Bakan Ergin'den "Hakimler Devleti" Vurgusu

Adalet Bakanı Sadullah Ergin, "Tarafsız olmak yerine, sınırsız bir iktidar sahibi olarak aktif, şekillendirici ve yönetime hukuk üstü müdahalelerde bulunan bağımsız bir yargı, bağımlı bir yargıdan daha kötü sonuçlar doğurabilir" dedi. Ergin, bu durumun "hakimler devleti" riski olarak tanımlanmakta olduğunu da vurgulayarak, demokrasinin önündeki en ciddi tehlikelerden biri olarak değerlendirildiğini ileri sürdü.

Bakan Ergin, Stratejik Düşünce Enstitüsü tarafından düzenlenen "Demokratikleşme Sürecinde Hukukun Üstünlüğü ve Yargı" konulu konferansın açılışında konuştu.

Ergin, Anayasa'da Cumhuriyet'in bir hukuk devleti olduğu ifade edilirken önüne getirilen "demokratik" kavramının demokrasi ile hukuk devleti arasındaki yakın ilişkiyi gösterdiğini işaret etti.

Hukuk devletinin, yönetenlerin ya da siyasal iktidar sahiplerinin keyfi eylem ve işlemlerine karşı yönetilenlere hukuki güvenceler sağlayan bir devlet tipi olarak tanımlayan Ergin, "Bu anlamda hukuk devleti sadece hukuku olan değil, hukukun üstünlüğüne dayanan ve evrensel standartlarla uyumlu hukukun egemen olduğu devlettir. Hukuka uyma yalnızca vatandaşlar için değil, devlet için de bir zorunluluktur. Bunun anlamı ise vatandaşların tek taraflı olarak devlete boyun eğmekle yükümlü tebaa konumunda olmadıklarıdır. Demokrasinin bir anlamı da zaten budur" şeklinde konuştu.

Demokratik hukuk devletinin gereklerinden birinin de "kuvvetler ayrılığı" ilkesi olduğunu değinen Ergin, devlette gerçek kuvvetin millet olduğunu söyledi. Ergin, kuvvetler ayrılığı ilkesinin tam olarak benimsenmediği ve hukuk devleti ilkesinin yerleşmediği sistemlerde "totaliter, olirgarşik veya jüristokrasinin" egemen olduğu yönetimlerin görüldüğünü de kaydetti. Bakan Ergin, hukukun üstünlüğünün, hukukçunun üstünlüğü anlamına gelmediğini dile getirerek, "Üstün hukuk kuralları herkes için bağlayıcıdır" diye konuştu.

-"TEMEL AMAÇ, TARAFSIZLIĞI VE ÖZGÜRLÜĞÜ SAĞLAMAKTIR"-

Adalet Bakanı Ergin, "Yargı Reformu Stratejisinin" hazırlanma süreci ve içeriği hakkında da bilgi vererek, şöyle konuştu:

"Yargı reformu stratejisinin de temel konularından olan yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı konusuna özellikle değinmek istiyorum. Yargı bağımsızlığı, hukuk devletinin ön koşulu ve adil yargılamanın temel garantisidir. Diğer bir değişle bağımsız ve tarafsız bir yargı, hukukun üstünlüğüne dayalı hukuk devleti ile eş anlamlıdır. Yargı bağımsızlığı, karar verilirken hür olunması, hiçbir baskı ve etki altında kalınmamasıdır. Bağımsızlık kavramının içerdiği unsurlar ise, talimat ve emir almama, karar vermede özgürlük, yasaya ve hukuka bağlılık, yasama, yürütme ve yargıya karşı bağımsızlıktır. Yargı bağımsızlığı bir kast ayrıcalığı olmayıp yürütülen hizmetin niteliğinden kaynaklanmaktadır. Buradaki temel amaç, yargıcın karar verirken tarafsızlığını ve özgürlüğünü sağlamaktır. Yargı mensuplarının özgür ve tarafsız olarak karar verebilmeleri, yargı üzerinde iç ve dış etkilerin bulunmaması ile mümkündür. Devlet kurumlarından ve her türlü baskı gruplarından gelen müdahaleler dış etkiyi, yargının kendi içinden gelen müdahaleler ise iç etkiyi oluşturur. Her türlü dış etkinin ortadan kaldırılmasının yanında yargı içinden de hakimlerin kararlarına yön verebilecek müdahalelerin öngörülmesi ve bunları engelleyecek bir sistemin oluşturulması, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığını sağlamanın bir gereğidir.

