ABD: Taslakla İlgili Görüş Sormadılar

Amerikalı üst düzey yetkililer, Türkiye, Brezilya ve İran arasındaki uranyum takası anlaşmasıyla ilgili olarak, "Eğer bize gelip ellerinde bir taslak anlaşma olduğunu söyleseler ve buna dair düşüncemizi sorsalardı, görüşümüzü iletirdik. Ancak bunu yapmadılar. Tahran'a gittiler ve anlaşmayı duyurdular. Anlaşmada neler olduğunu, bu duyurudan önce bilmiyorduk, dolayısıyla o zamandan önce, (anlaşmanın) eksikliklerinin neler olduğuna dair yorum yapma fırsatımız olmadı" dedi.

Amerikalı üst düzey yetkililer, ABD Başkanı Barack Obama'nın Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva'ya gönderdiği mektubun, uranyum takasına dair bir anlaşmada ABD'nin kabul edebileceği koşulların neler olduğuna dair unsurların sıralanması niyetiyle kaleme alınmadığını söyledi.

Yetkililer, "Türkiye ve Brezilya'dan, bizim adımıza müzakere etmelerini istemiyorduk. Eğer bunu yapıyor olsaydık, olası bir anlaşmayı bizim için kabul edilebilir kılacak unsurları belirtirdik. Onların bizim önümüze koyduğu bazı fikirlere ve İran'ın ekim ayından bu yana benimsediği bazı pozisyonlara dair düşüncelerimizi ortaya koyuyorduk" ifadesini kullandı.

Ancak her iki ülkeden yetkililerle olan görüşmelerinde, "hiçbir haklı gerekçesi olmayan" uranyum zenginleştirme faaliyetine dair kaygılı olduklarını ve bunun BM Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal ettiğini açıkça ortaya koyduklarını, Kum kenti yakınlarındaki nükleer tesis konusunu da dile getirdiklerini belirten yetkililer, "Mektupta tekrar tüm bunların üzerinden geçmenin gereği yoktu, çünkü zaten bu konuları hem Brezilya hem de Türk hükümetleriyle konuşmuştuk" dedi.

Yetkililer, "Dolayısıyla bir anlaşmayı bizim açımızdan kabul edilebilir kılacak kapsamlı bir koşul listesi sunma ihtiyacını hissetmedik ve mektupta da bunu yapmadık... Eğer bize gelip ellerinde bir taslak anlaşma olduğunu söyleseler ve buna dair düşüncemizi sorsalardı, görüşümüzü iletirdik. Ancak bunu yapmadılar. Tahran'a gittiler ve anlaşmayı duyurdular. Anlaşmada neler olduğunu, bu duyurudan önce bilmiyorduk, dolayısıyla o zamandan önce, (anlaşmanın) eksikliklerinin neler olduğuna dair yorum yapma fırsatımız olmadı" diye konuştu.

-MEKTUBUN AYRINTILARI...-

Öte yandan ABD Başkanı Barack Obama'nın Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva'ya yazdığı mektup Amerikan basınında geniş yer buldu.

Politico gazetesinde yayımlanan Laura Rozen imzalı bir yazıda, mektupta Obama'nın, İran'ın uranyum takası konusundaki olası bir anlaşmaya karşı, Dışişleri Bakanı Clinton ve yönetimin diğer yetkililerine göre çok daha açık göründüğü ifade edilerek, mektuba dair ayrıntılara yer verildi.

Beyaz Saray'ın mektubun gerçekliğini tartışmadığı belirtilen yazıda, mektupta Obama'nın, bir uranyum takası anlaşmasında kabul edilebilir koşulların neler olması gerektiğiyle ilgili dile getirdiği hususların, Tahran'da varılan anlaşmadaki hususlara çok yakın olduğu ifade edildi.

Yazıya göre, Obama, Brezilya Devlet Başkanına, Nükleer Güvenlik Zirvesi sırasında kendisi ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile olası bir takas konusunu görüştüğü için teşekkür etti, ancak İran'ın uranyumunu yurt dışına göndermeye ilişkin istekliliği, Türkiye ve Brezilya ile bu konuda müzakereler yürütme konusundaki motivasyonuna dair duyduğu şüpheyi dile getirdi. Yazıda, mektupta, böyle bir anlaşmaya varılması halinde bunun reddedilmediği ifade edildi.

Mektupta Obama, ülkesinin, İran'ın uranyumunu yüzde 20 düzeyinde zenginleştirme faaliyetini durdurması yönündeki talebinden bahsetmezken, özetle şöyle devam etti:

"İran'a zaten sunulan potansiyel anlamda önemli bir anlaşma var. Geçen nisanda UAEK, İran'a, 1200 kilogram düşük ölçekte zenginleştirilmiş uranyumunu üçüncü ülkeye, spesifik olarak Türkiye'ye emaneten göndermesine olanak verecek önerimizi iletti. Ancak İran 'emanet' anlaşmasının hiçbir zaman peşine düşmedi ve bu reddine dair de hiçbir güvenilir açıklama getirmedi. Bunun, İran'ın nükleer isteklerine dair gerçek soru işaretleri uyandırdığına inanıyorum. Brezilya'yı, İran'ı, nükleer yakıt üretilirken uranyumunu Türkiye'ye 'emanet' bırakması teklifinin getirdiği fırsat üzerinde etkilemeye çağırıyorum. Bu süreç boyunca İran, güven inşa etmek yerine, bu fırsata yaklaşım şekliyle güveni zedeledi. İran'ın Brezilya ile iyi niyetle temas kurmaya hazır olup olmadığını bu nedenle sorguluyorum ve bu yüzden sizi görüşmemizde uyardım."

-ERDOĞAN'A DA BENZER MEKTUP GÖNDERİLMESİ-

Washington Post gazetesi de ABD Başkanı Barack Obama'nın geçen nisan ayında Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva'ya yazdığı mektupla ilgili haberinde, "Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da benzer bir mektup aldığını" yazdı. Gazete, Obama'nın 20 Nisan'da Brezilya Devlet Başkanı'na 2,5 sayfalık bir mektup yazarak, uranyum takası konusunda geçen Ekim ayında İran'a sunulan, ancak sonuç alınamayan teklifin ana hatlarına değindiğini aktardı.

Haberler