Skolyoz 10 Genç Kıza Karşı 1 Genç Erkekte Görülüyor!

Halk arasındaki tabiriyle omurga eğriliği olarak bilinen skolyozun önden arkaya bakıldığında dümdüz olması gereken omurgamızın sağa ya da sola doğru 10 dereceden fazla eğilmesi olduğunu dile getiren Doç. Dr. Aydoğan; 'Ergenlik çağındaki genç kızlarda daha fazla görülüyor. 10 genç kıza karşı 1 genç erkekte karşımıza çıkıyor. Sebebi bilinmeyen skolyozlar, vakaların %80-85'lik kısmını oluşturuyor. %10-15 gibi daha az oranında görülen sebebi bilinen skolyozlar ise anne karnında omurganın gelişimi sırasında görülen duraklamalar, omurgaların birbirine bitişik olması, kama şeklinde bir omurga yapısı, spastik çocuklarda görülen nedeni belli spastisiseden kaynaklanan, çocuk felci geçiren insanlarda bir taraftaki kasların felç olmasına bağlı gelişen skolyozlardır' açıklamasında bulundu.

Skolyozun belirtisi olmaz!

Skolyoz sağlıklı çocuklarda görülebilen bir problem olduğu için genellikle ağrısız seyreder. Ergenlik çağının hemen öncesi dönemde görülme sıklığı artar ve omuzlardaki dengesizlik gözle görülür hale gelir. Çocuk her iki kolunu yana sarkıttığında belden olan uzaklığı birbirinden farklıdır; bir taraf gövdeye yakınken bir taraf açılır. Öne eğilip yerden bir şey almaya kalktığında kürek kemikleri arasında mesafe farkı vardır. Eğer eşlik eden bir kifoz (kamburluğu) varsa öne eğildiğinde dik duramama problemi de görülür. Başlangıç dönemindeki skolyozda fiziksel kapasite ve genel sağlık durumu olumsuz etkilenmez; ancak ilerleyen dönemde skolyoz 50 derecenin üzerine çıkarsa kalp ve akciğer problemleri yaşanması kaçınılmazdır. Skolyoz akciğer kapasitesini küçülttüğü için göğüs kafesini de daraltır. Sağlıklı bir insanın kolaylıkla atlatabileceği grip, akciğer enfeksiyonu gibi hastalıkları daha uzun sürede atlatırlar. Özellikle kız çocuklarında görülen skolyoz, estetik kaygıları da beraberinde getirdiği için bu çocuklar daha içine kapanık olur, iş bulmada problem yaşar ve çoğu evlenmeden hayatına devam eder.

İpuçlarını dikkate almak gerekir!

Hastalarımızın çoğu ebeveyninin durumu fark ederek bize getirmesiyle hastalığından haberdar olur. Anne ve babalar 'Omurgasında bir anormallik var, ters duruşu var, omuzları farklı duruyor' gibi şikayetlerle gelirler. Bu nedenle ailelerin aşağıdaki bulgulara dikkat etmesi gerekir:

Çocuğunuz soyunduğunda sırt bölgesindeki orta hatta omurga çıkıntıları düz orta hatta görünmüyorsa,
Her iki kolunu yanlarına aldığında biri leğen kemiğinden uzak biri vücuda bitişikse ve bunu kontrol edemiyorsa,
Omuzlarında bir asimetri varsa,
Çantasını sürekli yukarıda olan omzuna asma ihtiyacı duyuyorsa,
Öne doğru eğil dendiğinde kürek kemikleri arasındaki mesafe farkı görünüyorsa skolyozdan şüphelenip bir hekime başvurmaları gerekir.

Skolyozun tedavisinde düzenli takip çok önemlidir!