Hukuk devleti olmanın en önemli unsurlarından biri de güven veren bir yargıya sahip olmaktır. Öyle ki vatandaşların yargıya güveni devlete güvenle eş anlamlıdır. Kamuoyunun yargıya güven duyabilmesi için sadece kanunların doğru uygulanması yetmez. Adaletli görünmenin en önemli şartı ise yargısal görevin yerine getirilmesinde bir tarafın lehine davranmamak veya ön yargılı olmamak şeklinde tarif edilen tarafsızlıktır."

-MÜDAHALELERDE BULUNAN BAĞIMSIZ YARGI, BAĞIMLI YARGIDAN DAHA KÖTÜ-

Bakan Ergin, "Yargı görevinin tam ve tarafları tatmin edecek şekilde yerine getirilmesinin esası olduğunu" vurguladığı tarafsızlığın, sadece karar için değil, aynı zamanda kararın oluşturulduğu yargısal süreç açısından da geçerli olduğunu söyledi. Ergin, "Tarafsız olmak yerine, sınırsız bir iktidar sahibi olarak aktif, şekillendirici ve yönetime hukuk üstü müdahalelerde bulunan bağımsız bir yargı, bağımlı bir yargıdan daha kötü sonuçlar doğurabilir" dedi.

Ergin, Montesquieu'nun böyle bir örneği "korkunç yargı kuvveti" olarak nitelediğini anımsatarak, "Bu durum hakimler devleti riski olarak tanımlanmakta ve demokrasinin önündeki en ciddi tehlikelerden biri olarak değerlendirilmektedir. Jüristokrasi ile ilgili en büyük handikaplardan biri de halka hesap vermemesi, siyaseten sorumsuz olmasıdır" diye konuştu.

Sadullah Ergin, yargı ile ilgili son günlerde yaşanan tartışmaların ardından bir çok kesim tarafından yargı reformunun artık kaçınılmaz olduğunun dile getirildiğini belirterek, "Yargı Reformu Stratejisi" hazırlanırken yargının tüm aktörleri ile ilkeler bazında mutabakata varıldığını söyledi.

-YARGIYA MÜDAHALE OLARAK DEĞERLENDİRİLEMEZ-

Ergin, özellikle Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) yeniden yapılandırılması ile ilgili tartışmaların öne çıkarıldığını, hatta Reform Strateji Belgesi'nin çok daha kapsamlı olmasına rağmen "konunun sadece Adalet Bakanı ve Müsteşarının HSYK'da bulunup bulunmamasına indirgendiğini" altını çizdi.

HSYK'nın yapısında öngördükleri konulara da değinen Ergin, HSYK'nın yeniden yapılandırılması konusunda özellikle parlamento tarafından kurula üye seçilmesinin, yargıyı siyasallaştıracağı, hakim ve savcıların parlamentoda kulis yapacakları, bu durumun ise yargının saygınlığı, bağımsızlığı ve tarafsızlığına gölge düşüreceğinin öne sürüldüğünü kaydetti. Ergin, önerdikleri yapıda parlamentonun, hakim sınıfından üye seçmeyeceklerini vurgulayarak, "Cumhurbaşkanı ve parlamento, Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu üyelerinden, hukukçu öğretim üyelerinden, üst kademe yöneticilerinden ve avukatlardan üye seçecektir" dedi.

Cumhurbaşkanı ve parlamento tarafından seçilecek üyelerin sayısının hiçbir zaman kurulun hakim sınıfındaki üyelerinden fazla olmayacağını vurgulayan Ergin, geniş tabanlı ve daha çok üyeden oluşacak bir kurulda, bakan ve müsteşarın yer almasını, yürütmenin yargıya müdahalesi olarak değerlendirmenin kabul edilebilir olmadığını söyledi. Sadullah Ergin, yapılacak reformların devleti bütün olarak kapsayacak şekilde gerçekleştirilmesi gerektiğin de ifade etti.(ANKA)

(EÖ/ÖMR)

Haberler