CHP'li Tekin: 15 Yılda Bir Arpa Boyu Yol Alındı

CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin, büyük Marmara depreminin 15. Yılı nedeniyle yazılı bir açıklama yaptı. Depreminin devasa boyutta bir felakete dönüşmesinin temel nedeninin; yeterince mühendislik hizmeti görmemiş depreme dayanaksız yapılar, sağlıksız ve plansız kentleşme ile yanlış yerleşim alanlarının belirlenmesi olduğu belirten Tekin, Van depremlerinin de 1999 yılındaki Doğu Marmara depremlerinden yeterli dersin çıkarılamadığını bir kez daha ortaya koyduğunu kaydetti.

-"HASARLI BİNALAR ŞİMDİ BETON TABUTLUK DURUMUNDA"-

17 Ağustos'un üzerinden 15 yıl geçmiş olmasına rağmen Sakarya'da yıkılması gereken ağır hasarlı 6 binanın hala yıkılmadığını, 750 orta hasarlı konutun onarımının gerçekleştirilmediğini belirten Tekin şöyle devam etti:

"Kocaeli'nde 6 Mayıs 2013 tarihi itibariyle orta hasarlı olan ve son kez tahkikatlarının yapılması veya yıkılması için tebligat gönderilen toplam 6 bin 723 adet bina bulunmaktadır. Bu binalarda kiracı olarak hala ikamet edilmektedir. Yakın civarda bile yaşanacak depremlerde ayakta kalması imkansız olan bu hasarlı binalar, şimdi birer "beton tabutluk' durumundadır. Düzce ilimizde de durum pek farklı değildir. Değiştirilmesi düşünülen kent yerleşim alanı daha yoğun bir şekilde yapılaşmaya açılmıştır. Bolu'da kent içi yoğunluğunun düşürülmesi amacıyla getirilen yapı yüksekliği sınırlaması, 2009 yılında yapılan yerel seçimlerin siyasi istismar alanı haline getirilmiş, akabinde kat yükseklikleri artırılmıştır."

-"TEMEL SORUN SİYASİ İRADE EKSİKLİĞİ"-

Tekin, okul, hastane, yurt gibi ülke genelinde değişik amaçlarla hizmet veren kamu binalarının deprem güvenliğinin arttırılması konusunun ilgili Bakanlıkların gündeminden düştüğünü belirterek, Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın 2009 yılında yaptığı envanter çalışmasına göre 77 bin 522 adet kamu binasının 54 bin 140'ının 1. ve 2. Derece Deprem Bölgesinde yer aldığını, bu binaların sadece yüzde 2'sinin güçlendirme projesinin hazırlandığını belirtti.

Kalıcı hale getirilen deprem vergilerinden, bu güne kadar ne kadar kaynak yaratıldığının ve bu kaynağın afet zararlarını azaltma ve deprem hasarları için kullanılıp kullanılmadığının bilinmediğini ifade eden Tekin, Deprem Şurası, Deprem Konseyi, TBMM Deprem Araştırma Raporu, UDSEP gib organizasyonlar yoluyla deprem yönetiminin teorisine dair çok sayıda rapor ve araştırma bulunan Türkiye'de, temel sorunun etkin bir pratik ve uygulamaya geçirmede yaşanan siyasi irade eksikliği olduğunu kaydetti.

-"YAPI RUHSATI VERMEYE YETKİLİ KURULUŞLAR YENİDEN TANIMLANMALI"-

Kent yönetimlerinin de, afet gibi toplumsal bir olguyu kendi rantsal hedeflerine ulaşmanın basit bir aracı haline getirdiklerini savunan Tekin, neler yapılması gerektiğini de şöyle sıraladı:

"Afetler nedeniyle her yıl ortalama GSMH'nın yüzde 1 ile yüzde 3'ü arasında ekonomik kayıpla/afet zararıyla karşılaşan ülkemizde "Afetlerle Mücadele Fonu' oluşturularak zarar azaltıcı projelerde kullanılmalıdır.

Afet Mevzuatı 7269 Sayılı Kanun'un bütünleşik afet yönetiminin ana hatlarını içerecek şekilde gecikmeden yeniden düzenlenmelidir.

Türkiye Diri Fay Haritası ile Türkiye Deprem Tehlike Haritası güncellenmelidir. Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ) ve yakın civarındaki aktif zonların ihmal edilmemeli.

4708 sayılı Yapı Denetim Yasası yenilenerek, yapı ruhsatı vermeye yetkili kuruluşlar ile yapı denetim kuruluşlarının fonksiyonları yeniden tanımlanmalıdır. Ülkemizin jeolojik yapısı nedeniyle afet tehlikeleri açısından oldukça riskli olması nedeniyle zemin ve temel etütlerinin yapım, üretim ve raporlama süreçleri yapı denetim kuruluşlarının bünyesinde yer alacak jeoloji mühendisleri tarafından yerinde denetlenmelidir.

Ülkemizde sayıları hızla artan yüksek yapıların, tasarımı ve deprem güvenliği açısından usul ve esasları düzenleyecek bir mevzuat için ivedilikle çalışma başlatılmalıdır.

Köprüler, barajlar, kıyı ve liman yapıları, kara ve deniz tünelleri, boru hatları, enerji nakil hatları, enerji santralleri, doğal gaz depolama tesisleri, hızlı tren ve otoyol gibi mühendislik yapılarının gerek yer ve güzergah seçimi gerekse projelendirme aşamalarında deprem/afet güvenliğine önem verilmeli, yeterli jeolojik-jeoteknik inceleme ve modelleme yapılmadan karar süreçleri işletilmemelidir.

Çıkarılan Torba yasa maddesi ile afetlere karşı güvenli yerleşim alanlarının belirlenmesine, nitelikli ve güvenli yapılaşmayı sağlamaya yönelik olarak odaların yaptığı ve ortadan kaldırılan kamusal mesleki denetim yeni mevzuat düzenlemesi ile yeniden tesis edilmeli, sahte mühendis ve mimarların iş yapması, standartlara uygun olmayan niteliksiz mühendislik hizmetleri verilmesi önlenmelidir."

Tekin, 1999 depremlerinden sonra afetlere karşı mücadele adına hiçbir şey yapılmadığı söylenemeyeceğini ifade ederken, "Ancak aradan geçen 15 yıldan sonra bugün dahi hasarlı konutlarda ikamet ediliyor olması bile, yapılanların durumun idare edilmesinden öte bir anlamı olmadığını açıkça göstermektedir. Geriye dönüp baktığımızda bu gün sadece bir arpa boyu yol aldığımızı görüyoruz" dedi.

Kaynak: ANKA / Güncel