"Tapering" Başladı, Dolar Zirveyi Gördü

ÜMİT ÇEVİK/BELGİN YAKIŞAN - ABD Merkez Bankası'nın ( Fed ), mayıs ayındaki "tapering" söylemiyle TL karşısında yükseliş trendine giren dolar, "tapering"in başlaması ve İstanbul merkezli operasyonların da etkisiyle tarihi zirvesini gördü.

ABD'de başlayan ve tüm dünyayı etkisi altına alan küresel ekonomik krizle; Fed Başkanı Ben Bernanke 2008 yılında parasal genişleme politikalarına başlamış ve gelişmekte olan ülkeler Fed'in sağladığı likiditeye oldukça bağlı ve hassas bir sürece girmişti. Gelişmekte olan piyasalarda, Fed'in tahvil alımlarını azaltmaya başlaması, likidite bolluğu döneminin artık yavaş yavaş geride kalacağını gösterirken, bu da gelişen ülke varlıklarını ve para birimlerini zayıflattı.

Bernanke'nin mayıs ayında yaptığı açıklamada ilk kez parasal genişlemenin bu yıl içinde azaltılabileceği sinyalini vermesinin ardından, Türkiye'nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkelerde borsalar düşmeye, kurlar yükselmeye ve faizler artmaya başladı.

Dolar/TL paritesi de bu söylemlerle mayıs ayından itibaren yükseliş trendine girmiş, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından gelecek not artırım beklentilerinin de Moody's'in Türkiye'nin notunu "yatırım yapılabilir" seviyeye yükseltmesiyle gündemden düşmesinin ardından haziran ayından itibaren yükselişinde vites büyütmüştü.

Bugün ise Fed'in halen aylık 85 milyar dolar olan tahvil alım miktarını ocak ayından itibaren 10 milyar dolar azaltacağını açıklamasının ardından, yurtiçinde İstanbul merkezli operasyonla ilgili belirsizliklerin de etkisiyle, Dolar/TL paritesi tarihi zirvesi olan 2,0984'ü gördü.

"TCMB için asıl son siyasi gelişmeler sürpriz oldu"

Konuya ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan ING Bank Döviz Masası Müdürü Burçin Metin, kurun en son 2,03'den 2,09'a yükselmesini iki ayrı nedene bağlayarak, bunları Fed'in parasal genişlemeye başlaması ve mevcut siyasi ortam olarak sıraladı.

Türkiye'nin finansal piyasalarda uzun zamandır bu tarz bir siyasi ortamı fiyatlamadığını vurgulayarak, "Bizi en çok etkileyen mesele aslında bu" diyen Metin, Türkiye'nin beraber anıldığı Güney Afrika'ya bakıldığında, onların da para biriminin değer kaybettiğini, ancak siyasi durumdan kaynaklı TL'nin çok daha fazla tepki verdiğini söyledi.

Metin, TCMB'nin döviz satım ihalelerini 10 katına kadar çıkarabileceği açıklamasını anımsatarak, bunun aslında yeni bir şey olmadığını, bu nedenle de sadece bu açıklama paralelinde kurda bir sakinleşme, düşüş beklemediğini dile getirdi.

TCMB'nin bu söylemini fiile dönüştürürse, kurda etkili olacağını aktaran Metin, "Yani TCMB 250 milyon dolarlık döviz satışını 2,5 milyar yaparsa, kurda bir etkisini görürüz. Bunlar dışında TCMB döviz satış ihalelerini 50-100-150 milyon dolar gibi rakamlarla yapmaya devam ederse, kurdaki yükseliş devam edecektir. Çünkü 2,0850 daha önce gördüğümüz tepeydi ve biz şu anda bunun üzerindeyiz. İçeride siyasi ortam sakinleşmediği sürece, TCMB de daha sert hareketler yapmadığı sürece, kurdaki yükselişin devam edeceğini düşünüyorum" diye konuştu.

Burçin Metin, TCMB için son siyasi gelişmelerin sürpriz olduğuna işaret ederek, "Siyasi ortam böyle olmasaydı kurda bu kadar sert bir hareket görmezdik" ifadesini kullandı.

