Haftanın tarihine bakış

Türk Silahlı Kuvvetleri, 12 Eylül 1980'de üçüncü kez yönetime el koydu.Türk demokrasisi 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971'deki muhtıralarla kesintiye uğradı. Ordu, 12 Eylül 1980'de yönetime bir kez daha el koydu. Parlamento feshedildi, siyasi faaliyetler durduruldu, tüm yurtta sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren, 13 Eylül 1980'de devlet başkanlığını üstlendi. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 1982'de bir kez daha değiştirildi. 12 Eylül dönemindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile bu dönemde kurulan hükümetler ve Danışma Meclisi'nde görev alanların yargılanmasını önleyen Anayasa'nın geçici 15. maddesinin 12 Eylül 2010'da yapılan referandumun ardından yürürlükten kaldırılmasıyla darbecilerin yargılanmasının önü açıldı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, referandumun ardından gelen şikayet dilekçelerini değerlendirerek, 12 Eylül sürecine ilişkin soruşturma başlattı. Savcılığın hazırladığı iddianame Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edildi.Askeri yönetimin hayatta kalan üyelerinden dönemin Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya'nın yargılanmasına Nisan 2012'de başlandı.Davayı 18 Haziran 2014'te karara bağlayan Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi, sanıklar Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'yı 765 sayılı TCK'nın "Devlet kuvvetleri aleyhine cürümler" başlıklı 146. maddesi uyarınca önce "ağırlaştırılmış müebbet hapis" cezasına çarptırdı, ardından takdiri indirimle bu cezaları "müebbet hapis cezasına" çevirdi.Mahkeme, Evren ve Şahinkaya hakkında, "askeri rütbelerin sökülmesini" düzenleyen Askeri Ceza Kanunu'nun 30. maddesinin uygulanmasına da karar verdi. Evren ile Şahinkaya'nın avukatı, kararın bozulması istemiyle, Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesine temyiz dilekçesi verdi. Yargıtay 16. Ceza Dairesinde temyiz incelemesi sürerken, Kenan Evren 9 Mayıs 2015'te, Tahsin Şahinkaya 9 Temmuz 2015'te hayatını kaybetti.Belli başlı öteki olaylar7 Eylül1533- İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, Greenwich'te doğdu.1822- Portekiz sömürgesi Brezilya bağımsızlığına kavuştu.1909- Amerikalı yönetmen Elia Kazan İstanbul'da doğdu.1923- İkdam, Akşam, İleri, Tercümanı Hakikat, Tevhidi Efkar, Tanin, Vatan ve Vakit gazeteleri, dizgici grevi nedeniyle çıkamayınca, ortaklaşa "Müşterek" gazetesini yayımlamaya başladılar. Müşterek gazete iki hafta çıktı.1936- İstanbul ve Ankara radyo şirketleri, satın alınarak devletleştirildi.1936- Harp Okulu, İstanbul'dan Ankara'ya taşındı.1938- Hatay Devleti Anayasası kabul edildi.1946- Türkiye'de ilk büyük devalüasyon yapıldı. 