Kıbrıs'Ta Kayıp Şahıslar Komitesi Yeni Dönem Kazılarına Başlıyor(Arşiv)

Kıbrıs'ta 21 Aralık 1963'te başlayan Rum saldırılarına karşı Kıbrıslı Türklerin gösterdiği direniş, Yunan Cuntası'nın 15 Temmuz 1974'teki Enosis amaçlı darbesi ve onu izleyen Türk Barış Harekâtı sırasında kaybolan kişilerin bulunması için sürdürülen kazılarda bugüne dek kemiklerine ulaşılan kayıp sayısı 690'a yükseldi. Adanın her iki tarafında Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi'nce sürdürülen kazılarda 195?i Kıbrıslı Rum, 53'ü Kıbrıslı Türk olmak üzere toplam 248 kişinin kimlikleri tespit edildi. Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi altında faaliyet gösteren iki toplumlu kazı ekipleri, 690 kaybın kemiklerine ulaşılması için bugüne dek 412 kazı yaptı. Ekipler, iki haftalık aranın ardından yarından itibaren, kazı programına devam edecek. Kazılar Mağusa, Güzelyurt, Girne'ye bağlı bazı köylerde ve Taşkent?te KKTC bayrağının bulunduğu bölgenin üzerinde 6 ekip tarafından sürdürülecek. 1963 yılında başlayan Kıbrıs sorununun en acı tarafı olan kayıplar konusunun sonuçlandırılması için 1981 yılında BM kararlarıyla kurulan ancak 1984 yılında resmen faaliyete başlayan Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi, 1996 yılında bir kayıplar listesi oluşturmuştu. Tümü sivil ve yüzde 26'sı kadın ve çocuklardan oluşan 502 Türk kaybın yer aldığı bu listeye Rum tarafı, Türk müdahalesi sırasında kaybolduğunu iddia ettiği 1619 Rum kaybın adını yazdırmıştı. Ancak, yıllarca Türklerin elinde sağ olan kayıplar bulunduğu? iddiasıyla Rum kayıp ailelerinin duygularını da hiçe sayarak uluslararası propaganda yürüten Rum tarafı, daha sonra 15 Temmuz 1974?teki darbe veya Türk müdahalesi sırasında öldürülen ve Rum tarafında gömülü olduğu bilinmesine rağmen listeye yazdırdığı 200 kadar Rum?un adını, Rum ailelerin tepkisi üzerine listeden çıkarmak zorunda kalmış ve sayıyı 1468?e indirmişti. İki tarafın yöneticilerinin desteğiyle hazırlanan kayıp listesine Rum tarafı 1963-64 dönemi 42 Rum kaybın adını da, sorunu gizlemek adına koymamıştı. Bu kayıplar komiteye geçen yıl verildi ve listelere eklendi. Akıncılar?da iki kez yapılan kazıda, sonuca ulaşılamadı; ancak komite 1963-64 dönemi kaybolan 42 Rum?un akıbetinin belirlenmesi için de çalışmalarına devam ediyor. Rum kayıp yakınlarının örgütlerinin Kıbrıs Türk tarafını suçlayıcı açıklamaları ve özellikle Lakadamya Mezarlığı?ndan 1979-81 döneminde Yunan subaylarca yapılan kazılarda bulunarak Yunanistan?a götürülen kemiklerin kimlik tespiti için geri verilmemesi, Kıbrıs Türk kayıp aileleri arasında tepkiyle karşılanıyor. Kayıp aileleri, bu kemiklerin Kıbrıslı Türklere de ait olabileceğine işaret ederek, DNA testi için kemiklerin verilmesi gerektiğine işaret ediyor.

KÜÇÜK: ?SON 3 AYDA 21 RUM, YILBAŞINDAN BU YANA İSE 6 KIBRISLI TÜRK KAYIP BULUNDU... ?

Kayıp Şahıslar Komitesi Kıbrıslı Türk Üyesi Gülden Plümer Küçük, yaptığıaçıklamada komitenin 2006?da başlayan ?Genel Kazı Kimlik Tespiti ve Kalıntıların Ailelerine İadesi Projesi? çerçevesinde 502 Kıbrıslı Türk ve 1468 Kıbrıslı Rum kayba ulaşılmaya çalışıldığını ve kazıların sürdüğünü söyledi. 2?si Güney?de, 6?sı Kuzey?de olmak üzere toplam 8 kazı ekibinin çalıştığını kaydeden Küçük, son 3 ayda Kuzey Kıbrıs?ta 6 bölgedeki kazılarda 21 kayıp Rum?un kalıntılarına ulaşıldığını ve tümünün kimlik tespiti için Antropoloji Laboratuarı?na gönderildiğini açıkladı. Gülden Plümer Küçük, Güney Kıbrıs?taki kazılarda ise yılbaşından bu yana 6 Kıbrıslı Türk?ün kalıntılarına ulaşıldığını ve kimlik tespiti için Antropoloji Laboratuarı?na gönderildiğini söyledi. Yarından itibaren kazı ekiplerinin Mağusa, Güzelyurt, Girne köyleriyle Taşkent?te kazılara devam edeceğini bildiren Küçük, 2006 yılında başlayan proje çerçevesindeki kazılarda toplam 690 kaybın kemiklerinin bulunduğunu ve yapılan kimlik tespitlerine göre bunların 195?inin Kıbrıslı Rum, 53?ünün de Kıbrıslı Türk olduğunu ifade etti. Kayıp Şahıslar Komitesi Kıbrıslı Türk Üyesi Gülden Plümer Küçük, 690 kişinin kemiklerinin bulunması için 412 kazı yapıldığını bildirdi. Küçük, Rum kayıp ailelerin 1963-64 dönemi Rum kayıplar için bir şey yapılmadığı yönündeki eleştiriyle ilgili soruya karşılık, komiteye 2009?da verilen 42 kaybın listelere girdiğini ve aranmaya başlandığını söyledi. Bu kadar uzun zamandan sonra bulunmalarının zaman alacağına işaret eden Küçük, bu kişiler için Akıncılar?da iki kez kazı yapıldığını ancak henüz sonuç alınamadığını kaydetti. Komitenin yıllık bütçesinin 3 milyon Dolar olduğunu, ayrıca her iki tarafın da maddi katkı yaptığını anlatan Küçük, komitenin çalışmalarını iyi niyetle sürdürdüğünü vurguladı.

