANAP) sadece Azerbaycan’dan Türkiye’ye ulaşan bir enerji boru hattının parçası değildir. TANAP’ın da içerisinde olduğu Güney Gaz Koridoru aynı zamanda Asya’dan Avrupa’ya enerji köprüsü ve Merkez olma yolunda Türkiye’nin içerisinde bulunduğu önemli bir projedir. Azerbaycan’dan SCP (Güney Kafkasya Boru Hattı) ile Türkiye’ye ulaşan Şah Deniz II doğalgazı, Türkiye üzerinden TANAP ile Avrupa sınırlarına ulaşacak ve TAP ile de İtalya’da “Punto di 
Scambio Virtuale” sanal merkezinden Avrupa’ya dağıtımı yapılacak.


Bu projenin Türkiye açısından önemini iki maddede inceleyebiliriz. Türkiye şu anda doğalgaz alımını boru hatları yoluyla Azerbaycan, Rusya ve İran’dan yapmaktadır. Bu noktada en ucuz gaz Azerbaycan’dan alınmasına rağmen, Azerbaycan’ın Türkiye doğalgaz arzındaki payı diğer ülkelere göre nispeten daha düşüktür. Bu bağlamda TANAP’tan Türkiye’ye ulaşacak 6 milyar metreküplük gaz, cari açıkta yapısal bir kalem olan enerji ithalatında iyileştirme yaratacaktır. Türkiye’nin yıllık doğalgaz tüketiminin 45 milyar metreküpün üzerinde olduğu düşünüldüğünde Azerbaycan’ın arz içerisindeki payı %7’lerden %13’lere yükselecek. 


TANAP’ın da içerisinde bulunduğu Güney Gaz Koridorunun Türkiye açısından bir diğer önemi de, Asya’dan Avrupa’ya yeni bir enerji köprüsü olacağıdır.TANAP bu noktada 21. Yüzyılın “İpek Yolu” projesi olarak adlandırılabilir. Her ne kadar Avrupa açısından başlangıçta 10 milyar metreküplük gaz akışı toplam tüketim değeri olan 440 milyar metreküpün içerisinde önemsiz gibi görülse de, Avrupa Enerji Arz Güvenliği açısından kayda değer bir başlangıçtır. Avrupa’nın Rusya’ya olan bağımlılığı ve son dönemde Batı-Rusya gerginliğinde Rusya’nın elinde bulundurduğu enerji kozu Avrupa’nın enerji arz güvenlini tehlikeye sokmaktadır. Avrupa’nın enerji arz çeşitliliğinde Şah Deniz gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya iletimi, yeni bir İpek Yolu projesinin başlangıcı olmakla birlikte Türkiye’nin enerji politikalarında yer alan enerji merkezi olma yolunda en büyük adımdır. 


Güney Gaz Koridorunun ayrıca bölgesel önemini de belirtmek gerekecektir. Irak’ta siyasi istikrarın oluşması, İran-Batı gerginliğinin son bulması ve Kıbrıs çevresindeki doğalgaz yatakları üzerindeki anlaşmazlığın sona ermesi Güney Gaz Koridorunda yeni arz kaynaklarını gündeme getirecektir. Bu noktada bölgede istikrarın sağlanması açısından Türkiye’nin kilit rolü büyüyecektir. Ayrıca Rusya’dan sonra bölgedeki en büyük doğalgaz kaynaklarına sahip olan Türkmenistan’ın da hatta dahil edilmesi bölgesel ticarete ivme kazandıracaktır. Türkiye etrafındaki ülkelerin doğalgaz rezervlerine bakıldığında TANAP’ın ana doğalgaz sağlayıcısı Azerbaycan’da 3,35 trilyon metreküplük kanıtlanmış rezerv bulunmaktadır. Irak’ta 3,6 ve İran’da ise kanıtlanmış rezervler 33,8 trilyon metreküp. İran haricinde ayrıca Türkmenistan’da da 17,5 trilyon metreküp rezerv anıtlanmıştır.


TANAP’ta BOTAŞ’ın payını %30’a çıkarması haricinde İngiliz Petrol şirketi BP’nin de TANAP’taki %18’lik payı, projedeki kararlılığı artıracaktır. Türkiye’nin bu noktada vizyonu Enerji Piyasaları Anonim Şirketinde (EPİAŞ) gerekli düzenlemeleri yaparak Türkiye’yi bölgede doğalgaz fiyatlarının belirlendiği bir merkez yapmak olmalıdır. Ayrıca TANAP, enerjideki stratejik önemin sadece arz kaynaklarında olmadığını, transit ülkelerin de enerji projelerinde kilit rol üstlendiğini göstermiştir.


Yazarın Diğer Yazıları
Piyasa
Hisse Yön Son Fark Saat
Dolar Dolar 32,2527 -0,07 12:11
Euro Euro 34,8221 -0,03 12:16
İngiliz Sterlini İngiliz Sterlini 40,4256 -0,36 12:16
BIST 100 BIST 100 10.048 -0,08 11:56
BIST 50 BIST 50 8.891 0,15 12:00
BIST 30 BIST 30 10.935 0,13 11:56
Gram Altın Gram Altın 2434,6 0,42 12:16
Çeyrek Altın Çeyrek Altın 3880 0,46 12:16
Yarım Altın Yarım Altın 7760 0,46 12:16
Cumhuriyet A. Cumhuriyet Altını 16240 -0,16 12:10
Altın Çevirici
Türü
TL Miktarı
Altın Türü
Döviz Çevirici
Türk Lirası
Amerikan Doları
Euro
İsviçre Frangı
Yen
İngiliz Sterlini
Serbest piyasa verileri kullanılarak hesaplanmaktadır. Tüm Değerler
BİST endeksleri, haberler, Kapalıçarşı, uluslararası parite verileri eşanlı olarak verilmektedir. BİST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BİST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BİST’e ait olup, tekrar yayınlanamaz.

SPK’nın 22 Nisan 2002 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan tebliği uyarınca yayımlanması istenen uyarı;
"Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir"