Emekli Büyükelçi Çelikkol: ABD Devreye Sokulmalı

Emekli Büyükelçi Oğuz Çelikkol, ABD devreye sokulmadığı müddetçe İsrail'e baskı yapma imkanı bulunmadığını belirterek, "Sivil kayıp artığı müddetçe kapalı kapılar arkasında ABD'nin İsrail'e baskısının artacağı görünüyor. Tek baskı, ABD'nin baskısı ve İsrail içinden tepkilerin artması olacaktır. ABD, Hamas'la konuşmadığı için, Hamas'la konuşabilen Türkiye, Katar gibi ülkelerin rolü artabilir. İsrail iki devletli çözüme sıcak baksaydı Türkiye'nin rolü artabilirdi" dedi.

Çelikkol, Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde (BİLGESAM) düzenlenen "Ortadoğu'da Değişim Süreci, Gazze Krizi ve Türkiye-İsrail İlişkileri" başlıklı toplantıda, Türkiye-İsrail arasındaki krizlerin başında, İsrail'in 2008 Aralık sonundaki Gazze operasyonunun geldiğini, bunun Türkiye'nin İsrail'e olan görüşlerinin hükümet cephesinde büyük ölçüde değişmesine neden olduğunu dile getirdi.

Davos'un, Türkiye-İsrail ilişkilerinde dönüm noktası olduğunu, iki ülke ilişkilerini normalleştirmek için sürdürülen sürecin akamete uğradığını kaydeden Çelikkol, İsrail'in 2008 sonundaki ve şimdiki Gazze operasyonunun, Türkiye-İsrail ilişkilerinde normalleştirme sürecini durdurması bakımından doğrudan etki yaptığını söyledi.

Çelikkol, Mavi Marmara olayının ardından Türkiye'nin İsrail'den şartlarına değinerek, İsrail'in Gazze'ye operasyonunun, tekrar ilişkilerin normalleştirme sürecini engelleyici etkisi olduğunu ifade etti.

İsrail-Filistin sorununun 65 yıldır devam ettiğine işaret eden Çelikkol, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Bu dönem içerisinde 4 büyük savaş, İsrail'in Lübnan'a müdahaleleri yaşandı. İsrail, artık bölgede kabul edilmesi gereken bir gerçek olarak ortaya çıktı. Bu dönem içinde İsrail'in siyasi bir çözümden uzaklaşması, Arapların siyasi çözüme yaklaşmasıyla ters yönde bir gidiş oldu. Ortaya çıkan tablo şu ki İsrail'deki son hükümetler, iki devletli çözümden uzaklaşıyor. Bundan uzaklaşıldığı sürece bölgedeki tansiyonun artması kaçınılmaz. İsrail devletinin kurulmasında bir kolonileşme süreci vardı. İsrail'in artık batı yakasının kolonileştirilmesine ağırlık verildiği görülüyor. Maalesef bunlar, siyasi bir çözüme varılmasını imkansız kılıcı gelişmeler. Giderek bölgede şiddetin yayılması, bundan sonra da Gazze'deki operasyonları, tırmanmaları görmemiz kaçınılmaz olacak diye düşünüyorum. İsrail'in askeri bir dış politika izlediği, bütün sorunları şiddet ve askeri yöntemleriyle çözdüğü eleştirilerini beraberinde getiriyor."

- "Filistin sorununa destek bile azalmış durumda"

Çelikkol, problemlerden birinin, İsrail'in giderek siyasi çözümden, en azından iki devletli çözümden uzaklaşmasından kaynaklandığını vurgulayarak, "İsrail iki devletli çözümden uzaklaştığı için uluslararası toplum, Arap dünyasının beklentilerinin tersine bir yol izliyor. Baştan itibaren iki devletli çözüm ortaya konulmuş durumda. Barış görüşmeleri 22 senedir devam ediyor ve henüz ortaya çıkmış, çıkabilecek gibi görünen bir çözüm yok. Sorunun temelinde uluslararası toplumun bugüne kadar temellerini masaya koyduğu çözümden giderek uzaklaşılması geliyor" diye konuştu.

İsrail üzerinde etkili olabilecek hemen hemen tek ülkenin ABD olduğuna dikkati çeken Çelikkol, Mısır'ın arabuluculuk rolünün önemli olduğunu, şu anda Katar'ın ön plana çıkmış gibi göründüğünü söyledi.

Emekli Büyükelçi Çelikkol, şunları kaydetti:

"Katar'la Türkiye'nin İsrail üzerinde etkisi yok. ABD bir şekilde devreye sokulmadığı müddetçe İsrail'e baskı yapma imkanı yok. İsrail kayıplarının artması, İsrail'de bir iç sıkıntı meydana getiriyor. Operasyona tepki arttığı takdirde İsrail hükümeti, ateşkese tekrar yanaşabilir. İnsan kayıpları artıyor. Dün gelen görüntüler, CNN'de, BBC'de yayımlanmaya başladı. Hükümetler, kendilerini kamuoyu baskısı altında hissedecekler. Sivil kayıp arttığı müddetçe kapalı kapılar arkasında ABD'nin İsrail'e baskısının artacağı görünüyor. Tek baskı, ABD'nin baskısı ve İsrail içinden tepkilerin artması olacaktır. ABD, Hamas'la konuşmadığı için, Hamas'la konuşabilen Türkiye, Katar gibi ülkelerin rolü artabilir. İsrail iki devletli çözüme sıcak baksaydı Türkiye'nin rolü artabilirdi."

Oğuz Çelikkol, bölgenin karmaşa içerisine girmesinin, İsrail'in işine yarar gibi gözüktüğüne değinerek, Filistin sorununa desteğin bile azalmış durumda olduğunu belirtti.

İslam dünyasının sessiz kalabildiğini dile getiren Çelikkol, "Bölgenin içinden geçtiği zor durum, Filistin sorununun arka plana atılması, destekte azalma, ön plana çıkmama, İsrail'in işine yarıyor gibi gözüküyor" dedi. - İstanbul

Kaynak: AA / Güncel