Türkiye, İslami Finansın Gelişiminde Aktif Rol Oynayacak

Borsa İstanbul Araştırma Bölümü ve EY Türkiye tarafından düzenlenen "Türkiye'de Tüm Yönleriyle Sukuk - 2014" zirvesi, Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür Dr. M. İbrahim Turhan, EY Global İslami Finans Merkezi yöneticileri ve diğer sektör uzmanlarının katılımıyla gerçekleştirildi. Zirvede, Türkiye'nin de dahil olduğu QISMUT ülkelerinin ( Katar, Endonezya, Suudi Arabistan, Malezya ve BAE) İslami finans sektörünün küreselleşmesinde kilit rol oynayacağı konusunda görüş birliğine varıldı.

Zirvenin açılışında konuşan Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür Dr. M. İbrahim Turhan, geçen yıldan beri "sukuklar"ın Borsa İstanbul'da sorunsuz olarak alınıp satılabildiğini belirterek, "Dünyadaki sukuk ihraçlarının yüzde 17'si borsalarda işlem görmektedir. Türkiye'de ki duruma baktığımızda bizim piyasalarımızda 2013 yılı itibariyle gerçekleşen işlem hacmi 585 milyon TL'dir. Bunun önümüzdeki 5 yıl içerisinde 1.5 milyar dolar seviyesine yükselmesini bekliyoruz" dedi.

Küresel İslami finansın günümüzde geldiği seviyeyi ve sektör içerisinde Türkiye'nin rolünü değerlendirmek amacıyla Borsa İstanbul Araştırma Bölümü ile denetim ve danışmanlık şirketi EY Türkiye tarafından düzenlenen "Türkiye'de Tüm Yönleriyle Sukuk - 2014" zirvesi 29 Nisan Salı günü Borsa İstanbul binasında gerçekleştirildi. İslami finans konusunda birçok uzmanın katıldığı zirvede, İslami finans sektörü tüm boyutları ile masaya yatırıldı.

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür Dr. M. İbrahim Turhan, zirvenin açılışında yaptığı konuşmada, faizsiz finansman yöntemlerine uygun olarak geliştirilen ve sabit getirili bir borçlanma aracı olan "sukuklar"ın sermaye piyasalarında ve küresel finans piyasalarında hızla gelişen ve gelişme potansiyeli olan bir enstrüman türü olduğunu belirterek, şunları söyledi:

"Sukuk enstrümanlarının önümüzdeki dönemlerde giderek daha fazla yaygınlaşan finansal sözleşmeler olacağını düşünüyorum. Türkiye'yi düşündüğümüz zaman, OECD ve Dünya Bankası'nın tahminlerine baktığımızda önümüzdeki 40 yıl içerisinde yükselen piyasa ekonomilerinde gelişmekte olan ülkelerin 50 trilyon dolar civarında alt yapı yatırımı yapması bekleniyor. Bu kaynağın çeşitli yollarla finanse edilmesinde ve gayrimenkul alt yapı yatırımlarında sukuk finansmanı önemli bir rol oynuyor. Alıştığımız mevcut sukukların dışında 'proje sukuğu' olarak isimlendirilen yapıların da giderek sektörde daha cazip finansman yöntemleri olarak tercih edilebileceğine inanıyorum."

"Borsa İstanbul'da Sukuk Sözleşmeleri Geçen Yıldan Beri Sorunsuz Alınıp Satılabiliyor"

Borsa İstanbul'da, sukukların ikinci el piyasasının oluşturulduğunu belirten belirten Dr. M. İbrahim Turhan, şöyle devam etti:

"Geçen yıldan beri sukuklar Borsa İstanbul'da sorunsuz olarak alınıp satılabiliyor. Sukuk sözleşmelerinin, dünyadaki sukuk ihraçlarının yüzde 17'si borsalarda işlem görmektedir. Bu işlem gören sukukların da yüzde 65'i İslam ülkeleri dışında 10 milyar Amerikan Doları Londra'da, 4.5 milyar Amerikan Doları İrlanda'da olmak üzere işlem görmektedir. Türkiye'de ki duruma baktığımızda bizim piyasalarımızda 2013 yılı itibariyle gerçekleşen işlem hacmi 585 milyon TL'dir. Bunun önümüzdeki 5 yıl içerisinde 1.5 milyar dolar seviyesine yükselmesini bekliyoruz. Yatırımcıların tercihlerine dikkat ettiğimiz zaman Borsa İstanbul'da işlem gören sukukların yüzde 92'si yerli, yüzde 8'i yabancı yatırımcılar tarafından alınıp satılmış."

2012 yılı sonunda Dünya Bankası ile Borsa İstanbul'un ortak bir çalışma yaparak, Haziran ayında faaliyete geçecek olan Küresel Araştırma Merkezi kurduklarından bahseden Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür Dr. M. İbrahim Turhan, sukuklar ile ilgili uygulamaların böyle merkezlerde geliştirileceğini ve piyasa oyuncularının tek bir konvansiyonda buluşacağını dile getirdi.

"Dünya İslami Bankacılık Rekabet Raporu" Paylaşıldı

Türkiye'nin küresel İslami finans sektörü içerisindeki potansiyelinin vurgulandığı zirvede, EY tarafından hazırlanan "Dünya İslami Bankacılık Rekabet Raporu" katılımcılarla paylaşıldı. Rapordaki tahminlere göre, dünya İslami bankacılık aktif büyüklüğü 2013 yılında 1,7 trilyon doları aştı. 2012 yılında 567 milyar dolar olan Türkiye'nin de içinde yer aldığı QISMUT (Katar, Endonezya, Suudi Arabistan, Malezya, BAE) ülkelerindeki İslami ticari banka aktiflerinin 2013 ila 2018 döneminde yılda yüzde 19,7'lik bileşik büyüme oranıyla 1,6 trilyon dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.

