Bddk, Bankaların Özkaynak ve Konsolide Özkaynak Tutarlarının Hesaplanmasına İlişkin Esasları...

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, bankalarca uyulması zorunlu olan sınırlamalarda ve standart oranların hesaplanmasında dikkate alınacak özkaynak ve konsolide özkaynak tutarlarının hesaplanmasına ilişkin usul ve esasları belirledi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankalarca uyulması zorunlu olan sınırlamalarda ve standart oranların hesaplanmasında dikkate alınacak özkaynak ve konsolide özkaynak tutarlarının hesaplanmasına ilişkin usul ve esasları belirledi. Buna göre bankaların özkaynakları ana sermaye ve katkı sermaye toplamı üzerinden "özkaynak unsurlarına uygulanacak indirim esasları" çerçevesinde indirim yapılması suretiyle hesaplanacak. Ana sermaye, çekirdek sermaye ile ilave ana sermaye toplamından oluşacak.

BDDK'nın, Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre bankaların özkaynakları ana sermaye ve katkı sermaye toplamı üzerinden "özkaynak unsurlarına uygulanacak indirim esasları" çerçevesinde indirim yapılması suretiyle hesaplanacak. Ana sermaye, çekirdek sermaye ile ilave ana sermaye toplamından oluşacak. Çekirdek sermaye bankanın tasfiyesi halinde alacak hakkı açısından diğer tüm alacaklardan sonra gelen ödenmiş sermaye, hisse senedi ihraç primleri, hisse senedi iptal karları, yedek akçeler, Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca özkaynaklara yansıtılan kazançlar, dönem net karı ile geçmiş yıllar karı, muhtemel riskler için ayrılan serbest karşılıklar, iştirakler, bağlı ortaklıklar ve birlikte kontrol edilen ortaklıklardan bedelsiz olarak edinilen ve dönem karı içerisinde muhasebeleştirilmeyen hisselerin toplamı üzerinden "özkaynak unsurlarına uygulanacak indirim esasları" dikkate alınarak indirimlerin yapılması suretiyle bulunacak.

Yedek akçeler, bankaların 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve ilgili kanunlar ile ana sözleşmelerine göre ayırdıkları yedek akçelerin toplamından bilançoda yer alan net dönem zararı ile geçmiş yıllar zararı toplamının düşülmesi suretiyle hesaplanacak.

-İLAVE ANA SERMAYE-

İlave ana sermaye; çekirdek sermayeye dahil edilmeyen imtiyazlı paylara tekabül eden sermaye tutarı, banka yönetim kurulunun gerekli şartları taşıdıklarını teyit eden yazılı beyanı ile birlikte yapacağı başvuru üzerine Kurum tarafından uygun görülen borçlanma araçları ve bunlara ilişkin ihraç primlerinin toplamı üzerinden yönetmeliğin 9. maddesinde belirtilen indirimlerin yapılması suretiyle bulunacak. İlave ana sermaye hesaplamasına dahil edilecek borçlanma araçlarının şu şartları taşıması gerekecek:

"Banka tarafından ihraç edilmiş, Sermaye Piyasası Kurulu'nca kayda alınmış ve bedeli nakit olarak tamamen tahsil edilmiş olacak. Bankanın tasfiyesi halinde; sahibine alacak hakkını mevduat sahipleri, diğer alacaklılar ve katkı sermaye hesaplamasına dahil edilen borçlanma araçlarından sonra tahsil etme yetkisi vermesi gerekecek. Vadesi olmaması ve temettü veya faiz artırımı gibi geri ödemeyi teşvik edecek herhangi bir unsur içermemesi, geri ödeme opsiyonunun bulunması halinde, bu opsiyon Kurum'dan onay alınmak kaydıyla en erken ihraçtan beş yıl sonra kullanabilmesi gerekecek."

-KATKI SERMAYE-

Katkı sermaye; genel karşılıklar, ana sermayeye dahil edilmeyen borçlanma araçlarından banka yönetim kurulunun gerekli şartları taşıdıklarını teyit eden yazılı beyanı ile birlikte yapacağı başvuru üzerine BDDK tarafından uygun görülen borçlanma araçları ve bunlara ilişkin ihraç primleri üzerinden 9. maddede belirtilen indirimlerin yapılması suretiyle bulunacak. Katkı sermaye hesaplamasına dahil edilecek borçlanma araçlarının taşıması gerektiği şartlar şunlar olacak:

"-Banka tarafından ihraç edilmiş, Sermaye Piyasası Kurulunca kayda alınmış ve bedeli nakit olarak tamamen tahsil edilmiş olmalıdır.

