Elektronik Kimlik Bilgisine Sahip Cihazların Kayıt Altına Alınmasına Yönelik Esaslar Belirlendi

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), elektronik kimlik bilgisini haiz cihazların elektronik haberleşme hizmeti yapabilmesi için kayıt altına alınmasına, kayıp, kaçak veya çalıntı cihazlara elektronik haberleşme hizmeti verilmesinin engellenmesine ve elektronik kimlik bilgisi başka cihazlara kopyalanan, bertaraf edilen veya ihraç edilen cihazlara ilişkin usul ve esasları belirledi. Buna göre yolcu beraberinde getirilen cihazın sahibi cihazının kayıt altına alınması için gerekli bilgi ve belgeleri tamamlayarak e-Devlet kapısı üzerinden başvurusunu yapacak.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK), Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihazların Kayıt Altına Alınmasına Dair Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelik ile 27 Haziran 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihazlara Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı. Yönetmelik, uluslararası dolaşım hizmeti alan kullanıcılara ait elektronik kimlik bilgisini haiz cihazlar hariç olmak üzere işletmeciler tarafından hizmet sunulan elektronik kimlik bilgisini haiz tüm cihazları kapsıyor.

-BEYAZ LİSTE-

Beyaz liste; mevzuata uygun bir şekilde; yolcu beraberinde getirilerek, ithal edilerek veya yurt içinde imal edilerek Kuruma bildirilen ve kayıt işlemi tamamlanan, kayıt altına alınmış olan elektronik kimlik bilgisi değiştirilmemiş ve kopyalanmamış cihazlara ait IMEI numaralarından oluşacak. (IMEI numarası, mobil cihazlara ait uluslararası elektronik kimlik bilgisini gösteriyor.) Söz konusu cihazların ihraç edilmesi veya bertaraf edilmesi halinde, bu durumun Kuruma bildirilmesi akabinde cihazlara ait IMEI numaraları beyaz listeden çıkarılacak.

-SİYAH VE GRİ LİSTE-

Siyah liste; kaçak, kayıp, çalıntı, elektronik kimlik bilgisi değiştirilmiş ya da başka cihazlara kopyalanmış, bertaraf edilmiş veya Kurum kayıtlarında yer almadığı halde kullanımda olduğu tespit edilen cihazlara ait IMEI numaralarından, gri liste ise beyaz ve siyah liste dışında kaldığı tespit edilen ancak elektronik haberleşme hizmetini geçici olarak alan cihazlara ait IMEI numaralarından oluşacak.

-EŞLEŞTİRİLMİŞ BEYAZ LİSTE-

Eşleştirilmiş beyaz liste; elektronik kimlik bilgisinin değiştirilmiş olduğu ya da başka bir cihaza kopyalanmış olduğu tespit edilen cihazlara ait IMEI numaraları ile kayıt ücretini yatıran kullanıcılara ait abone numaralarının, elektronik kimlik bilgisi değiştirilmiş olarak tespit edilen IMEI numaraları ile "Elektronik kimlik bilgisi başka cihazlara kopyalanmış gerçek cihazın tespiti" ile ilgili 18. madde kapsamında belirlenen abone numaralarının, İlgili işletmeci ile abonelik sözleşmesi yapan ve geçici süreyle Türkiye Cumhuriyeti'nde bulunan kullanıcıların cihazlarına ait IMEI numaraları ile abone numaralarının, işletmeciler tarafından bildirilen şebeke test cihazlarına ait IMEI numaraları ile test için kullanılacak abone numaralarının eşleştirilmesi ile oluşacak.

-IMEI NUMARASI LİSTELERDE YER ALAN CİHAZLARA YAPILACAK İŞLEMLER-

İşletmeciler, IMEI numarası beyaz listede veya eşleştirilmiş beyaz listede yer alan cihazlara elektronik haberleşme hizmeti verir. IMEI numarası siyah listede yer alan cihazın kullanıcısına IMEI numarasının siyah listede olduğuna dair kısa mesaj gönderecek.

Mobil Anahtarlama Merkezi (MAM) altyapısına sahip işletmeciler, abone numarası ile eşleştirme yapılarak kullanıma açılanlar hariç olmak üzere IMEI numarasının siyah listeye girmesinden itibaren; kayıp, çalıntı veya bertaraf edilmiş cihazın elektronik haberleşme bağlantısını 24 saat içerisinde, elektronik kimlik bilgisi değiştirilmiş cihazın elektronik haberleşme bağlantısını otuz gün içerisinde, Kurum kayıtlarında yer almadığı halde kullanımda olduğu tespit edilen cihazın elektronik haberleşme bağlantısını altmış gün içerisinde kesecek.

