Türk Bankacılık Sektörü Kur Riskini Sınırlı Düzeyde Tuttu

Türk bankacılık sektörü, bilanço içi yabancı para pozisyonunu bilanço dışı türev işlemler ile dengelerken, kur riskini sınırlı düzeyde tuttu. Banka ve grup bazında farklılaşmakla birlikte, genel olarak sektörün piyasalarda dalgalanmalar yaşanırken, istikrarın azaldığı veya dolayısıyla risklerin arttığı dönemlerde bilanço içi pozisyonu azaltma eğilimine girildi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türk Bankacılık Sektörü Kur Riski Değerlendirme Raporu'nu yayımladı. Buna göre Türk bankacılık sektörü, bilanço içi yabancı para pozisyonunu bilanço dışı türev işlemler ile dengelerken, kur riskini sınırlı düzeyde tuttu. Banka ve grup bazında farklılaşmakla birlikte, genel olarak sektörün piyasalarda dalgalanmaların yaşandığı, istikrarın azaldığı veya dolayısıyla risklerin arttığı dönemlerde bilanço içi pozisyonunu azaltma eğiliminde gitti. İnceleme döneminde yabancı para net genel pozisyonu ile ilgili yasal sınırlara uyum konusunda sektörde herhangi bir olumsuzluk gözlenmedi. Bankaların kur riski konusunda farkındalık düzeyi yüksek seyrederken, doğrudan maruz kaldıkları riskler ise makul seviyede gerçekleşti. Türk bankacılık sektörünün kur riski genel olarak değerlendirildiğinde, bilanço dışı türev işlemler ile bilanço içi pozisyonun dengelendi. Yabancı para net genel pozisyonunu ve dolayısıyla kur riskini sınırlandırdı. Yabancı para pozisyon hesabında yabancı para olarak dikkate alınan dövize endeksli varlıklar 16.2 milyar dolar olurken, dövize endeksli yükümlülükler çok düşük tutarlarda gerçekleşti, inceleme kapsamındaki tüm dönemlerde yabancı para net genel pozisyonunun (YPNGP) özkaynaklara oranı yasal sınırlar gerçekleşti.

-BİLANÇO İÇİ AÇIK POZİSYONU 2009'UN İLK ÇEYREĞİNDE KAPANDI-

Sektörün bilanço içi açık pozisyonu, küresel kriz sürecinin devamı olarak 2009 yılının ilk çeyreğinde kapandı. Devam eden süreçte alınan küresel tedbirler ve piyasalardaki olumlu gelişmelerle paralel olarak yeniden artış eğilimine girdi. Söz konusu trend, incelenen dönemin sonuna kadar sürerken, Eylül 2010 sonu itibarıyla sektörün kullandırmış olduğu dövize endeksli krediler 15.4 milyar dolar, yabancı para kredilerin ise 84.9 milyar dolar oldu.

-YABANCI PARA KREDİLERİNİN 30.8 MİLYAR DOLARI OFF-SHORE ŞUBELERDEN KULLANDIRILDI-

Sektörün yabancı para kredilerinin, 30.8 milyar doları off-shore şubelerden olmak üzere toplam 32.3 milyar dolar tutarındaki kısmı yurtdışı şubeler aracılığı ile kullandırıldı. Kambiyo mevzuatında yapılan değişiklik sonucunda, sektörün reel sektöre yurtdışından yabancı kredi kullandırımının azalarak yurtiçine kaydığı, bu kapsamda önceki yılın aynı dönemine göre yurtdışı şubelerden kullandırılan yabancı para kredilerin toplamda 7.3 milyar dolarlık azalma ile Eylül 2010 itibarıyla 32.3 milyar dolara gerilediği görüldü. Bu dönemde yurtiçi şubelerden kullandırılan yabancı para krediler ise 24.7 milyar dolar artarak 52.6 milyar dolar seviyesine yükseldi.