Türkiye'deki katılım bankalarının kârlılık oranları küreselin üzerinde

Ardı ardına gerçekleştirilen sukuk ihraçlarının, Türkiye'nin dünya İslami finans haritasında güçlü bir konum edinmesini sağladığını vurgulayan EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Bölüm Başkan Selim Elhadef "Türkiye'nin katılım bankacılığı aktif büyüklüğü 39 milyar dolar ve pazar payı yüzde 5,6 seviyesinde bulunuyor. Türkiye'nin 2013 yılındaki toplam sukuk ihraç tutarı ise 4,77 milyar dolar. Türkiye'deki katılım bankalarının kârlılık oranları küresel sektör ortalamasının üzerinde seyrediyor" dedi.

Diğer ülkelerle karşılaştırıldığında kârlılıkta bir adım daha önde görülse de Türkiye'nin hala değerlendirmediği büyük bir potansiyele sahip olduğuna dikkat çeken Elhadef, "Bu potansiyelden yararlanmak için EY olarak 3 ana konuya odaklanılması gerektiğini düşünüyoruz. Yasal çerçevenin piyasadaki paydaşlara daha fazla netlik sağlayacak şekilde iyileştirilmesi; İslami finans sektöründeki oyuncu sayısının katılım bankacılığını yanı sıra İslami sigorta (tekafül) ve fon yönetimi alanlarını da kapsayacak şekilde arttırılması ve insan kaynaklarının bu büyümeyi destekleyebilecek şekilde geliştirilmesi gerekli" dedi.

Türkiye'nin katılım bankası aktifleri 2018'de 121 milyar dolara ulaşır

Türkiye'de 2012 yılında büyüklüğü 39 milyar dolar olan katılım bankası aktiflerinin 6 yıllık dönemde yüzde 21'lik yıllık bileşik büyüme oranı ile 2018'de 121 milyar dolara ulaşacağını tahmin ettiklerini ifade eden Elhadef, "KOBİ desteği ve bireysel finansman İslami bankacılığın büyümesinde lokomotif olacak. Bunu yanı sıra Türkiye'de 11 milyon hane halkı, 2030 yılına kadar 30 bin dolar veya üzeri gelir ile Kanada'nın bugünkü düzeyine ulaşacak. Bu gelişmeler ışığında genç nüfus, mevzuat reformları ve hükümetin katılım bankacılığı ile finansal kapsayıcılığı yaygınlaştırma hedefinin İslami esaslara bağlı finans kurumlarına güç kazandıracağını düşünüyoruz" dedi.

Büyük firmaların sukuk ihracı için mevzuat daha teşvik edici olmalı

Zirvede gerçekleştirilen panelde sukuk ihracının İslami açıdan kullanım kurallarına değinen EY Bahreyn İslami Finansal Hizmetler Direktörü Nida Raza, sukuk açısından Türkiye'deki yönetmelikler ile diğer ülkelerdeki farklılıkları ele aldı.

Mevzuatın sukuk ihracına yönelik düzenlenmesi ile Türkiye'den daha fazla firmanın uluslararası sukuk piyasasına giriş yapacağını aktaran Raza, "Türkiye'de sukuktan yararlanmak isteyen firmalar bu alana ilişkin düzenlemelerin olmamasından kaynaklı olarak birçok zorlukla karşı karşıya kalıyor. Bu durum da sürecin uzamasına neden oluyor. Ayrıca varlık şirketinin kurulmasında sigorta sisteminin olmaması da süreci diğer ülkelere oranla daha da uzatıyor" dedi.

QISMUT ülkeleri, İslami finans sektörünün rotasını belirleyecek

Rapora ilişkin açıklamalarda da bulunan Nida Raza, "Dünya ekonomisinde halen önemli bir yere sahip olan hızlı büyüyen pazarların gelecek dönemde daha önemli bir rol oynayacağını tahmin ediyoruz. Aynı zamanda hızlı büyüyen 25 ülkenin 2020 yılına kadar dünya GSYH'sinin yüzde 50'sini, tüketim harcamalarının yüzde 38'ini ve sabit sermaye yatırımlarının ise yüzde 55'ini temsil edeceğini öngörüyoruz" diye konuştu.

Son 10 yıllık dönemde dünya GSYH artışındaki payları ikiye katlanan bu ülkelerin gelişmiş ülkelerden daha hızlı büyümeye devam ettiğini vurgulayan Raza, bahsi geçen 25 ülkeden 10'unun geniş bir Müslüman nüfusa sahip olduğunu ve Türkiye'nin de içinde yer aldığı QISMUT ülkelerinin İslami finans sektöründeki bir sonraki büyük dalganın tetikleyicisi olacağını ifade etti.

Raporda öne çıkan diğer konular ise şöyle;

· QISMUT ülkelerinde, İslami bankacılık varlıklarının 2013 yılında 662 milyar doları aştığı tahmin ediliyor.

· Küresel İslami bankacılık aktiflerinin ise 2018 yılında 3,4 trilyon dolara ulaşacağı öngörülüyor.

· QISMUT ülkelerinde 2012 yılı tahmini İslami banka kârları 9,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Öngörülere göre 2018 yılına kadar, QISMUT ülkelerindeki İslami banka kârları 26,4 milyar dolara ulaşacak.

· Küresel ölçekte ise İslami banka kârlarının 2018 yılına kadar 30,5 milyar dolara ulaşacağı bekleniyor.

Kaynak: Bültenler / Güncel