1,83 TL olan ABD dolarının fiyatı, yüzde 54 artırılarak 2,83 TL'ye çıkarıldı.1956- BM, Köleliğin, Köle Ticaretinin ve Köleliğe Benzer Kurum ve Uygulamaların Kaldırılması Ek Sözleşmesi kabul edildi.1977- İstanbul'da tüp gaz kuyrukları oluştu.1982- Esenboğa katliamı sanığı Levon Ekmekçiyan ilk celsede ölüm cezasına çarptırıldı.1986- Şili'de Pinochet suikasta uğradı, beş koruması öldü.2005- Türk sinemasının jönlerinden Efkan Efekan, akciğer kanseri tedavisi gördüğü hastanede 70 yaşında öldü.2016- Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) 534 gün geçirerek "uzayda kesintisiz en uzun süre kalan Amerikalı" olan astronot Jeff Williams, Dünya'ya döndü.2017- Türkiye'nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol, tedavi gördüğü hastanede 89 yaşında hayatını kaybetti.8 Eylül1529- Kanuni Sultan Süleyman Budapeşte'yi fethetti.1609- Mimar Sedefkar Mehmed Ağa, I. Ahmed'in isteği üzerine, Sultanahmed Külliyesi'nin inşasına başladı. Külliye, sekiz yıl sonra tamamlandı ve kullanıma sunuldu.1862- Osmanlı Devleti ile Büyük Avrupa devletleri arasında İstanbul Protokolü imzalandı.1931- Bulgaristan'da yayımlanan "Yüzellilikler"in gazetesi "Açık Söz" kapatıldı.1946- Bulgaristan'da referandum sonucu monarşi sona erdi.1951- 48 BM üyesi ve Japonya arasında resmi barış anlaşması imzalandı.1954- SEATO (Güney Asya Paktı) kuruldu.1968- Balkan Atletizm Yarışmaları'nda maraton dalında İsmail Akçay birinci, Hüseyin Aktaş ikinci oldu.1977- İkinci Milliyetçi Cephe hükümetinin "Ekonomik İstikrar Önlemleri Paketi" açıklandı.2004- Kastamonu'nun Küre ilçesinde Etibank'a ait bakır madeninde, tünel çalışmaları sırasında kaynak yapılırken gaz sıkışması sonucu çıkan yangında 19 işçi öldü, 19 işçi yaralandı.2011- Alevi çalıştayları sonucunda alınan kararlar doğrultusunda Alevilik, din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarında yer aldı. Buna göre, 2011-2012 eğitim öğretim yılından itibaren ilköğretim 4. sınıftan lise son sınıfa kadar din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarında Alevilik konusu işlenmesine karar verildi.2015- Iğdır'dan yola çıkan ve Dilucu Sınır Kapısı'nda görevli polis memurlarını taşıyan servis minibüsü ile koruma görevi yapan otomobilin, Aralık ilçesine bağlı Hasanhan köyü yakınlarından geçişi sırasında, uzaktan kumandalı bomba patlatıldı. Saldırıda 13 polis şehit oldu, 4 polis yaralandı.2015- Türkiye'nin ilk milli kazı alanı Alacahöyük'te yapılan kazılarda yaklaşık 3 bin 700 yıllık tunçtan motifli saç iğneleri ile boynuzdan takı bulundu.2016- Eski MHP Milletvekili Meral Akşener, partisinden ihraç edildi.2016- Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla yaz saati uygulamasının her sene yıl boyu sürdürülmesine ilişkin karar, Resmi Gazete'de yayımlandı.2017- Eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, eski Halk Bankası Genel Müdürü Süleyman Aslan, eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Levent Balkan ile Abdullah Happani hakkında ABD'de tutuklama kararı çıkartıldı.9 Eylül1886- Bern uluslararası kopya hakları (Copyrights) konvansiyonu toplandı.1921- Sakarya Savaşı'nda Mustafa Kemal Paşa, bazı komutanlarla "düşmanın mukavemetinin kırıldığı" Polatlı'nın kuzeyindeki Zafertepe'ye gelerek, Yunanlıların durumunu inceledi.1922- 30 Ağustos Zaferi'nin kazanılmasının ardından Yunan ordularını önüne katan Türk orduları İzmir'e girdi.1923- Halk Fırkası Tüzüğü onaylandı. Böylece CHP'nin kuruluşu gerçekleştirildi.1933- İzmir Enternasyonal Fuarı'nın çekirdeğini oluşturan "9 Eylül Panayırı"nın ilki, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı.1971- Boğaziçi