-Bankanın tasfiyesi halinde; sahibine alacak hakkını ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilecek borçlanma araçlarından önce, mevduat sahipleri ve diğer tüm alacaklılardan sonra tahsil etme yetkisi vermelidir.

-Başlangıç vadesi en az beş yıl olmalı, temettü veya faiz artırımı gibi geri ödemeyi teşvik edecek herhangi bir unsur içermemelidir.

-Erken itfa opsiyonun bulunması halinde, bu opsiyon Kurumdan onay alınmak kaydıyla en erken ihraçtan beş yıl sonra kullanılabilmelidir."

-ÖZKAYNAK UNSURLARINA UYGULANACAK İNDİRİM ESASLARI-

Çekirdek sermaye hesaplamasında indirim kalemi olarak uygulanacak kalemler şöyle olacak:

"-Net dönem zararı ile geçmiş yıllar zararı toplamının yedek akçeler ile karşılanamayan kısmı ile Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca özkaynaklara yansıtılan kayıplar.

-Faaliyet kiralaması geliştirme maliyetleri,

-İpotek hizmeti sunma hakları hariç olmak üzere, Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca maddi olmayan duran varlık veya şerefiye olarak sınıflandırılan kalemlerin, bunlara ilişkin ertelenmiş vergi yükümlülüğünün bu kalemlerin değer düşüklüğüne uğraması veya kayıtlardan çıkarılması halinde silinecek olan kısmı ile mahsup edildikten sonra kalan kısımları.

-Geçici farklara dayanan ertelenmiş vergi varlıkları hariç olmak üzere gelecek dönemlerde elde edilecek vergilendirilebilir gelirlere dayanan ertelenmiş vergi varlığının, ilgili Türkiye Muhasebe Standardında yer alan koşulların sağlanması halinde ertelenmiş vergi yükümlülüğü ile mahsup edildikten sonra kalan kısmı. Ertelenmiş vergi varlığı ile mahsup edilecek ertelenmiş vergi yükümlülüğü, mahsup edilen kısım düşülmek suretiyle belirlenir. Mahsup edilecek ertelenmiş vergi yükümlülüğü, geçici farklardan kaynaklanan ertelenmiş vergi varlığının tüm ertelenmiş vergi varlığına oranı üzerinden hesaplanacak.

-Kanunun 56 ncı maddesinin dördüncü fıkrasına aykırı olarak edinilen paylar."

-NET DÖNEM ZARARI KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLEMEYECEKLER-

Net dönem zararı ile geçmiş yıllar zararı toplamının yedek akçeler ile karşılanamayan kısmı ile Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca özkaynaklara yansıtılan kayıplar kapsamında değerlendirilmeyecek unsurlar şunlar olacak:

"-Gerçeğe uygun değeri üzerinden izlenmeyen varlıkların nakit akış riskinden korunma işlemine konu edilmesi halinde, bunlara ilişkin olarak Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca özkaynaklara yansıtılan kayıplar.

-Bankanın kredi değerliliğinde meydana gelen değişikliklere bağlı olarak yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değerinde meydana gelen değişiklikler sonucu ortaya çıkan gerçekleşmemiş kayıplar."

-ÖZKAYNAK VE KONSOLİDE ÖZKAYAK AY SONLARI İTİBARIYLA HESAPLANACAK-

Özkaynak ve konsolide özkaynak ay sonları itibarıyla hesaplanacak. Kurum, banka bazında da dahil olmak üzere özkaynak ve konsolide özkaynak hesaplama dönemini değiştirmeye yetkili olacak.

1 Ocak 2014 itibarıyla kayıtlarda enflasyona göre düzeltme farkı olarak yer alan bakiyeler ilgili oldukları kalemlere aktarılacak.

