Zeytin sırıklarının teknolojiyle savaşı

GÖKMEN ŞİRECİ - Yıllar boyu zeytin hasadının vazgeçilmezi olan sırıklar son dönemde tahtını çırpma makinelerine kaptırdı ancak yüksek rakımlı arazilerde tercih edilmeleri nedeniyle pazarlarda halen boy göstermeye devam ediyor.

Aydın Ziraat Odası Genel Sekreteri Zeki Sarıoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, son yıllarda çiftçilerin zeytin çırpma makinelerine büyük ilgi gösterdiğini, sırık kullanımının azaldığını söyledi.

3-4 bin liraya alınabilen çırpma makinelerinin işçi giderlerini azaltarak kendisini birkaç yılda amorti edebildiğini belirten Sarıoğlu, şunları kaydetti:

"Yevmiyesi 30 lira olan bir işçi sırık ile günlük ortalama 40 kilo zeytin toplayabilir. 40 kilo zeytinden çıkan 8-10 kilo yağın maddi değeri zaten 30-35 lira. Çırpma makinesi ile ise 1 kişi tek başına günde bin hatta 2 bin kilo zeytin çırpabiliyor. Bu haliyle makine zaten kendisini kısa sürede amorti ediyor. Çiftçiler 3-4 bin liralık çırpma makinelerine yüzde 50 devlet desteği ile bin 500 lira gibi cazip fiyata sahip olabiliyor. Aydın'da şu anda zeytin üreticilerinin yüzde 65'i sırığı bırakarak makineli sisteme geçmiş durumda."

- "Sırıklar halen pazarda satılıyor"

Sırık yüksek rakımlı zeytinliklerde ise tahtısı koruyor. Bu arazilere çırpma makinelerinin giremediğini hatırlatan Sarıoğlu, şöyle dedi:

"Çiftçiler büyük oranda çırpma makinesi kullanmaya başlamasına rağmen sırıklar halen pazarda satılıyor. Bunun en önemli nedeni meyilli, yüksek rakımlı arazilerde zeytinlikleri bulunan çiftçilerin bu makineyi kullanamamasından kaynaklanıyor. Zaten bu yüksek yerler de olmasa sırık tamamıyla gündemden kalkmış olacak. Yüksek rakımlı yerlerdeki zeytinliklerde makine kullanılamamasından dolayı sırık kullanımı da halen devam ediyor."

- Sırık satıcıları dertli

Zeytin sırığı satıcısı Mehmet Bölük, dedelerinden kendilerine intikal eden işin son yıllarda çırpma makineleri yüzünden yüzde 60 oranında azaldığını ifade ederek, "İzmir'in Ödemiş ilçesinden alıp pazarda satışa sunduğumuz sırıklara rağbet bir hayli azaldı. Sırıkların halen tercih edilmesinin en önemli nedeni arazi durumu müsait olmayan yerlerde çırpma makinesi kullanılamamasıdır. Bazı çiftçiler ise arazisi az olduğu için 4,5 bin liraya bu makineyi almaktansa tane fiyatı 6 ile 10 lira arasında değişen sırığı tercih ediyor. Bu işten çok ekmek yedik ve elimizden geldiği kadar da sürdürmeye çalışacağız" diye konuştu.

24 yıldır zeytin sırığı satışı yaptığını dile getiren Mehmet Sarı da çırpma makinelerinin çıkmasının ardından işinin azaldığını, buna rağmen ayakta durmaya çalıştıklarını vurguladı.

- "Arazide makineyi kullanmak çok zor"

Öte yandan sırığı bırakarak çırpma makinesi kullanmaya başlayan zeytin üreticileri memnuniyetlerini dile getirirken yüksek rakımda arazileri bulunan çiftçiler ise sırık kullanmayı sürdürdüklerini aktardı.

Çine'ye bağlı Karahit köyünden zeytin üreticisi Niyazi Fidan, çırpma makinesi ile 3 kişinin işini tek başlarına yapabildiklerini, makinenin 2 senede kendisini amorti ettiğini vurgulayarak köylerinde kullanım oranının yüzde 90 olduğunu anlattı.

Bölüntü köyünden zeytin üreticisi Şener Avuhan ise zeytinliklerinin dağda, engebeli arazide olması nedeniyle çırpma makinesi kullanamadıklarını söyleyerek, "Araziye akü taşımak, makineyi kullanmak çok zor oluyor. Bu nedenle eski sistem olan sırıkla çırpmaya devam ediyoruz. Engebeli araziler olduğu sürece sırık kullanımı asla bitmez, devam eder" dedi.