Üniversitesi'nin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.1974- Keban Baraj ve Hidroelektrik Santrali açıldı.1974- 11. Antalya Film Şenliği'nde, Altın Portakal Ödülü'nü Lütfü Ömer Akat'ın "Düğün" filmi aldı.1976- Çin Halk Cumhuriyeti Lideri Mao Zedung öldü.1982- Türkiye'nin Burgaz Konsolosluğu İdari Ataşesi Bora Süelkan, Ermeni teröristlerce öldürüldü.1984- Sinema yönetmeni ve oyuncusu Yılmaz Güney, 47 yaşında Paris'te öldü.1991- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu yeniden faaliyete geçti.1993- İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) birbirlerini tanımayı kabul etti.1993- Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kuruldu.1995- Türkiye Güzeli Yeşim Palandüz, Dünya Güzeli seçildi. Palandüz'den önce, Keriman Halis 1932'de Dünya Güzeli seçilmişti.2008- Pakistan'da, suikaste kurban giden eski başbakanlarından muhalefet lideri Benazir Butto'nun eşi Ali Asıf Zerdari devlet başkanı oldu.2009- İstanbul'da yaşanan sel felaketinde 26 kişi hayatını kaybetti.2011- Gaziantep'te dünyanın en büyük mozaik müzesi niteliğini taşıyan Zeugma Müzesi açıldı.2012- Irak mahkemesi, Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık el-Haşimi ve korumalarından Ahmed Kahtan hakkında, gıyaplarında idam kararı verdi.2013- Alkollü içkilerin perakende satışının 22.00-06.00 saatleri arasında yapılamayacağına ilişkin düzenleme yürürlüğe girdi.2016- Kuzey Kore, nükleer savaş başlıklarının gücünü ölçmek için nükleer patlama denemesi yaptı. 10 kilotonluk güce sahip deneme 5,3 büyüklüğünde bir yer sarsıntısını tetikledi.2019- Tiyatro oyun yazarı, yönetmeni, oyuncusu ve seslendirme sanatçısı Dinçer Sümer, 81 yaşında yaşamını yitirdi.10 Eylül1623- Sultan IV. Murat tahta çıktı.1920- Türkiye Komünist Partisi (TKP) Bakü'de kuruldu.1921- Sakarya Savaşı'nda Türk karşı taarruzu başlatıldı ve Duatepe alındı.1943- İstanbul Kapalıçarşı'da çıkan yangında 200'den fazla dükkan yandı.1970- ABD'nin Türkiye'de haşhaş ekimini yasaklama önerisi Mecliste reddedildi.1974- İstanbul'da Haliç Köprüsü hizmete girdi.1976- İstanbul'a gelen İngiliz Havayolları'na ait yolcu uçağı ile Yugoslav yolcu uçağı Zagreb yakınlarında çarpıştı, 25'i Türk 176 kişi öldü.1981- Picasso'nun Guernica tablosu 40 yıl sonra ABD'den İspanya'ya döndü.2007- Pakistan'ın sürgündeki eski Başbakanı Navaz Şerif, yedi yıl aradan sonra ülkesine döndü. Havaalanında gözaltına alınan Şerif, daha sonra sınır dışı edildi.2009- Şehir içi sabit telefon hizmetlerinin rekabete açılması ve sabit telefonlarda numara taşınabilirliği uygulaması başladı.2015- KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum lider Nikos Anastasiadis Lefkoşa'daki ara bölgede bulunan Ledra Palace Otel'de dini liderlerle bir araya geldi.2017- DEAŞ'la mücadeleyi gerekçe gösteren ABD, Suriye'de terör örgütü PKK/PYD'ye 70 tır askeri yardım gönderdi.2018- Ankara Merasim Sokak'ta 29 kişinin hayatını kaybettiği bombalı saldırıya ilişkin davada 6 sanığa 30'ar kez ağırlaştırılmış müebbet ve 1185'er yıl hapis cezası verildi.11 Eylül1526- Macaristan'da Budin fethedildi.1853- Elektrikli telgraf ilk kez kullanıldı.1855- Osmanlı