Laodikya Ayağa Kaldırılıyor

MUSTAFA DERMENCİOĞLU - Antik çağda Anadolu'nun en önemli kentlerinden biri olan Laodikya Antik Kenti'nde bulunan "sütunlu galeri bölümü"nün Türk ve dünya arkeolojisi için çok önemli olduğu bildirildi.

Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Arkeoloji Bölümü Başkanı ve Laodikya Antik Kenti Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Celal Şimşek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Laodikya Antik Kenti'nde 2003 yılından bu yana süren kazı ve restorasyon çalışmalarının bu yıl en önemli bölümünün yapıldığı iki departman bulunduğunu, bunların 2 bin 200 yıllık tiyatro ile pagan inancının tapınaklarının yer aldığı 'kuzey kutsal agora' olduğunu ifade etti.

Kazı yaptıkları alanda yaklaşık 7 metre derinlikte moloz yığınları ile karşılaştıklarını, bunun milattan sonra 494'te meydana gelen ve kenti hemen hemen tamamen yıkan depremden kaynaklandığını aktaran Şimşek, bu yıkıntılar arasında heykel parçaları, seramikler, değişik şekillerde takılar bulduklarını kaydetti.

Şimşek, "Batı Portik" dedikleri sütunlu galeri bölümünde 30'a yakın sütunun ayağa kaldırıldığını belirterek, "Bunların yüzde 95'i tamamıyla orijinal. Bu alan gerçekten hem Türk arkeolojisi hem de dünya arkeolojisi için çok önemli." dedi.

Batı Portik'in travertenden yapılan arka duvarının yıkık olduğuna işaret eden Şimşek, "Duvarın içi tamamıyla resimlerle süslü ve bu resimlerde geometrik süslemeler, pano şeklindeki dikdörtgen panolar ve bunların içinde değişik şekillerde yapılmış motifler ve mimari süslemeler yer almakta. Projeler hazırlanıyor. Bu arka bölüm de ayağa kaldırılacak." diye konuştu.

Bin 800 yıllık tarih canlanacak

Pagan inancı için kutsal sayılan bu alanın August döneminde düzenlendiğini kaydeden Şimşek, şunları söyledi:

"Sütunlar ve başlıklarındaki stil bize onu gösteriyor ama mevcut halleri milattan sonra 2. yüzyıldan yani kabaca bin 800 yıllık bu sütunlar. Milattan sonra 494 yılı depreminde tamamıyla yıkılmışlar. Bin 800 yıl sonra tekrar burada tarih, arkeoloji canlandı diyebiliriz. Biz gelecek yıl itibarıyla arka duvarı da kaldırdığımızda bin 800 yıl önce bu bölüm yani Batı Portik, yüzde 100 olduğu gibi turizmin hizmetine verilmiş olacak.

Traverten duvar da depremde doğuya doğru olduğu gibi yıkılmış. Duvarların iç kısımları hep resimlerle süslü ve hepsi orijinal. Mavi, kırmızı, siyah, yeşil, sarı renklerden oluşan geometrik şekillerle süsleme söz konusu. Pano süslemeleri, mimari dekorasyonlar var. Öndeki sütunlu galeri kaldırıldı. Bu traverten duvarlar da 2017'de kaldırılacak ve üzerinde çatı oluşturulacak. Bu bin 800 yıllık resimler antik dönemde olduğu gibi, yapıldığı dönemdeki gibi hemen hemen bin 800 yıl sonra tekrar hayat bulacak. Bu kazı ve restorasyon çalışmaları sadece Türkiye arkeolojisi için değil dünya arkeolojisi için büyük bir kazanç olacak."

Şimşek, 7. yüzyılda meydana gelen ve şehrin terk edilmesine neden olan depremde yıkılan yapıların da kırık ve eksik bölümlerini pantograf dedikleri yöntemle orijinal malzeme ile tamamlayarak ayağa kaldırdıklarını ifade etti.

Yaklaşık 13 yıldır süren Laodikya Antik Kenti kazı ve restorasyon çalışmalarında çok önemli aşamalar katettiklerini anlatan Şimşek, şöyle devam etti:

"Laodikya Antik Kenti, 2015 yılında, dünyada insanların gördükleri yerleri değerlendirdikleri bir internet sitesi tarafından en iyi konuk ağırlama alanında birincilik aldı. Diğer bir önemli olay da 2016 yılında Avrupa Kültürel Miras Kuruluşları Federasyonu (Europa Nostra) tarafından Laodikya Kilisesi'nde yaptığımız restorasyon ve konservasyon çalışmasından dolayı Avrupa Birliği Kültürel Miras Jüri Özel Ödülü'nü aldık. Europa Nostra çok önemli. Çünkü UNESCO'dan sonra dünyanın en önemli ikinci değerlendirme kuruluşu. Biz bunları özellikle ekip olarak aldık, Denizlililer olarak, üniversite olarak, ülke olarak aldık."