-TÜRKİYE'DE YERLEŞİK BANKA DIŞI KESİME KULLANDIRILAN KREDİ TUTARI 6.3 MİLYAR DOLAR AZALDI-

Türkiye'de kurulu bankaların yurtdışı şubelerinden ve konsolidasyona tabi yurtdışı ortaklıklarından, Hazine Müsteşarlığı haricindeki Türkiye'de yerleşik banka dışı kesime kullandırılan kredi tutarı, önceki rapor dönemine göre 6.3 milyar dolar azalarak 36.6 milyar dolara geriledi. Sektörün türev işlemlerden Mart-Haziran 2009 dönemi hariç genelde zarar ederken, Mart-Mayıs 2009 dönemi hariç diğer dönemlerde de genelde kambiyo karı elde edildi. 2010 yılı başından itibaren türev işlemlerden kaynaklanan zarar tutarı hızlanarak artarken, buna karşılık bilanço içinde kambiyo karları da artarak net zarar tutarını dengeledi. Türev işlemlerden kaynaklanan zarar tutarındaki artışın kambiyo karlarındaki artıştan fazla olması, net zarar tutarının da 2010 yılının ikinci çeyreğinden itibaren artış trendine girmesine neden oldu.

-BİLANÇO İÇİ VE DIŞI POZİSYONLAR 6-11 MİLYAR DOLAR ARALIĞINDA KALDI-

2008 yılı son çeyreğinde küresel krizin etkileri nedeniyle bilanço içi fazla pozisyonla çalışmaya başlayan özel bankalar, söz konusu trendin devamı olarak 2009 yılının ilk yarısında da bilanço içinde fazla pozisyon taşıdıkları, ikinci çeyrekten itibaren bilanço içi fazla pozisyon tutarlarını azaltarak 2009 yılı Haziran ayının ortasından itibaren yeniden açık pozisyonla çalışmaya başladı. Yabancı bankaların incelenen dönem boyunca bilanço içi açık pozisyonla çalıştıkları, döviz likiditesi sağlama bakımından yabancı hakim ortak avantajı sayesinde sektör genelinden farklı olarak yurtiçi veya yurtdışı piyasalarda yaşanan dalgalanmalara göre pozisyonlarını kapatma yoluna gitmediği görüldü. Bilanço içi ve bilanço dışı pozisyonlarının 6-11 milyar dolar aralığında kaldığı, bunun sonucu olarak net genel pozisyonlarının da sıfıra yakın düzeyde oluştuğu gözlendi.

Sektörün yabancı para pozisyonuna katkısı son derece sınırlı olan kalkınma ve yatırım bankaları grubunun, 2009 yılı boyunca ve 2010 yılının ilk çeyreğinde bilanço içi fazla pozisyonla çalıştı. Sonraki dönemlerde grubun bilanço içi ve bilanço dışı pozisyonunun, ilgili tarihlerde akdedilen türev sözleşmelerin büyüklüğüne ve yönüne bağlı olarak keskin artış ve azalışlar gösterdi.

-TÜREV İŞLEM HACMİNİN YÜZDE 57.8'İ ÖZEL BANKALARCA GERÇEKLEŞTİRİLDİ-

Türk bankacılık sektöründe gerçekleştirilen türev işlem hacminin Eylül 2010 itibarıyla yüzde 57.8'i özel ve yüzde 35.7'si yabancı bankalarca gerçekleştirildi. Eylül 2010 sonu itibarıyla, sektörde gerçekleştirilen türev sözleşmelerin yüzde 59.6'sı swap, yüzde 25.2'si opsiyon ve yüzde 13.2'si ise forward sözleşmelerinden oluştu. 2010 Eylül ayında türev işlemlerin yüzde 75.3'ünün konusunun para, yüzde 22.3'ünün konusunun faiz oldu. Toplam türev sözleşmelerin yüzde 70.8'i karşı tarafın on-shore bankalar, yüzde 16.5'inin ise on-shore tüzel kişiler olduğu, türev sözleşmelerin karşı taraflarının yerleşik olduğu ülkeler bakımından toplam işlemlerin yüzde 47.4'ünün İngiltere, yüzde 25.8'inin Türkiye ve yüzde 5.5'inin ABD'de yerleşikler ile yapıldığı gözlendi. Bankaların kendi risk gruplarına dahil kişi ve kuruluşlar ile gerçekleştirdikleri türev işlemlerin toplam içindeki payının yüzde 13.8 olduğu, yabancı bankaların yüzde 29 oranı ile kendi risk grubuyla en fazla türev işlem yapan banka grubu olduğu sonucuna ulaşıldı.(ANKA)

(HM/ÖMR)

Haberler