Siyah listeye alınan IMEI numaralarının siyah listeye alınma nedenleri, işletmecilerle paylaşılacak. Bu bilgi işletmeci çağrı merkezlerini arayan kullanıcılara bildirilecek.

-IMEI NUMARASI GRİ LİSTEDE YER ALAN CİHAZLARA İLİŞKİN İŞLEMLER-

MAM altyapısına sahip işletmeciler, gri listeyi oluşturan IMEI numaralarını tespit ederek Kuruma bildirecek. Kurum, gerekli kontrolleri yaptıktan sonra gri listeyi oluşturan IMEI numaralarını ilgili listeye alacak. MAM altyapısına sahip olmayan işletmeciler için birinci fıkrada belirtilen işlemler işletmecinin hizmet aldığı ağırlayan işletmeci tarafından sağlanacak.

-IMEI NUMARASI EŞLEŞTİRİLMİŞ BEYAZ LİSTEDE YER ALAN CİHAZLARA İLİŞKİN İŞLEMLER

İşletmeciler, eşleştirilmiş beyaz listede bulunan IMEI numarasına sahip cihazın sadece eşleştirildiği abone numarası ile kullanılmasını sağlayacak. Eşleştirilmiş beyaz listede bulunan bütün IMEI numaraları aynı zamanda siyah listede de bulunacak.

-CİHAZLARIN KAYIT ALTINA ALINMASI-

Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş olan ithalatçı veya imalatçı, ilgili mevzuat çerçevesinde ithal veya imal ettiği cihazlara ait IMEI numaralarının kayıt altına alınması için Kurum tarafından yayımlanan Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihazların Kayıt Altına Alınmasına Dair Tebliğde belirtilen bilgi ve belgeleri tamamlayarak Kuruma başvuruda bulunacak. Kurum başvuruya ilişkin gerekli kontrolleri yapar ve bu kontrollerden geçen IMEI numaralarını beyaz listeye alır. Kurumun ilgili bilgi veya belgelerde uygunsuzluk tespit etmesi halinde ilgili IMEI numaraları beyaz listeden çıkarılacak. Teknik düzenlemeye uygun olmadığı tespit edilen, piyasaya arzı yasaklanan veya geçici olarak durdurulan cihazlara ait IMEI numaralarının beyaz listeye kayıt edilmesi engellenebilecek veya beyaz listede yer alan IMEI numaraları siyah listeye alınabilecek. Kurumun piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri kapsamında yükümlülüklerini yerine getirmeyen, gerekli önlemleri almayan tarafların ithalatçı/imalatçı sıfatı ile Kuruma bildirdiği cihazlara ait IMEI numaralarının Merkezi Mobil Cihaz Kimlik Tanımı ve Veri Tabanı Sistemi'ne (MCKS) kaydı Kurum tarafından engellenebilecek.

-YOLCU BERABERİNDE GETİRİLEN CİHAZLARA AİT IMEI NUMARALARININ KAYIT ALTINA ALINMASI-

Yolcu beraberinde getirilen cihazın sahibi cihazının kayıt altına alınması için Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihazların Kayıt Altına Alınmasına Dair Tebliğde belirtilen bilgi ve belgeleri tamamlayarak e-Devlet kapısı üzerinden başvurusunu yapacak. Mevzuat gereği e-Devlet kapısından kendisi üzerine kayıt yapılmasına izin verilmeyen kişiler işletmeci abone kayıt merkezlerine başvuracak. 18 yaşından küçükler için kayıt başvuruları anne, baba ya da yasal temsilcileri tarafından yapılacak. Yolcu beraberinde getirilen cihazların kayıt altına alınması başvuruları yolcunun yurda giriş tarihinden itibaren altmış gün içerisinde yapılacak. e-Devlet kapısı üzerinden yapılan başvurularda, bilgi ve belgelerin doğruluğundan başvuru sahibi sorumlu olacak. Abone kayıt merkezine yapılan başvurular için, bilgi ve belgelerin kontrolünden ilgili işletmeci ve abone kayıt merkezi sorumlu olacak. Cihaza ait IMEI numarası veya numaraları, gerekli kontrollerden geçmesi halinde beyaz listeye alınacak. Kurumun ilgili bilgi veya belgelerde uygunsuzluk tespit etmesi halinde cihaza ait IMEI numarası veya numaraları beyaz listeden çıkarılacak.

-KAYIP VEYA ÇALINTI İHBARLARI-

Cihazına ait IMEI numarası beyaz listede bulunan ancak cihazı çalınan, yağmalanan, kaybolan veya her ne suretle olursa olsun rızası dışında elinden çıkan kişiler cihazının elektronik haberleşme şebekesinden hizmet almasını engellemek için e-Devlet kapısı üzerinden veya telefon yoluyla Bilgi ve İhbar Merkezi'ne (BİM) ihbarda bulunacak. İhbar sahibine ait kimlik bilgileri, abone numarası ve cihaza ait IMEI numarası ilgili işletmeci tarafından üç ay geriye dönük olarak kendi kayıtlarında yer alan bilgiler çerçevesinde 24 saat içinde kontrol edilecek ve ihbara ilişkin Kuruma bilgi verilecek. İhbarın doğrulanması halinde, cihaza ait IMEI numarası Kurum tarafından siyah listeye alınacak. İhbarda bulunan kişi cihazın elektronik haberleşme bağlantısını açtırmak üzere e-Devlet kapısı üzerinden veya telefon yoluyla BİM'e başvurabilecek. Açtırma başvurusu Kurumda yer alan bilgiler çerçevesinde doğrulanır ve IMEI'ye ilişkin kapatma talebi iptal edilecek. Cihazına ait IMEI numarası beyaz listede olup henüz hiç kullanılmamış cihazı çalınan, yağmalanan, kaybolan ve her ne suretle olursa olsun rızası dışında elinden çıkan gerçek veya tüzel kişilerin; ıslak imzalı dilekçe, cihaz faturası, nüfus cüzdanı fotokopisi, adli kolluk ya da savcılık başvuru tutanağı, cihaz faturası iş yeri adına ise vergi levhası fotokopisi ve imza sirküleri ile Kuruma yazılı olarak başvurması durumunda cihaz siyah listeye alınacak.

-MAHKEME VE CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI TALEPLERİ-

IMEI numarası beyaz listede veya eşleştirilmiş beyaz listede bulunan ancak cihazı çalınan, yağmalanan, kaybolan veya her ne suretle olursa olsun rızası dışında elinden çıkan kişilerin cihazlarının elektronik haberleşme şebekesinden hizmet almasını engellemek için mahkemelere veya Cumhuriyet Başsavcılıklarına yaptıkları müracaatlar üzerine cihazlara ait IMEI numaraları mahkemeler veya Cumhuriyet Başsavcılıkları tarafından siyah listeye alınabilecek. Ayrıca, mahkemelerin veya Cumhuriyet Başsavcılıklarının elektronik haberleşme bağlantısının açılmasına veya kesilmesine ilişkin talepleri üzerine cihaza ait IMEI numarası Kurum tarafından siyah listeye alınabilecek veya siyah listeden çıkarılabilecek. Elektronik haberleşme bağlantısı kesilmiş olan cihazın bulunması halinde sahibinin mahkemelere veya Cumhuriyet Başsavcılıklarına yapacağı talep üzerine ilgili IMEI aynı yolla siyah listeden çıkarılacak.

-ELEKTRONİK KİMLİK BİLGİSİ DEĞİŞTİRİLMİŞ CİHAZLARA AİT IMEI NUMARALARININ TESPİTİ-

Yönetmeliğin İşletmeciler elektronik kimlik bilgisi değiştirilmiş cihazlara ait IMEI numaralarını detaylı çağrı kayıtları üzerinde yapılan analizlerle tespit ederek on gün içerisinde Kuruma bildirecek. MAM altyapısına sahip olmayan işletmeciler için bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen bilgiler işletmecinin hizmet aldığı ağırlayan işletmeci tarafından sağlanacak. Elektronik kimlik bilgisi değiştirilen cihazlara ait IMEI numaraları işletmecilerden alınan detaylı çağrı kayıtları üzerinde yapılan analizlerle Kurum tarafından tespit edilebilecek. Elektronik kimlik bilgisi değiştirildiği tespit edilen cihazlara ait IMEI numaraları siyah listeye alınacak.

-İŞLETMECİLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ-

İşletmeciler, sistemlerini Kurumun MCKS'siyle uyumlu olarak çalışır hale getirmekle, bununla ilgili teknik altyapılarının ve sistemlerinin güvenliğini ve güvenilirliğini sağlamakla ve sistemlerini aksamaksızın işletmekle yükümlü olacak. Başvuruların abone kayıt merkezleri vasıtasıyla alındığı durumlar için; işletmeciler bu işlemlerde kullanılan bilişim sistemlerinin güvenliğini sağlamakla ve iş süreçlerinde herhangi bir kötüye kullanımı engellemek için gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacak. İşletmeci, abone kayıt merkezleri vasıtasıyla alınan başvurulara ilişkin bilgi ve belgelerin tutarlılığını kontrol edecek ve herhangi bir eksiklik, yanlışlık ya da tutarsızlık tespit etmesi halinde başvuruyu iptal edecek. Bu kontrolden geçen başvurular için işletmeci, kayıt işlemleri sırasında alınan belgeleri en geç kayıt tarihini takip eden ay sonuna kadar Kuruma gönderecek. İşletmeci, başvuru bilgilerini sisteme girdiği halde başvuru belgelerini göndermeyen, kasıtlı bir şekilde eksik ve yanlış bilgi veya belge gönderen abone kayıt merkezlerine yönelik gerekli tedbirleri alacak.

Sistemin işletilmesinden kaynaklanan sorunların işletmeci veya Kurum tarafından tespit edilip derhal bildirilmesinden itibaren sorunların giderilmesi için Kurum tarafından işletmeciye iki iş günü süre verilecek. Sorunların giderilememesi halinde işletmeci gerekçelerini yazılı olarak bildirerek ek süre verilmesi amacıyla Kuruma derhal başvuracak. Kurum gerekli görmesi halinde ek süre verecek.

Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller için Kurul, alt düzenleyici işlemler yapmaya yetkili olacak.

-ELEKTRONİK KİMLİK BİLGİSİ DEĞİŞTİRİLMİŞ CİHAZLARA AİT IMEI NUMARALARININ TESPİTİ-

Siyah listeye alınan IMEI numarasını ilk olarak kullanan kullanıcıya ait abone numarası ve kullanım zamanı; MAM altyapısına sahip işletmeciler tarafından, detaylı çağrı kayıtları üzerinde teknik imkanların elverdiği ölçüde yapılacak inceleme sonucunda tespit edilecek ve bu IMEI numarasının siyah listeye alınmasını takip eden on gün içerisinde Kuruma bildirilecek. Kurum, işletmecilerden gelen bu bilgileri karşılaştırır ve ilk kullanıcının abone numarasını tespit edecek. IMEI numarası siyah listeye alınan cihazın kullanıcısının başvurusu üzerine cihazın ithalatçısı veya imalatçısı tarafından gerçek cihaz sahibine ait abone numarası elektronik ortamda Kuruma bildirilecek. Cihazın yolcu beraberinde getirilmiş olması durumunda cihaz kayıt başvurusu sahibi, abone numarasını başvuru mercii üzerinden Kuruma bildirecek Kurum; elektronik kimlik bilgisinin başka cihazlara kopyalandığı tespit edilmiş cihaza ait IMEI numarası ile tespit edilen abone numarasını eşleştirir ve eşleştirilmiş beyaz listeye alacak. Yönetmeliğin tüm bu hükümleri bugün itibarıyla yürürlüğe girdi.

Elektronik kimlik bilgisi başka cihazlara kopyalanmış gerçek cihazın tespiti ile ilgili maddenin iki fıkrası ise 4 ay sonra yürürlüğe girecek. Söz konusu hükümler şöyle;

"Elektronik kimlik bilgisinin başka cihazlara kopyalandığı tespit edilmiş gerçek cihazın kullanıcısına ait abone numarası mahkemeler veya Cumhuriyet Başsavcılıkları tarafından tespit edilerek Kuruma bildirilebilecek. Eşleştirilmiş abone numarası ilgili abonenin talebi doğrultusunda değiştirilebilecek."

-BERTARAF EDİLEN VEYA İHRAÇ EDİLEN CİHAZLAR-

Yönetmeliğin 4 ay sonra yürürlüğe girecek olan 19. Maddesi ise bertaraf edilen veya ihraç edilen cihazlarla ilgili düzenlemeler içeriyor. Buna göre ilgili mevzuat çerçevesinde bertaraf edilen cihazlara ait IMEI numaraları, gerekli bilgi ve belgelerle birlikte ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından Kuruma müracaat edilmesi halinde siyah listeye alınacak. İhracat maksadıyla IMEI numaralarının beyaz listeden çıkarılması talebi, ilgili cihazın ithalatçısı veya imalatçısı tarafından yapılacak. Bertaraf edildiği gerekçesiyle Kuruma bildirilmiş olan cihaza ait IMEI numarası tekrar beyaz listeye alınmayacak.

Türkiye Ekonomi Haberler