"Nükleer Teknoloji" İçin Ppp Modeli Önerisi

Enerji Güvenliği Analisti Faruk Demir, TETAŞ'ın nükleer güç santrali yarışmasını iptal etmesinin ardından, izlenecek yeni sürece ilişkin olarak, ''Nükleer teknoloji stratejik bir tercih. Doğru yöntem, özel sektör tarafından her şeyin belirlendiği iptal edilen model değil. Kamu - özel ortaklığı, yani batıda bilinen adıyla PPP (Public - Private - Partnership) modeli uygulanmalı.'' dedi.

Demir, Nükleer Santral Yarışmasının iptal edilmesinin nedenini; "ihalenin yapılış amacını aşan seviyede bir fiyat çıkması" olarak gösterdi. Faruk Demir, teknoloji nitelikleri açısından tek firma ile yarışmaya çıkılmasının oluşturduğu problemlerin de iptal sürecinde önemli rol oynadığını söyledi.

Son 5 yılda ihaleye çıkan nükleer santral yapım fiyatları açısından bakıldığında en yüksek tavan fiyatın 10 cent/kwh'yi aşmamasının gerektiğine işaret eden Demir, ''Mevcut teklifin düştüğü en son nokta 13-15 cent/kwh oldu. İptal edilen yarışmanın teklif alma tarihinden 2 - 3 hafta once küresel finansal kriz patlamıştı. 15-25 milyar dolar tutarındaki bir işin finans modelini çıkartmak bu kriz patladığında mümkün değildi ama maalesef dikkate alınmadı'' diye konuştu.

Demir, nükleer güç santrali yarışmasının iptal edilmesinden sonra izlenecek yeni modelin kamu - özel ortaklığı yani batıda bilinen adıyla PPP modeli olması gerektiğini söyledi.

Faruk Demir, PPP modelinde; teknoloji ve işletme şirketini devletin seçeceğini, yatırımcılarla bu çerçevede kalacak bir şirket ortaklığı kurulacağını ve ardından güçlü yatırımcı ve kamu rolü ile daha ucuz finans temin edileceğini vurguladı.

Nükleer enerji santrallerinin kurulmasına ilişkin kanunun, kamu - özel ve sadece özel olmak üzere farklı modellerde santrallerin yapılabilmesi seçenekleri sunduğunu anlatan Demir, şöyle devam etti:

''Nükleer teknoloji bir stratejik tercih olup, devletlerin belirlediği nitelik ve nicelik hedeflerine göre şekillenir. Doğru yöntem, özel sektör tarafından herşeyin belirlendiği iptal edilen model değil. Bu yüzden uygun model, kamu - özel ortaklığı, yani batıda bilinen adıyla PPP uygulamasıdır. Bunun için de yeni model; ya doğrudan Hükümetler arası ikili anlaşma yoluyla, ya da kamunun kuracağı bir şirketin hisselerinin yatırımcılara bedel arttırımı yarışması sonucunda satılması yöntemiyle kurgulanacak.''

-TÜRKİYE İÇİN EN İYİ SEÇENEK-

Demir, Türkiye'nin 2040'larda verimli ve elektrik fiyat sepetinde değeri olan bir nükleer katkı için, kuracağı nükleer santrallerin en az 12 bin mw olmak üzere yaklaşık 20 bin mw kurulu güce sahip bulunması ve kurulu gücünün en az yüzde 50'sinin dördüncü nesil olması gerektiğini söyledi.

Türkiye'nin önünde, hükümetler arası ikili anlaşma yollu ve PPP modeli esaslı olarak, öncelikle Rusya, ardından ABD ve AB (Fransız/Alman ortaklığı) seçeneklerini bulunduğunu bildiren Demir, Türkiye için en iyi seçenek olarak, denenmiş Üçüncü Nesil veya Artı- Üçüncü Nesil teknolojiyi gösterdi.

Demir, 'üçüncü nesil' veya 'artı üçüncü nesil'den daha eski teknolojinin kabul edilmemesi ve kesinlikle modifiye edilmiş eski teknolojilerden kaçınılması gerektiğini vurguladı.

Mevcut nükleer işletme şartnamesinin yanlışlarla dolu olduğunu öne süren Demir, şartnamenin değiştirilerek en az 2 santral ve en az 30 yıl tecrübeli işletme şirketlerinin tercih edilmesini savundu.

TETAŞ'ın şartnamelere gelen itirazları ve önerileri dikkate almasının olumlu sonuçlar doğuracağını vurgulayan Demir, ''Geniş katılımlı bir komisyon seçeneği üzerinde durulmalı. İstenirse, 2010 baharında işe başlayıp 1 yıl içinde süreci tamamlamak mümkün'' dedi.

Haberler