Kaza namazı nasıl kılınır? Diyanete göre kaza namazı ne zaman kılınır? Niyeti nedir?

Vakit içinde yerine getirilmeyen namazı ibadet kaza olarak da kılınabilir. Örneğin; sabah namazına kalkamayan bir kişi bu namazın kazasını kılabilir. Geçmişte kılınmayan namazlar için de kaza namazı kılınması söylenmektedir. Böylece farz olan namaz borcu yerine getirilmiş olacaktır. Sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı kaza namazı nasıl kılınır sorusu da bu noktada akıllara gelen başlıklardandır. Kaza namazını ilk kez kılacak olanlar kaza namazı nasıl kılınır ve kaza namazına nasıl niyet edilir sorularının yanıtına bu başlık altından ulaşabilecek.

KAZA NAMAZI NEDİR?

Namazını kılamamış olan kimse bir vakit namazını vaktinin dışında kılarsa o namazı kaza etmiş olur. Vakit namazını vaktinin dışında kılmaya kaza namazı denilmektedir. Ayrıca namazı vaktinde kılmaya da namazı eda etmek denmektedir.

Vakit namazlarını kazaya bırakmak bilinçli yapılmaması gereken bir harekettir. Fakat kılınamamış olan bir namaza da "vaktinde kılamadık artık geçti" demek gibi bir şey söz konusu değildir. Çünkü vaktinde kılınamayıp kaçırılan namazı kaza etmek de farzdır. Yani vaktinde kılınmamış olan beş vakit farz namazın kazası da farzdır. Bu durum vitir namazında değişkenlik gösterir çünkü vitir namazının kazası, vacip olur.

NAMAZ

KAZA NAMAZI NE ZAMAN KILINIR?

Kaza namazı kılmak için belirli bir zaman yoktur. Kerahat vakitleri dışında, vakti kaçırılan her namaz, gün içerisinde yahut daha sonra kaza namazı kılınabilir.

Örneğin öğle namazını kaçıran birisi kazasını yatsı namazının peşine yapabilir. Öğlenin kazası yine öğle vakitlerinde yapılır gibi bir sınırlama yoktur. Elbette kaçırılan namazların kazalarını da en yakın zamanda yapmaya çabalamak yine kulun hayrınadır.

Senelerce namaz kılmamış bir insan namaza başladıktan sonra dilerse, üzerine farz olan namazlarını kılmadığı dönemler için de kaza yapabilir. Kaza namazı kılmak isteyenler, bir gün içerisinde diledikleri kadar kaza namazı kılabilirler. 'Günde şu kadar namaz kaza edilir' gibi bir sınırlandırma yoktur.

NAMAZ

KAZA NAMAZINA NASIL NİYET EDİLİR?

Kaza namazı kılacak olan kişinin kılacağı namazı belirleyerek niyet etmesi asıldır. Fakat üzerinde çok sayıda kaza namazı varsa, geçmiş namazları kaza ederken, "Vaktinde kılamadığım ilk sabah/ ilk öğle/ ilk ikindi/ ilk akşam/ ilk yatsı namazını kılmaya" şeklinde niyet edebileceği gibi, " kılamadığım son sabah/ son öğle/ son ikindi/ son akşam/ son yatsı namazını kılmaya" şeklinde de niyet edebilir.

1- Sabah Namazının kazası için;

"Niyet ettim Allah rızası için, vaktine yetişip de kılamadığım sabah namazını kılmaya" veya "Niyet ettim Allah rızası için, üzerimde olan bir sabah namazını kaza etmeye." şeklinde niyet edilerek 2 rekat farz kılınır.

2- Öğle Namazının kazası için ;

"Niyet ettim Allah rızası için, vaktine yetişip de kılamadığım öğle namazını kılmaya" veya "Niyet ettim Allah rızası için, üzerimde olan bir öğle namazını kaza etmeye." şeklinde niyet edilerek 4 rekat farz kılınır.