-ÖZKAYNAK UNSURLARINA UYGULANACAK İNDİRİM ESASLARINA İLİŞKİN UYGULAMA-

Özkaynak unsurlarına uygulanacak indirim esaslarının belirlendiği 9. Maddesinin "maddi olmayan duran varlık veya şerefiye olarak sınıflandırılan kalemlerin, bunlara ilişkin ertelenmiş vergi yükümlülüğünün bu kalemlerin değer düşüklüğüne uğraması veya kayıtlardan çıkarılması halinde silinecek kısmı ile gelecek dönemlerde elde edilecek vergilendirilebilir gelirlere dayanan ertelenmiş vergi varlığının ilgili Türkiye Muhasebe Standardı'nda yer alan koşulların sağlanması halinde ertelenmiş vergi yükümlülüğü ile mahsup edildikten sonra kalan kısmı çerçevesinde hesaplanacak tutarlar 1 Ocak 2015 tarihine kadar yüzde 20, 1 Ocak 2016 tarihine kadar yüzde 40, 1 Ocak 2017 tarihine kadar yüzde 60, 1 Ocak 2018 tarihine kadar yüzde 80 oranında dikkate alınacak. Aynı takvim, çekirdek sermaye ilave ana sermaye veya katkı sermaye indirim kalemi olarak uygulanan indirimlerde uygulanacak.

9. maddenin dördüncü fıkrasının "ç" bendi 1 Ocak 2018 tarihine kadar şu şekilde uygulanacak:

"Alım satım veya bankacılık hesaplarında izlenip izlenmediğine bakılmaksızın ortaklık paylarının yüzde 10'dan daha fazlasına sahip olunan ve konsolide edilmeyen bankalar ve finansal kuruluşların doğrudan ya da dolaylı olarak veya türev finansal araçlar, kredi türevleri, garanti ve kefaletler gibi araçlar yoluyla çekirdek sermaye unsurlarına yapılan yatırımların net uzun pozisyonları, geçici farklara dayanan ertelenmiş vergi varlıkları ile Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca maddi olmayan duran varlık olarak muhasebeleştirilen ipotek hizmeti sunma hakları çekirdek sermaye hesabında aşağıda belirtilen şekilde dikkate alınacak.

Bu kalemlerin her birinin bu maddenin önceki hükümleri uygulandıktan sonra bulunan çekirdek sermaye tutarının yüzde 10'unu aşan kısımları çekirdek sermayeden indirilecek.

Çekirdek sermayeden indirilmeyen tutarların toplamının, indirime esas alınan çekirdek sermaye tutarının yüzde 15'ini aşan kısmı bulunan çekirdek sermaye tutarından indirilecek. "

-AZINLIKLARIN VE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN ÖZKAYNAK UNSURLARINDAKİ PAYLARINA İLİŞKİN UYGULAMA-

1 Ocak 2014 tarihiyle girdiği tarih itibarıyla özkaynaklar içerisinde yer alan azınlık payları ile üçüncü kişilere ait paylardan 12, 13 ve 14 üncü maddeler uyarınca özkaynak hesabında dikkate alınmayacak olanlar, ilgili olduğu özkaynak hesabında 1 Ocak 2015 tarihine kadar yüzde 80, 1 Ocak 2016 tarihine kadar yüzde 60, 1 Ocak 2017 tarihine kadar yüzde 40, 1 Ocak 2018 tarihine kadar yüzde 20 oranında dikkate alınacak.

-1 OCAK 2014 TARİHİ ÖNCESİNDE İHRAÇ EDİLEN SERMAYE KALEMLERİNE İLİŞKİN UYGULAMA-

1 Ocak 2014 tarihi itibarıyla özkaynaklar içerisinde yer alan kalemlerden ilave ana sermaye veya katkı sermayesiyle ilgili belirtilen şartları taşımayanlar, 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren, her bir yıl için yüzde 10 oranında azaltılarak özkaynak hesabında dikkate alınacak. Bu hesaplama, her bir özkaynak unsuru içerisinde yer alan tüm borçlanma araçlarının toplam tutarı üzerinden yapılacak. Bu düzenleme çerçevesinde özkaynaklar içerisinde yer alan kalemlerden 1 Ocak 2015 tarihinden sonraki bir tarihte faiz artırımı öngörenler, faiz artırımının kullanıldığı tarihten itibaren özkaynak hesabında dikkate alınmayacak.

1 Ocak 2014 itibarıyla özkaynaklar içerisinde yer alan çekirdek sermaye ile ilgili düzenlemeye ilişkin koşullara haiz olmayanlar, anonim şirket şekli dışında kurulmuş bir şirket tarafından ihraç edilmiş olması, Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca özkaynaklarda muhasebeleştirilmesi ve yüzde 100 oranında ana sermayede dikkate alınması kaydıyla birinci fıkrada belirtilen çerçevede dikkate alınacak. Yönetmelik 1 Ocak 2014 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek. - Ankara

Kaynak: ANKA / Ekonomi