KAYIPLAR KONUSU VE OTONOM KAYIP ŞAHISLAR KOMİTESİ?NİN TARİHÇESİ

Kıbrıs?taki kayıplar konusu, 1963?te Rumların Türklere saldırıları sonucu 211 sivil Türk?ün kaybolmasıyla gündeme gelmiş ve daha sonra 15 Temmuz 1974?teki Yunan darbesi ve onu izleyen garantör Türkiye?nin müdahalesi sonucu iki toplumdan da kayıp kişilerin ortaya çıkmasıyla devam etmiştir.1974?ten 1977?ye kadar kayıplar konusuyla ilgili birçok toplumlararası görüşmeler yapılmış fakat kayda değer bir ilerleme sağlanamamıştı. 1975-1979 yılları arası BM Genel Kurulu bu sorunu ele almak için bir araştırma merciinin kurulması yönünde çağrıda bulunmuş ve Kıbrıs?taki kayıp şahıslarla ilgili üç değişik önerge benimsemiş, ardından da 1981 ve 1982 yılında Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi?nin kurulmasını memnuniyetle karşılayan ve onu yetkisini kullanmaya davet eden iki önerge daha benimsemiştir. 1981 yılında Birleşmiş Milletler kararları ve iki tarafın mutabakatıyla Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi kuruldu. Komite kayıpların akıbetini araştırmak üzere 1 Türk, 1 Rum ve BM Genel Sekreteri?nin tayin ettiği 1 de tarafsız uzmandan oluşuyor. Komite?nin görevi, kaybolduğu bildirilen kişilerin akıbetini araştırmak ve sağ veya ölü oldukları hakkında görüş vermektir. 1984 yılından bu yana resmen faaliyetlerine başlayan Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi?ndeki resmi rakamlara göre kayıp Türklerin sayısı 502, kayıp olduğu iddia edilen Rumların sayısı da 1468?dir. Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi kararlarını oybirliğiyle almakta ve başkanlığı aylık rotasyon şeklinde çalışıyor. 31 Temmuz 1997 yılında, iki toplum liderleri arasında yapılan anlaşmada Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum kayıp şahısların bilinen gömü yerleriyle ilgili karşılıklı bilgi alışverişinin sağlanması ve kemiklerin iadesi konularında mutabakat sağlandı. 30 Ağustos 2004 yılında, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri?nin iki lidere göndermiş olduğu iki mektuptaki önerisi doğrultusunda, Komite?nin kalan çalışmalarını, üzerinde mutabık kalınmış bir zaman diliminde tamamlaması ve 31 Temmuz Anlaşması?nın uygulanması kararlaştırıldı. Bu çerçevede hayata geçirilen proje, kazı çalışmalarının başlatılmasını, kimlik tespitlerinin yapılmasını ve kemiklerin kayıp şahısların ailelerine iletilmesini kapsıyor. Arjantin?den gelen ?Arjantin Adli Tıp Antropoloji Ekibi?nin (EAAF) 4 üyesiyle işbirliği içinde başlatılan proje kapsamında adanın çeşitli yerlerinde mezar kazıları yapılıyor. Bugüne kadar adanın çeşitli bölgelerinde 690 kişiye ait kalıntılar bulundu. Bulunan kalıntıların kimlik tespitlerinin yapılabilmesi amacıyla Ağustos 2006?da Birleşmiş Milletler yönetimindeki ara bölgede bulunan Eski Lefkoşa Hava Alanı?nda kurulan Antropoloji Laboratuarı?nda kayıp şahısların kalıntıları analiz ediliyor. Bir sonraki aşama ise iki-toplumlu genetik uzmanları grubu tarafından DNA tespitleri yapılmasıdır. Bu iki tespitin birbiriyle uygunluğunun karşılaştırılmasının ardından ilk somut kimlik tespitleri Haziran 2007?de elde edildi. Proje çerçevesinde şu ana kadar 248 şahsın kimliği tespit edildi ve ailelere kayıp kişilerin ölümü bildirildi. Kalıntılar ise ailelere teslim ediliyor.

Komitenin çalışmaları için yoğun çaba gösteren Türk tarafı, komiteye uzman ve eleman takviyesinin yanında mali katkısını da artırdı. 1981 yılında kurulan Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi'ne atanan ilk Türk üye Latife Birgen'dir. Birgen'in ardından Komite'ye 1984 yılında Rüstem Tatar atanmış ve 21 yılın sonunda emekliye ayrılmıştır. Tatar'ın emekliliğiyle Komite'deki Türk Üyeliğe, Gülden Plümer Küçük atanmıştır.

Haberler