AİHM: Yolsuzluk İçeren Telefon Görüşmeleri Özel Hayat Sayılmaz

Türkiye, seçim dönemine girildiği günden beri, internette yayınlanan ses kayıtlarını, tapeleri konuşuyor. Özellikle Başbakan Erdoğan ve oğluna ait olduğu iddia edilen ses kayıtları gündemden düşmüyor. 

İktidar ve iktidara yakın olanları hedef alan ses kayıtları, internet ortamında birbiri ardına yayınlanıyor. 

ERDOĞAN: FACEBOOK'U DA YOUTUBE'U DA KAPATIRIZ

Başbakan Erdoğan, her fırsatta dinlemelerin yasa dışı olduğunu ve yayınlamanın da suç olduğunu, bunlarla ilgili gerekirse Facebook ve Youtube gibi paylaşım sitelerinin komple kapatılacağını ifade ediyor.

Zira geçtiğimiz günlerde Twitter'a erişim komple engellendi. Nedenleri farklı olarak açıklansa da, kamuoyu kapatılmanın altında, yayınlanan ses kayıtları olduğunu düşünüyor. 

YASA DIŞI DİNLEME SUÇ, ANCAK İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE GİRER Mİ?

Yargı kararı olmadan yapılan dinlemelerin suç oluşturduğu açık. TCK 132-140 maddeleri bu suçla ilgili. Hukuka aykırı bir biçimde elde edilen bu kayıtlar bir yargılamada kanıt olarak kullanılamaz. Ancak hukuka aykırı yollardan elde edilen ses kayıtlarının medyada yayınlanması ifade özgürlüğü kapsamına girer mi?

AİHM'DEN YASA DIŞI DİNLEMELERLE İLGİLİ EMSAL KARAR

AİHM'nin bu konuyla ilgili çok önemli bir emsal kararı var. Hürriyet yazarı Taha Akyol, bu kararı köşesinde şöyle duyurdu:  Slovakya'da başbakan yardımcısı ve adalet bakanı telefonda görüşüyorlar. Bir sigorta şirketinin özelleştirilmesi sırasında yasa dışı işlem yaptıkları anlaşılıyor. "Birileri" bu konuşmayı yasa dışı olarak kaydediyor ve yayınlıyor...

AİHM'nin kararı: Dinleme yas adışı olsa bile, yayınlanması kamu denetimi anlamına gelir, çünkü yasalara uymayan işlerin kamuoyunca bilinmesinde kamu yararı vardır. Yayınlamak suç değildir. (Case of Radio Twist S.A. v. Slovakia, Application no. 62202/00 of 19 December 2006) 

YASA DIŞI DİNLEME SUÇ, YAYINLAMA SUÇ DEĞİL

Yasa dışı dinleme her şartta suçtur, fakat AİHM'nin bu kararına göre, yolsuzluk iddialarına yol açan dinlemelerin sosyal medyada yayınlanması hukuken suç değildir, dinleme yasa dışı olsa bile.

- SLOVENYA ÖRNEĞİ -

Eski AİHM Yargıcı ve CHP Milletvekili Rıza Türmen, Slovanya'ya yaşanan olayı, detaylarıyla şöyle anlattı:

"Slovakya'da çok dinlenen bir radyo istasyonundan (Radio Twist), Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Bay K ile Adalet Bakanı Yardımcısı Bay D arasında geçen bir telefon konuşmasını yayınlanır. Telefon konuşması yasal olmayan yollardan elde edilmiştir. Radyo Twist bunu bilmektedir. Her iki politikacı da koalisyon ortağı Slovak Ulusal Partisi üyesidir. Konuşmanın konusu, devlet tarafından kontrol edilen büyük sigorta şirketi yönetim kurulu üyelerinin Slovak Ulusal Partisi'ne yakın polisler tarafından binadan dışarı atılması ve yerlerine Slovak Ulusal Partisi'ne mensup kişilerin getirilmesidir. Telefon konuşmasından, her iki politikacınında bu işin içinde oldukları anlaşılmaktadır ve Bay D sonradan Anayasa Mahkemesi üyesi olur.

MAHKEME HAKLI BULDU CEZA KESTİ

Konuşmanın yayınlanmasından sonra Bay D, Radyo Twist'e dava açar. Telefon konuşmasının hukuka aykırı bir biçimde elde edildiğini, Radyo Twist'in bu konuşmayı yayınlamakla kişilik haklarını ihlal ettiğini ileri sürer.

Slovak yargısı Bay D'yi haklı bulur ve Radyo Twist'i 2600 euro tazminata ve yazılı özür dilemeye mahkum eder. Radyo Twist bu karara karşı AİHM'ye başvurarak haber verme hakkının ve dolayısıyla ifade özgürlüğünün ihlal edildiğini ileri sürer.

AİHM: KONUŞMA ÖZEL YAŞAMA GİRMEZ

Slovak hükümeti AİHM'ye verdiği savunmada, ses kaydının hukuka aykırı olduğunu, iletişimin ve özel yaşamın gizliliğini ihlal ettiğini, gazetecilik ahlakına aykırı olduğunu belirtir. 

AİHM ise kararında, konuşmanın yayınlanmasının özel yaşamı ihlal ettiği görüşünü reddeder. Siyasal nitelik taşıyan iki politikacı arasındaki bir konuşmanın özel yaşama girmediğini söyler.

"KAMUOYUNU İLGİLENDİREN BİR KONU"

İkinci olarak AİHM, devlete ait kuruluşların işletilmesi ve özelleştirilmesinin kamuoyunu ilgilendiren bir konu olduğunu belirtir.

"YAYINLAYAN KAYITLARDAN SORUMLU DEĞİL"

Üçüncü olarak AİHM, mahkeme kararlarının temelini oluşturan telefon konuşmasının hukuka aykırı bir biçimde elde edilmesi üzerinde durur. Radyo Twist'in ses kaydından sorumlu olmadığını, ses kayıtlarının doğru olmayan ya da çarpıtılmış bir bilgi içermediğini, dolayısıyla D'nin kişilik haklarının zarar görmediğini, D'nin sonradan Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilmesinin de bunu doğruladığını belirtir.

Radyo Twist'in başka bir kişinin hukuka aykırı bir biçimde elde ettiği ses kaydını yayınladığı için cezalandırıldığını, üçüncü bir kişi tarafından hukuka aykırı bir biçimde elde edilen bir konuşmayı yayımlamanın Radyo Twist'i, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ifade özgürlüğüne ilişkin 10. maddesinin koruması dışında bırakmadığını ileri sürer.

Bu nedenlerle, Radyo Twist'e verilen cezanın demokratik bir toplumun gerekleriyle bağdaşmadığı ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10. maddesinin ihlal edildiği sonucuna varır."