-  "Anlamlı bir gevşemeden bahsetmek için 2,08 desteği aşağı yönlü kırılmalı"

ALB Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Arda Coşar da bu yıl içindeki Dolar/TL paritesinin yükselmesindeki önemli gelişmeleri anlattı.

Coşar, 22 Mayıs'ta Bernanke'nin tahvil alımlarının azaltımlarına bu yıl içinde başlanabileceği ve 2014 yılında sonlandırabileceğini açıklaması ile Dolar/TL paritesinin 1,85 seviyelerinden yükselmeye başladığını, bunun akabinde yaz aylarında artan tansiyon sebebiyle paritenin yükselmeye devam ettiğiniancak psikolojik destek seviyesi olan 2 seviyesini kırmadığını söyledi.

Arda Coşar, devam eden günlerde ABD'den gelen ekonomik verilerin Fed'in tahvil alımlarını azaltacağı endişesini arttırmasının yanında, Suriye'de yeni bir sıcak çatışma çıkma ihtimalinin ortaya çıkması ile ağustosta paritenin bu psikolojik seviyeyi kırdığını belirterek, eylül ayı başında ise 2,08 seviyesinin yeni zirve olarak görüldüğünü dile getirdi.

Eylül ayı FOMC toplantısında beklenenin aksine Fed'in tahvil alım programında bir değişikliğe gidilmemesiyle paritenin 2'nin altına gerilediğini anımsatan Coşar, ancak ABD'de özellikle büyüme ve istihdam tarafındaki verilerin, toparlanmaya işaret etmesi ile Dolar/TL paritesinin 2 seviyesini tekrar kırdığını, aralık ayına kadar 2-2,06 seviyeleri arasında dalgalandığını ifade etti.

Coşar, Aralık ayı FOMC toplantısının, üzerinde bir piyasa konsensüsü olmaması sebebiyle önem arz ettiğini anımsatarak, piyasa anketlerinde katılımcılarının yaklaşık yüzde 50'sinin tahvil alımlarında azaltım beklerken, diğer yüzde 50'sinin gelecek yıl için bir hamle beklediğini aktardı.

Fed'in bu haftaki toplantısında ise tahvil alımlarında 10 milyar dolarlık azaltıma gittiğini hatırlatan Coşar, şunları kaydetti:

"Bu gelişmeyle Dolar/TL paritesinin 2,04 üzerine yükselmesi, akabinde 17 Aralık tarihinde başlayan yurt içi haber akışı ile siyasi risk unsurunun fiyatlanmasıyla, parite bir önceki zirvesi olan 2,08 direncini yukarı yönlü kırdı. Önümüzdeki dönemde parite ABD ekonomik verilerine bağlı olması beklenen tahvil alımlarındaki revizyonların beklenenden yavaş, beklenenden sert veya beklentiye paralel olması yanında; 2014'ün seçimler nedeniyle siyasi riskin fiyatlanacağı bir yıl olması beklenmektedir. Ayrıca Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından gelebilecek müdahaleler göz önünde bulundurulmalıdır. Teknik açıdan paritenin 2,08 seviyesi üzerinde kalması durumunda 2,1 ve 2,15 seviyeleri görülebilir.  2,08 desteğinin aşağı yönlü kırılması durumunda ise 2,05 desteği hedeflenebilir. Ancak 2014 yılında hem Fed'in tahvil alım programı ile atacağı adımların endişesi, hem de ABD'de görülen ekonomik toparlanmanın yanında, yurt içinde siyasi gündem sebebi ile paritenin 2'nin üzerinde kalması; yıl içerisinde ise 2-2,15 arasında dalgalanması beklenebilir."

TCMB'nin oynaklığın fazla olduğu günlerde döviz satım ihalelerinin 10 katına kadar çıkarılabileceği açıkladığına da değinen Coşar, "Açıklama ile beraber kurlarda bir miktar gevşeme görülse de anlamlı bir gevşemeden bahsetmek için 2,08 desteği aşağı yönlü kırılmalı. Önümüzdeki günlerde paritenin gevşemesi için siyasi risk unsurunun gevşemesi ve TCMB'den hamle gelmesi gerekiyor" dedi. - İstanbul

Merkez Bankası Ben Bernanke İstanbul Fed Ekonomi Haberler