3- İkindi Namazının kazası için;

"Niyet ettim Allah rızası için, vaktine yetişip de kılamadığım ikindi namazını kılmaya" veya "Niyet ettim Allah rızası için, üzerimde olan bir ikindi namazını kaza etmeye." şeklinde niyet edilerek 4 rekat farz kılınır.

4- Akşam Namazının kazası için;

"Niyet ettim Allah rızası için, vaktine yetişip de kılamadığım akşam namazını kılmaya" veya "Niyet ettim Allah rızası için, üzerimde olan bir akşam namazını kaza etmeye." şeklinde niyet edilerek 3 rekat farz kılınır.

4- Yatsı Namazının kazası için;

"Niyet ettim Allah rızası için, vaktine yetişip de kılamadığım yatsı namazını kılmaya" veya "Niyet ettim Allah rızası için, üzerimde olan bir yatsı namazını kaza etmeye." şeklinde niyet edilerek 4 rekat farz kılınır.

5- Vitir Namazının kazası için;

"Niyet ettim Allah rızası için, vaktine yetişip de kılamadığım vitir namazını kılmaya" veya "Niyet ettim Allah rızası için, üzerimde olan bir vitir namazını kaza etmeye." şeklinde niyet edilerek 3 rekat aynı şekilde kılınır. Vitrin kazası farz değil vaciptir.

NAMAZ

Kaza namazının delili nedir?

Kur'an'da vaktinde kılınamayan namazların kaza edilmesi ile ilgili olarak açık bir ifade bulunmamakla birlikte, Hz. Peygamber (s.a.s.) vaktinde kılamadığı namazları kaza etmiş ve ashabına da bunu tavsiye etmiştir.

Resûl-i Ekrem (s.a.s.), "Kim namazı unutursa veya uyuyup kalırsa hatırlayınca onu kılsın. Onun keffâreti ancak budur." (Buhârî, Mevâkîtü's-Salât, 37; Müslim, Mesâcid, 315) buyurmuştur. Yine Hz. Peygamber (s.a.s.), Hendek savaşı sırasında harbin şiddetlenmesi nedeniyle ikindi namazını kılamamışlar; bunun üzerine "Bizi ikindi namazından alıkoydular. Allah da onların evlerini ve kabirlerini ateşle doldursun." diye beddua etmiş ve ikindi namazını akşam ile yatsı arasında kaza etmiştir (Müslim, Mesâcid, 205). Ayrıca Hayber Fethinden dönerken, bir yerde konakladıklarında uyuyakalmışlar ve vaktinde kılamadıkları sabah namazını güneş doğduktan sonra kaza etmişlerdir (Müslim, Mesâcid, 309).

Beş vakit namazın farzı ve vitir namazı kaza edilir. Kazaya kalan sabah namazı, o günün öğle vaktinden önce kaza edilecekse sünneti de kaza edilir. Ayrıca öğle namazının dört rekâtlık ilk sünneti de vakit çıkmadıkça öğlenin farzından sonra kılınır. Öte yandan geçmiş namazlar, kazaya nasıl kaldıysa öyle kılınırlar, yani seferî olarak kaldıysa seferî, mukim olarak kaldıysa mukim gibi kaza edilir (Mevsilî, el-İhtiyâr, I, 220).

Unutma ve uyuma gibi bir mazeret olmaksızın, kasıtlı olarak terk edilen namazların kazası ile ilgili herhangi bir hadis bulunmamaktadır. Fakat bu kasıtlı olarak terk edilen namazların kazasının gerekmediği anlamına gelmez. Zira, Ramazan'da kasıtlı olarak cinsel ilişkiye girerek orucunu bozan kimseye Resûl-i Ekrem'in (s.a.s.) hem keffâreti hem de o günkü orucun kazasını emretmesi (Beyhakî, es-Sünenü'l-kübrâ, IV, 382), bir farz ibadetin kasıtlı olarak terk edilmesi durumunda da kazasının gerektiğine delildir.

Hangi vakitlerde kaza ve nafile namaz kılınmaz?

