İsmet İnönü kimdir? İsmet İnönü nereli, kaç yılında vefat etti? Milli Şef İsmet İnönü hayatı

Mustafa İsmet İnönü tam adına sahip devlet adamına, CHP Kurultayı tarafından "Millî Şef" ünvanı verildi. 17 yıl 11 ay ile Türkiye'nin Cumhuriyet tarihinde en uzun süre başbakanlık yapmış ismidir. İzmir'de doğan İsmet İnönü, ilk ve orta öğrenimini Sivas'ta tamamladı. Ardından İstanbul'daki Mühendishane İdadisi'nde eğitim gördü. İşte, İsmet İnönü hayatı...

İSMET İNÖNÜ KİMDİR?

İnönü, 24 Eylül 1884' te İzmir'de Reşit bey ve Cevriye Hanım'ın oğlu olarak dünyaya geldi. Sivas Askeri Rüştiyesini (ilkokul) bitirdikten sonra (1895) Topçu Harbiyesine girdi. Harbiye (1903) ve Harp Akademisinden 1906 yılında birincilikle mezun olan İnönü, kurmay yüzbaşı olarak Edirne'deki II. Ordu'ya atandı.

İsmet İnönü, 1907'de İttihat ve Terakki Cemiyetinde kısa bir süre çalıştı. 31 Mart Olayını bastırmak için toplanan Harekat Ordusuna Yeşilköy'de katıldı. Ahmet İzzet Paşa komutasında Yemen'e gönderilen Dördüncü Kolordu kurmay heyetinde yer aldı ve 1912'de binbaşılığa yükselerek Yemen kuvvetleri komutanlığı kurmay başkanı oldu. İlk diplomatik görevini burada üstlenip, İmam Yahya ile görüşerek barışı sağladı. Balkan Savaşı sırasında Çatalca'da bulundu.

Birinci Dünya Savaşında Başkomutanlık karargahında Harekat Şubesi Müdürlüğü yaptı ve 1914 yılında yarbay oldu. Ertesi yıl albaylığa yükselerek Trakya'daki II. Ordu kurmay başkanlığına atandı. Ardından Doğu ve Suriye cephelerinde Dördüncü, Yirminci ve Üçüncü Kolordu Komutanlıklarında görevler aldı. Bu dönemde II.Ordu Komutanı Mustafa Kemal Atatürk ile çalıştı, yakın dost oldular ve 1917'de anlamlı bir sicil aldı. İstanbul'da 1916'da Mevhibe Hanım'la evlendi ve hemen sonrasında cepheye döndü. Mondros Mütarekesi günlerinde başkente geri gelerek 1918'de Harbiye Nezareti Müsteşarı oldu. Askeri Şura'da görev aldı.

DÜZENLİ ORDU KURDU

Miralay İsmet Paşa, 19 Mart 1920'de Mustafa Kemal'in çağrısı üzerine Ankara'ya geçip, Milli Mücadelede önemli görevler üstlendi. Edirne Milletvekili seçilerek çalışmalara dahil oldu ve Genel Kurmay Başkanı olarak düzenli bir ordu kurmayı başardı. Haziran 1920'de İstanbul Hükümeti tarafından idama mahkum edildi. 4 Mayıs 1921 tarihinde Batı Cephesi komutanlığına atanarak Birinci ve İkinci İnönü Savaşlarını kazandı. Generalliğe yükseldi ve İsmet Paşa olarak anılmaya başlandı. Sakarya ve Başkumandanlık Meydan Savaşlarında etkili oldu.

CUMHURİYET'İN İLK HÜKÜMETİNİ KURDU

Zaferin ardından 3 Ekim 1922'de Mudanya'da ateşkes görüşmelerini yürüttü ve böylece Dışişleri Bakanı ve Lozan baş delegesi oldu. İnönü 24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşmasını imzaladı. 30 Ekim 1923'de ise İlk Cumhuriyet hükümetini kurdu. 8 Kasım 1924'te başbakanlıktan ayrıldı ve sonrasında 3 Mart 1925'de Şeyh Sait isyanı nedeniyle yeniden aynı göreve getirildi. Soyadı kanunu çıkınca Atatürk kendisine İnönü soyadını verdi.15 yıl başbakanlık görevini yürüttükten sonra Eylül 1937'de hükümetten ayrıldı.

Atatürk ile İsmet İnönü

Atatürk'ün vefatının ardından 11 Kasım 1938'de Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Cumhurbaşkanı seçildi. İkinci Dünya Savaşı'na Türkiye'yi dahil etmemek için büyük çaba sarfetti. Çok partili demokratik hayata geçişi sağladı ve yeni bir seçim yasası hazırlayarak14 Mayıs 1950'de iktidarı devretti.

27 Mayıs ihtilali ve seçimler sonucunda gerçekleşen üç koalisyonda başbakanlık yaptı ve bu görevini 6 Şubat 1965'e kadar sürdürdü. CHP'de "ortanın solu" hareketini başlatan İnönü, 8 Mayıs 1972'de partiden istifa ederek senatör kimliğiyle TBMM'ne devam etti. 1967 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Nobel Barış Ödülü aday gösterilmiştir.

25 Aralık 1973'de Ankara Pembe Köşk'te yaşamını yitirdi ve hükümet kararıyla Anıtkabire defnedildi.Erdal İnönü, Ömer İnönü, Özden Toker, İzzet İnönü adlarında çocukları bulunuyor.