Prof. Dr. İnalcık, Dünyanın Sayılı Bilim Adamları Arasındaydı

"Tarihçilerin duayeni" olarak anılan ve 100 yaşında hayatını kaybeden Prof. Dr. Halil İnalcık, 20'nci yüzyıl sona ererken Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezince dünyada sosyal bilimler alanındaki sayılı 2 bin bilim adamı arasında gösterilmişti. Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümü'nün kurucusu Prof. Dr. İnalcık'a, 2005'te Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, 2008'de TBMM Onur Ödülü verilmişti.

Tedavi gördüğü hastanede akşam saatlerinde yaşamını yitiren Prof. Dr. İnalcık, 7 Eylül 1916'da İstanbul'da doğdu. İlkokulu Ankara Gazi Mektebi'nde okuyan İnalcık, Sivas Muallim Mektebi'nde başladığı orta öğretimini Ankara'da Gazi Muallim Mektebi'nde bitirdi. Lise eğitimini, dönemin en iyi okullarından biri olan Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi'nde alan İnalcık, yüksek öğrenimini Ankara Üniversitesi (AÜ) Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde (DTCF) tamamladı. Üniversiteden 1940'ta mezun olan İnalcık, 1942'de Türkiye'de sosyo ekonomik tarih yazıcılığının ilk örneklerinden biri olan "Tanzimat ve Bulgar Meselesi" başlıklı teziyle doktor oldu.

AÜ DTCF Yeni Çağ Kürsüsü'ne 28 Nisan 1942'de asistan olarak atanan İnalcık, 15 Aralık 1943'te " Viyana'dan 'Büyük Ricat'e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı" teziyle doçent unvanını aldı.

İnalcık, 1945'te AÜ DTCF Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden Şevkiye Işıl ile evlendi.

Türk Tarih Kurumu (TTK) üyeliğine 1947'de seçilen İnalcık, 2 Haziran 1952'de "Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği" teziyle profesörlük unvanı aldı.

1950'lerden beri yayınları ve öğretim faaliyetleriyle adı dünya tarih çevreleri tarafından yakından izlenen İnalcık, 1972'de aldığı davet üzerine Chicago Üniversitesi Tarih Bölümü'nde imtiyazlı profesör olarak çalışmaya başladı. İnalcık'ın, 1973'te İngiltere'de "The Ottoman Empire: The Classical Age, 1300-1600 (Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ, 1300-1600)" adlı eserini yayınladı. Birçok yabancı dile tercüme edilen eser, seçkin dünya üniversitelerinde okutulan temel eserler arasında yer aldı.

Prof. Dr. İnalcık, 1978'de Royal Asiatic Society tarafından şeref üyesi seçildi.

Yaklaşık 15 yıl çalıştığı Chicago Üniversitesinden 1986'da emekli olan İnalcık'a, aynı yıl Boğaziçi Üniversitesince fahri doktora verildi.

Harvard ve Princeton üniversitelerinde ders verdi

İnalcık, 1990-1992 arasında Harvard ve Princeton üniversitelerinde misafir profesör olarak dersler verdi, 1991'de Türk tarih ve kültürüne yaptığı katkılardan dolayı Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığınca Yüksek Hizmet Madalya ve Diploması'na layık görüldü.

Halil İnalcık, 1992'de Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı ve Rektör Prof. Dr. Ali Doğramacı'nın daveti üzerine, lisansüstü tarih okutacak Tarih Bölümü'nü kurdu. Prof. Dr. İnalcık, aynı yıl Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumuna üye, Türkiye Bilimler Akademisine (TÜBA) şeref üyesi seçildi.

Dünyanın sayılı bilim adamları arasında yer aldı

İnalcık, 1998'de 9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in elinden İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü Ödülü'nü aldı. Kültür Bakanlığının Osmanlı uygarlığı üzerinde bir eser hazırlamak üzere oluşturduğu "Kültür Bakanlığı 700. Yıldönümü Yayın Komisyonu"nun başına getirilen İnalcık'ın editörlüğünü yaptığı eser, Dünya Kitap Fuarı'nda birincilik ödülüne layık görüldü.

Sofya Üniversitesinin 2001'de fahri doktora verdiği Prof. Dr. İnalcık'a 2002'de İslam Konferansı Teşkilatınca teşekkür plaketi verildi. Kültür Bakanlığı "2002 Kültür ve Sanat Büyük Ödülü"nü kazanan İnalcık, Macaristan Cumhurbaşkanı Ferenc Madl'ın elinden Macaristan Liyakat Nişanı'nı aldı.

Kültürel gelişime yön veren bilimsel çalışmalarıyla 2005'te Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülüne layık görülen Prof. Dr. İnalcık'a 2008'de "TBMM Onur Ödülü" verildi.

Tarihçilerin duayeni İnalcık, 2012'de Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatının (TÜRKSOY) onur madalyasını aldı.

İnalcık, 20. yüzyıl sona ererken Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi (Cambridge International Biographical Center) tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2 bin bilim adamı arasında gösterildi.

Osmanlı tarihi üzerine çok sayıda eseri bulunan İnalcık, 7 dil biliyordu.

Kaynak: AA / Güncel