orduları, müttefikleriyle beraber Sivastopol'a girdi.1923- Mustafa Kemal, Halk Fırkası Başkanlığına seçildi.1926- Ankara, otomatik telefon işletmesine açıldı.1944- Türkiye, Mihver devletlerinden gelebilecek sığınmacılara karşı sınırlarını kapattı.1948- Pakistan Devlet Başkanı Muhammed Ali Cinnah öldü.1954- Ankara'da "Kıbrıs Türktür Komitesi" kuruldu.1957- Ankara'da sağanak sele yol açtı, 133 kişi öldü.1970- Sovyetler Birliği liderlerinden Nikita Kruşçev öldü.1973- Şili'nin sosyalist başkanı Salvador Allende, Augusto Pinochet önderliğindeki ordu tarafından devrildi. Yönetimi terk etmeyeceğini bildiren Allende, ordu güçlerince öldürüldü.1996- Türkiye internet omurgası Turnet açıldı.2000- Gazeteci ve sanatçı Ergun Köknar İstanbul'da öldü.2001- New York'un "İkiz Kule" gökdelenlerine yolcu uçaklarıyla terörist saldırı düzenlendi. Savunma Bakanlığına ait Pentagon'un da terör saldırısına uğradığı facia yaşandı.2004- Mısır İskenderiye Patriği Petros, Ortodoks Hristiyanlığın kutsal bölgesi Aynoraz yakınlarında kazada öldü. Olay yerinde 9 kişinin cesedi bulundu.2007- Ankara'da Sıhhiye Katlı Otoparkı'nda patlayıcı yüklü bir minibüs bulundu. Patlayıcılar yaklaşık üç saatte etkisiz hale getirildi. Ankara Valiliği, patlayıcıların, daha önce Mersin ve Şırnak'ta terör örgütü PKK'ya karşı yürütülen operasyonlarda ele geçen malzemelerle örtüştüğünü açıkladı.2010- Türkiye'de AIDS hastalığına ilk teşhisi koyan ve bu hastalığa karşı yürüttüğü mücadeleyle tanınan Prof. Dr. Hüseyin Sipahioğlu, 87 yaşında yaşamını yitirdi.2015- Suudi Arabistan'ın Mekke kentinde etkili olan fırtına nedeniyle Kabe'de bir vincin devrilmesi sonucu 107 kişi öldü, 238 kişi yaralandı. Kazada, ölenlerden 4'ünün, yaralananlardan ise 19'unun Türk hacı adayı olduğu açıklandı.2017- Bilim insanları, insan deri hücrelerini kök hücre durumuna getirmeden doğrudan motor nöronlara dönüştürdü.2018- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan, merkezi Şikago'da bulunan Dünya Müslüman Hayırseverler Kongresince Londra'da düzenlenen Küresel Donörler Forumu kapsamında verilen "İnsani Hizmet Takdir Ödülü"ne layık görüldü. Erdoğan'a ödülünü Forum Başkanı Paul Palmer takdim etti.12 Eylül1624- Dünyanın ilk denizaltısı Londra'da test edildi.1937- Dersim isyanının elebaşı Seyit Rıza teslim oldu; yargılama sonucu 15 Kasım'da idam edildi.1959- Sovyetler Birliği, Luna II roketini aya fırlattı.1963- Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında Ortaklık Anlaşması imzalandı.1980- Türkiye'de ordu yönetime el koydu. Parlamento feshedildi, siyasi faaliyetler durduruldu, tüm yurtta sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi.1996- Türkiye, 2 bin 500 Iraklı Kürt'ün ülkeye girmesine izin verdi.2010 - Anayasa değişikliği, halkoylamasıyla kabul edildi. Geçerli oyların yüzde 57,88'i "Evet", yüzde 42,12'si ise "Hayır" çıktı.2012 - Anadolu Ajansının yeni hizmeti "AA Finans Haberleri Terminali" İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) seans salonunda hizmete girdi.2013- ABD'de, 11 Eylül saldırılarında yaşamını yitiren kurbanların sayısı kadar Kur'an-ı Kerim yakmaya hazırlanan papaz tutuklandı.2015- Hindistan'ın