Dış İlişkiler Konseyi'nin "Türkiye-Abd İlişkileri: Yeni Ortaklık" Raporu

Özlem Şahin Şakar - ABD'nin önemli düşünce kuruluşlarından Dış İlişkiler Konseyi (CFR) tarafından yayımlanan "Türkiye-ABD İlişkileri: Yeni Ortaklık" başlıklı raporda, "ABD'nin, siyasi ve ekonomik açıdan başarılı, güçlü ve yeni bir Türkiye ile ilişkilerini derinleştirmesi ve kurumsallaştırması gerektiği" belirtildi.

Dış İlişkiler Konseyi'ne bağlı Çalışma Grubu tarafından hazırlanan 96 sayfalık raporun yayımlanması nedeniyle, CFR'ın New York'taki merkezinde toplantı düzenlendi. Toplantıya raporu hazırlayan Çalışma Grubunun eşbaşkanları ABD'nin eski dışişleri bakanlarından Madeleine K. Albright ve ABD'nin eski ulusal güvenlik danışmanlarından Stephen J. Hadley ile projenin direktörlüğünü yapan Dış İlişkiler Konseyi'nin Ortadoğu uzmanı Steven A. Cook katıldı.

Cook raporla ilgili açılış konuşmasında, AK Parti yönetiminin daha önceki hükümetlere göre çok daha demokratik ve açık bir politika anlayışıyla ülkeyi yönettiğini, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Kahire'de yaptığı konuşmanın son derece önemli olduğunu, AK Parti'nin Başbakan Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül liderliğinde Batı değerlerini benimsediğini söyledi.

Madeleine Albright da açılış konuşmasında, AK Parti'nin halka son derece yakın olduğunu ve halka hizmet ederek başarılı olduğunu belirterek yeni anayasa yapılmasının önemine işaret etti.

Stephen J. Hadley de açılış konuşmasında, Türkiye'nin başarılı ekonomisiyle, modernliğiyle, dünyada giderek daha da önem kazanan, iddialı rolüyle Ortadoğu'da Arap Baharı'nı yaşayan ülkeler açısından örnek teşkil ettiğini vurguladı.

Hadley, AK Parti'nin iktidara gelişinin 10. yılında hala son derece başarılı olduğunu ve karşısında güçlü bir muhalefet bulunmadığını belirtti.

Türkiye'de demokrasiyle ilgili bir soru üzerine Albright, demokrasinin bir süreç olduğunu ve Türkiye'nin genel olarak bu çıtada yüksek bir yerde bulunduğunu, ancak bu sürecin devam etmesi gerektiğini söyledi. Bu kapsamda güçlü bir demokrasi için güçlü bir muhalefetin, basın özgürlüğünün, hukuk devleti ilkesinin varlığının son derece önemli olduğunu vurgulayan Albright, son dönemde gazetecilerin tutuklanmasıyla ilgili bazı endişelerin bulunduğunu söyledi. Türkiye'nin ABD ile birlikte "Demokratik Ülkeler Topluluğunun" bir parçası olduğunu ifade eden Albright, bu kapsamda demokratik ülkelerin birbirlerine yardım etmeleri gerektiğini belirtti.

-"Türkiye bugün yeni ve farklı bir ülke"-

Stephen J. Hadley, bir soru üzerine, Türkiye'nin bugün yeni ve farklı bir Türkiye olduğunu, bu yüzden Türkiye ile ABD arasında da yeni bir ilişki olması gerektiğini söyledi.

Hadley, şöyle konuştu:

"Türkiye bugün 10 yıl önceye göre çok farklı ve yeni bir ülke. Soğuk Savaş döneminde ABD'de 'Biz ne yaparsak Türkiye bizi izleyecek' gibi bir beklenti vardı. Şimdi ise karşımızda yeni bir Türkiye var, dünyanın en önemli 5 ya da 6 ülkesinden biri. Türkiye, Ortadoğu'da, Kafkaslar'da ve Orta Asya'da bağımsız ve çok önemli bir rol oynayan bir ülke. Türkiye bizim bölgede mükemmel bir müttefikimiz ve ortağımız olabilir, ama bunun için Türkiye ve ABD'nin artık aralarındaki ilişkiye farklı şekilde bakması gerek: eşit iki ülke olarak, her seviyede ortak stratejiler ve ortak yaklaşımlar geliştirmek üzere yoğun şekilde birlikte çalışan, sürprizlere yer vermeyecek şekilde güven duygusunu temel alan bir ilişki kurulmalı. Bu hem bizim hem de Türkiye'nin çıkarına olur. Ama bunun için artık daha farklı davranmalıyız."

Hadley, "Türkiye artık bizim en yakın müttefiklerimizden biri olma statüsüne yükselmeli, yani ABD Başkanı, ABD dış politikasıyla ilgili ülke başkanlarına telefon etmek istediğinde Türkiye en ön sıralarda yer almalı" dedi.

-"Türkiye ile ABD arasındaki ilişki kurumsallaşmalı"-

Steven A. Cook da konuşmasında, Türkiye ile ABD arasındaki ilişkinin kurumsallaşması gerektiğini belirterek ABD Başkanı Obama ve Başbakan Erdoğan arasında son derece yakın bir ilişkinin bulunduğunu, ancak bu ilişkinin kişiselliğin ötesine geçip Türkiye ve ABD'nin devlet mekanizmalarının her seviyesinde kurumsallaşması gerektiğini, iki lider görevde olmadığı zaman bile iki ülke arasındaki bu ilişkinin devam etmesi gerektiğini belirtti.

-"Avrupalılar büyük bir yanlış yaptılar"-

Türkiye'nin AB üyeliğiyle ilgili bir soru üzerine Albright, bu konuda her zaman düşüncesinin Türkiye'nin AB üyesi olması gerektiğini belirterek "Bu konuda bence Avrupalılar büyük bir yanlış yaptılar" dedi. Türkiye'nin bugün dünyanın her ülkesiyle ve bölgesiyle ilişkilerini geliştirdiğini anlatan Albright,

"Türkiye bugün her yerde oynuyor, sadece AB'ye odaklanmıyor" dedi.

Stephen J. Hadley de benzer görüş ifade ederek, "ABD, Türkiye'nin AB üyeliğini desteklemeye devam etmeli, ama asıl önemlisi AB, Türkiye ile daha yoğun bir ilişki içine girmeli" diye konuştu.

- NEW YORK

Kaynak: AA / Dünya