Cumhurbaşkanı 5+5 Formülüyle Seçilecek

Cumhurbaşkanı seçimine, Cumhurbaşkanı adaylarında aranacak niteliklere, seçim öncesi, seçim günü ve seçim sonrası yapılması gereken işlemlere ilişkin usul ve esasları düzenleyen, "Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu Tasarısı" bu hafta TBMM Anayasa Komisyonu'nda görüşülecek.

Perşembe günü TBMM Anayasa Komisyonu'nda görüşülecek olan 24 maddelik tasarının bazı düzenlemelerinin tartışmalara neden olacağı bekleniyor.

Anayasa'ya uyum amacıyla hazırlanan tasarı, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini öngörüyor.

Tasarıyla, Yüksek Seçim Kurulu, Cumhurbaşkanı seçimlerinin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapmak ve yaptırmak amacıyla, gerekli ilke kararları almaya, beşinci fıkrada sayılan kanunlar ile bu Kanunda seçimle ilgili olarak yer alan bütün süreleri gerektiğinde kısaltarak tespit ve ilana yetkili olacağı öngörülüyor.

-CUMHURBAŞKANI 5 YILDA BİR SEÇİLECEK-

Tasarıya göre, Cumhurbaşkanı seçimlerinin beş yılda bir yapılması öngörülürken, bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilecek.

Bu çerçevede; Cumhurbaşkanı seçimi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde; makamın herhangi bir şekilde boşalması halinde ise boşalmayı takip eden altmış gün içinde tamamlanacak. Cumhurbaşkanı seçim dönemi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmışıncı gün, makamın herhangi bir şekilde boşalması halinde ise boşalmayı takip eden gün başlayacak. Seçim takvimini YSK belirleyip ilan edecek.

-SEÇİMLER NASIL YAPILACAK?-

Halk oylamasıyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olacak. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.

Oylamalara tek adayla gidilmesi halinde, oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday geçerli oyların çoğunluğunu alması halinde Cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.

Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam edebilecek. Cumhurbaşkanlığı makamının ölüm, çekilme veya başka bir sebeple boşalması halinde, yenisi seçilinceye kadar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Cumhurbaşkanlığına vekillik edecek.

Kırk yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip her Türk vatandaşı Cumhurbaşkanı seçilebilecek.

Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi en az yirmi milletvekilinin yazılı teklifiyle mümkün olabilecek. Her bir milletvekili ancak bir aday için teklifte bulunabilecek.

En son yapılan milletvekili genel seçimlerinde, geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında, yüzde onu geçen siyasi partiler ortak aday gösterebilecek.

Aday gösterilmek kişinin yazılı muvafakatine bağlı olacak.

Yüksek Seçim Kurulu tarafından ilan edilen süre içinde, adayların isimleri, muvafakat belgeleri ve gerekli diğer belgelerle birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına veya Yüksek Seçim Kuruluna başvurularak aday gösterilmiş olacak. Başvurunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yapılması halinde, tüm bilgi ve belgeler, başvuru süresinin bitiminden itibaren yirmidört saat içinde Yüksek Seçim Kuruluna iletilecek.

Adaylarla ilgili bilgi ve belgelerde eksiklik tespit edilmesi halinde, Yüksek Seçim Kurulunca, eksikliklerin giderilmesi için üç günlük süre verilir.

-İTİRAZ VE KESİN ADAY-

Resmi Gazetede yapılan ilandan itibaren iki gün içinde, geçici aday listesine veya bu listeye alınmamaya ilişkin karara karşı Yüksek Seçim Kuruluna itiraz edilebilecek.

Yüksek mahkeme üyeleri, hakimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar ile subay ve astsubaylar hariç olmak üzere, Cumhurbaşkanı adayı gösterilen Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca Cumhurbaşkanının seçildiğinin ilan edilmesini takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebilecekler.

-PROPAGANDA-

Propaganda dönemi, aday listesinin kesinleştiği gün başlayacak ve oylamaların yapılacağı günden önceki gün saat 18.00'de sona erecek. Propaganda döneminde, Türkiye Radyo ve Televizyonlarında yapılacak propaganda yayınlarının tam bir tarafsızlık ve eşitlik içinde yapılması, Yüksek Seçim Kurulu ile Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu tarafından sağlanabilecek.

Adayların, özel radyo ve televizyonlardaki propaganda konuşmalarında, süre ile ilgili sınırlamalar dışında, 298 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanacak.

-ADAYLARA YARDIM-

Adaylar, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, tüzel kişilerden ve Türk uyruğunda olmayan gerçek kişilerden maddi yardım alamayacak.

Seçimlerde şeffaflığın sağlanabilmesi amacıyla, adaylığın kesinleşmesinden seçim sonuçlarının kesinleşmesine kadar geçen dönemde elde edilen her türlü gelir ve harcamalar kaydedilecek. Yardımlar makbuz karşılığında yapılacak. Nakdi yardımlar, adayların "Seçim Hesabı" olarak kendileri adına açtıracakları bir banka hesabına yatırılacak.

Seçim hesapları ve harcamalara ilişkin bilgi ve belgeler, seçim sonuçlarının kesinleşmesini izleyen on gün içinde Yüksek Seçim Kuruluna sunulacak. Yüksek Seçim Kurulu, bir ay içinde, seçim hesapları ile tüm bilgi ve belgeleri gerçeğe uygunluk yönünden inceleyecek. Harcanmayan kısım Hazineye intikal ettirilecek. (ANKA)

(BK/BÜN)

Haberler