Hasta hekime başvurduğunda ailesine önerdiğimiz şekildeki hareketler yaptırılarak muayene edilir ve skolyoz için özellikli olan boyun kemiğinden leğen kemiğine uzanan tüm bölümü içerisine alan röntgeni çekilir. Daha sonra eğriliğin derecesi, hastanın yaşı, eğriliğin artış oranı gibi kriterlere göre takip mi cerrahi tedavi mi yapılacağının kararı verilir. Bu kararda en önemli madde eğriliğin büyüme potansiyelidir. Özellikle kız çocuklarının ergenlik öncesinde daha hızlı büyüdüğü dönemdeki skolyozun derecesi takip edilmelidir. Ancak kişi kemik gelişimini tamamlamış bile olsa skolyozunun ilerleyebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle takip çok önemlidir. Hasta eğer büyümesini tamamlamamış, ergenlik dönemine tam olarak girmemiş ve skolyoz saptanmışsa eğriliğin derecesine göre ilk 4-6 ay çok sıkı takip edilir. Çocuk, ergenlik döneminden önce geldiyse ve 20-25 derece skolyozu varsa özellikle ailelerin boy uzamasını her ay düzenli olarak ölçmesini isteriz. O ayki boy uzaması 2 cm'i geçtiyse mutlaka kontrol edilmesi gerekir. Gelişimini tamamlamış bir hastada örneğin 35 derecelik bir eğim varsa 6 aylık kontroller halinde takip edilir. Takip süresi boyunca eğrilik stabil kalıyorsa kontrol sürelerini önce yılda bir daha sonra 2 yılda bire çıkarılır. Bu süreçte oluşan skolyozun ilerlememesi ve omurga etrafındaki kasları güçlendirmeye yönelik olarak fizik tedavi ve rehabilitasyon egzersizleri için yönlendirilerek 4-6 ayda bir takiplerine bakılır.

Skolyoz tedavisinde korse kişiye özgü olmalıdır!

Hastada 30-35 derecelik bir eğilme söz konusu ise korse tedavisine başlanır. Korse ameliyat dışı yöntemlerden eğriliğin ilerlemesini engellediği kanıtlanmış tek tedavi yöntemidir. Hekim kontrolünde iyi bir ortez protez uzmanıyla birlikte kişiye özgü yapılması gerekir. Kişinin vücudunun kalıbı alınarak korse yapılır ve korseyle film alınarak korsenin hastanın skolyozunu ne kadar düzelttiği görülür. Korsenin kaç saat giyileceğinden, omurgayı itecek dirseklerin özelliklerine ve korsenin nasıl giyilip çıkarılacağına kadar tüm detayların düzenlenmesi gerekir. Çocuk okul dönemindeyse 8 saatlik okul süresi dışında geriye kalan 16 saatin tamamını korse takarak geçirmelidir. Okula gitmeyen küçük bir çocuk söz konusuysa korse takma süresi 23 saate kadar çıkabilir.

Ne zaman ameliyat?

35 derece olan skolyoz, hasta düzenli korse kullandığı halde 6 aylık periyotlarda izlendiğinde ilerlemeye devam ediyorsa,
6 ayda bir beş derecenin üzerinde artış gösterdiyse,
Belde görülen skolyozun derecesi 40 ve üzeriyse
Sırt bölgesindeki skolyozun derecesi 45 ve üzerindeyse direkt ameliyat düşünebiliriz.
Esnekliğin durumuna göre ameliyatın tipi ve yeri belirlenir. Eşlik eden omurilik problemleri ve omurganın nasıl daha düz hale getirilebileceği konusunda gerekli araştırma yapılır. Omurgayı düzeltmek için vidalar ve iki titanyum çubukla bu omurların düzgün bir şekilde birbirine kaynamasını sağlamaya çalışılır. Skolyoz ameliyatlarında tecrübeli bir uzman ve iyi hastane imkanlarıyla günümüzde %100'e yakın başarılı sonuçlar alınmaktadır. Skolyoz ilerlemesine rağmen tedavi edilmiyorsa gelecekte kalp ve akciğer fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileyeceği için hastanın ameliyat olma şansını da kaybetmesine neden olabilir. Skolyoz ameliyatı sonrası ameliyat edilen bölümde esneklik konusunda hassasiyet olduğu için jimnastik ve benzeri omurga esnekliğini zorlayan sporlar yapılmadığı sürece hasta hayatına kolaylıkla devam edebilir.

Mehmet Aydoğan Sağlık Haberler