Borsa caiz mi? Borsa haram mı, mekruh mu? Diyanete göre borsada hisse alım-satımı, kripto para caiz midir?

Borsa caiz mi, sorusunun yanıtı merak edilen konular arasında yer alıyor. Diyanet daha önce bitcoin ve benzeri sanal paraların alım satımının dinen uygun olmadığını belirtmişti. Diyanete göre borsada hisse alım-satımı, kripto coin alım-satımı caiz midir?

BORSA CAİZ Mİ?

İslami ölçülere göre helal bir işle uğraşan bir ticari merkezin veya müessesenin ortağı olmak şeklinde tanzim edilmiş olan senetlerinden satın almak bir anlamda kar ve zararına ortak olmak anlamına geldiği için dinen sakıncalı değildir.

Borsadaki hisseleri bloke edecek ve hayali satışlarda borsada spekülatif dalgalanmalara yol açacak olan satışlar dinen sakıncalıdır. Ve insanı aldatmaya, ekonomiyi sahte hamlelerle sıkıntıya sokmaya götürür. Böyle bir faaliyet masum bir borsa alışverişi ile aynı kategoriye giremez. Temel itibariyle dine aykırı ticaret yapan müessese ve kuruluş ile kurumların hisse senetlerini almak ve satmak, yine tamamıyla faize odaklanmış olan hisselerin de alım ve satımını yapmak caiz değildir.

Bu manada günümüzde borsanın temelini oluşturan hisse senedi alım-satımına iki farklı yönden bakılmaktadır:

1. İmal edilmesi, ticarî hizmeti caiz olan bir konu ile meşgul bulunan bir şirketin hisse senedini alarak ona ortak olmak. Şüphesiz bu tasarruf caizdir. Alan, şirketin malvarlığına hissesi nispetinde ortak olur, kâr ve zararına katılır, dilediği zaman da hissesini başkasına satabilir.

2. Ait olduğu iktisadî değerden bağımsız değer kazanıp kaybeden bir hisse senedini eldeki parayı değerlendirmek, değerini korumak, iniş çıkışları gözeterek para kazanmak maksadıyla alıp satmak ki, borsadaki alışverişler daha çok bu ikinci maksada yöneliktir. Bu manada borsaya yatırım yapmak tam olarak değilse de biraz kumara, piyangoya benziyor. Gerçek değerin üstünde ve dışında kâğıtların pahalanıp ucuzlamasına sebep oluyor. Ekonomiye ve üretime önemli bir katkısı olmaksızın paralar kazanılıyor ve kaybediliyor. İşte bu bakımdan borsada soruda geçen ifadesiyle "oynamayı" her yönüyle makbul bir ticaret olarak değerlendirmek çok zor. (Hayrettin Karaman, Günlük Hayatımızda Helaller ve Haramlar, s. 265, İst. 1999)

KRİPTO PARA CAİZ Mİ?

Diyanet'ten yapılan açıklamaya göre kripto para / bitcoin günah mıdır sorusuna "Kullanıcılar arasında değişim ya da kıymet ölçüsü olarak genel kabul gören, kaynağı itibariyle kullanıcılara güven veren her türlü paranın kullanımı caizdir." denilerek, kripto paranın caiz olmadığı aktarılmış.