Madya Pradeş eyaletine bağlı Petlawad kentindeki bir lokantada meydana gelen patlamada 90 kişi öldü.2015- Uzayda toplam 879 gün geçirerek bu alanda rekor kıran Rus kozmonot Gennady Padalka Dünya'ya döndü.2016- Van'da AK Parti İl Başkanlığı önündeki polis noktasına bomba yüklü araçla saldırı düzenlendi. Saldırıda 46'sı sivil, 50 kişi yaralandı.2017- Irak Meclisi, yaptığı oylamada Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) 25 Eylül'de gerçekleştireceği "bağımsızlık referandumunu" reddetti.2018 - Güney Sudan'da yıllardır süren iç savaş, muhalifler ve hükümetin Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da düzenlenen 33. Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi Devlet ve Hükümet Başkanları Toplantısı'nda imzaladığı nihai barış antlaşmasıyla sona erdi.13 Eylül490 - Yunanlar, Marathon Savaşı'nda Darius komutasındaki Persleri yendi.1705 - Osmanlı Devleti'ne sığınan Macar Kralı Tökeli İmre, İzmit'te öldü.1871 - Gazeteci, yazar, şair Şinasi 45 yaşında öldü.1919 - Sivas'ta İrade-i Milliye gazetesi yayımlanmaya başlandı.1921 - Sakarya Meydan Savaşı kazanıldı.1965 - Beatles "Yesterday"i çıkardı. Beatles, ilk Grammy ödülünü 1964 yılında "En İyi Grup" dalında aldı.1968 - Arnavutluk, Varşova Paktı'ndan ayrıldı.1980 - Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren, Devlet Başkanlığını üstlendi.1987 - Demokratik Sol Parti Genel Başkanı Rahşan Ecevit görevinden ayrıldı. Yerine oy birliğiyle Bülent Ecevit seçildi.1991- Futbolun "Taçsız Kralı" Metin Oktay, trafik kazasında öldü.1997- Polonya'da yapılan Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda Şeref Eroğlu ile Ercan Yıldız altın madalya kazandı.1998 - Halkçı Parti'nin Kurucu Genel Başkanı Necdet Calp, Ankara'da öldü.2008- Piyanist ve Besteci Fazıl Say, Almanya'nın prestijli müzik festivalleri arasında yer alan Bremen Müzik Festivali'nin 2008 yılı ödülüne layık görüldü.2012 - Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Özel Temsilcisi Angelina Jolie, Türkiye'ye sığınan Suriyelileri ziyaret etmek amacıyla Gaziantep'e geldi. Kamplarda incelemelerde bulunan Jolie, Ankara'ya geçerek Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından 14 Eylül'de Çankaya Köşkü'nde kabul edildi.2016- Adalet Bakanlığı, 15 Temmuz darbe girişiminin "emrini verdiği, komuta ettiği" gerekçesiyle ABD'ye Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) elebaşı Fetullah Gülen'e ilişkin ilk geçici tutuklanma talebini iletti.2016- Konya'da Çatalhöyük kazılarında, milattan önce 8000-5500 Neolitik Dönem'e ait, yüksek kalitede işçilikle yapılması ve vücudunun tüm parçalarının noksansız bulunması dolayısıyla "eşsiz" olarak nitelendirilen bir insan heykelciği ortaya çıkarıldı.2017- Galatasaray Kadın Basketbol Takımı Yardımcı Antrenörü Nevriye Yılmaz, FIBA Kadınlar Avrupa Ligi tarihinin en iyi oyuncusu seçildi.2019- AK Parti'de kesin ihraç talebiyle Merkez Disiplin Kuruluna sevk edilen eski başbakan Ahmet Davutoğlu, parti üyeliğinden istifa etti.

Haftanın tarihine bakış

Güncel Haberler

Türk Silahlı Kuvvetleri, 12 Eylül 1980'de üçüncü kez yönetime el koydu.

Türkiye, Ankara, Eylül, Güncel, Haberler