Bazı vakitlerde bir kısım ibadetlerin yapılması yasaklanmıştır. Bu vakitlere kerâhet vakitleri denilir. Ukbe b. Âmir el-Cühenî'den şöyle nakledilmiştir: "Resûlullah (s.a.s.) bize üç vakitte namaz kılmayı ve ölülerimizi defnetmeyi yasakladı: Güneşin doğmasından itibaren bir veya iki mızrak boyu yükselmesine kadar, güneşin gökyüzünde tam dik oluşundan batıya yönelmesine kadar ve güneşin sararmasından itibaren batmasına kadar." (Müslim, Müsâfirîn, 293; Ebû Dâvûd, Cenâiz, 55; Tirmizî, Cenâiz, 41)

Bu hadiste belirtilen üç vakitte hiçbir namaz kılınamaz. Bu vakitlerin başlama ve bitiş zamanları şöyledir:

a) Güneşin doğmasından itibaren, 40-50 dakika sonrasına kadar,

b) Güneşin, tam tepede bulunduğu vakit (Öğle vaktinin girmesine yaklaşık 10 dakika kalmasından öğle vaktinin girmesine kadar),

c) Güneş batmazdan önce, gözleri kamaştırmaz hâle gelmesinden, batmasına kadar olan vakit (Güneşin batmasına 40-50 dakika kalmasından itibaren akşam namazı vakti girinceye kadar olan zaman) (Merğînânî, el-Hidâye, I, 265-269).

Bu sayılan kerâhet vakitlerinde kaza namazı, vitir gibi vacip namaz kılınamadığı gibi kerahat vaktinden önce hazırlanmış bulunan cenazenin namazı da kılınamaz. Bu vakitlerde hazırlanmış cenazenin namazı ise kılınabilir. Daha önce okunmuş bir secde ayetinden dolayı "tilâvet secdesi" yapılamaz. Ancak kerâhet vaktinde okunan secde âyetinin secdesi, daha sonraya bırakmak efdal olsa da bu vakitte yapılabilir.

Güneşin batmasından önceki kerâhet vaktinde, sadece o günün ikindi namazının farzı kılınabilir. Fakat mazeretsiz olarak ikindi namazını bu vakte kadar geciktirmek mekruhtur.

Bunların dışında şu vakitlerde de sadece nafile namaz kılmak mekruhtur:

a) Sabah namazının sünneti hariç olmak üzere imsak vakti girdikten sonra, güneş doğuncaya kadar olan sürede,

b) İkindi namazını kıldıktan sonra güneş batıncaya kadar olan sürede,

c) Akşam namazı vakti girdiğinde farz kılınmadan önce,

d) Cuma günü hatibin minbere çıkmasından sonra (Merğînânî, el-Hidâye, I, 269-271).

Ebû Saîd el-Hudrî'den şöyle nakledilmiştir: "Resûlullah'ı (s.a.s.) şöyle derken işittim: Sabah namazı kılındıktan sonra, güneş doğuncaya kadar başka namaz yoktur. İkindi namazından sonra, güneş batıncaya kadar başka namaz yoktur." (Ebû Dâvud, Tatavvu', 9; Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, I, 271)

Dua ve namaz

KAZA NAMAZI İLE İLGİLİ AYETLER

• Kazaya kalmış namazlar birden fazla olupta vakit bunlardan yalnız bir kısmı ile vakit namazları kılmaya elverişli olursa sıraya uymak gerekmez.
• Kaza namazlarının evde kılınması daha iyidir. Çünkü kazaya namaz bırakmakla büyük bir günah işlenmiştir, bunun teşhir edilmemesi gerekir.
• Kazaya kalan namazlarda niyet, aakit namazlarda olduğu gibi şarttır. Ancak kazaya kalan namazlar çok olursa ve tayini mümkün olmazsa niyetleri "kazaya kalmış ilk" veya "kazaya kalmış son" namaz olarak yapılır.
• Kaza namazı kılmak nafile namaz kılmaktan daha iyidir. Fakat kaza namazı kılmak maksadıyla farz namazların müekked ve gayr-i müekked sünnetlerini terketmek doğru değildir.
• Kaza namazlarının belirli vakitleri yoktur. Üç kerahet vakti dışında her vakitte kaza namazı kılınabilir.

Haberler