CHP'den Hükümete Nükleer Santral Uyarısı: "Krallık, Emirlik de Bile Olmaz"

CHP, TBMM Genel Kurulu'na önümüzdeki günlerde gelmesi beklenen Akkuyu'da nükleer santral kurulması konusundaki anlaşma için hükümeti uyardı. Anlaşmaya muhalefet şerhi hazırlayan CHP, "Santralin kurulacağı arazi ve Türk devletine ait ilave arazi proje şirketine bedelsiz olarak tahsis edilmiştir. Ayrıca bölge iki büyük deprem geçirmiştir. İhalesiz çözüm yoluna gidilmektedir. İşletme sırasındaki vuku bulacak kazalar ve görülen zararlarla ilgili bir açıklık sözleşmede görülmemektedir" diyerek hükümeti ikaz etti. CHP, "Emirlikler, krallıklar bünyesinde dahi yapılmayacak düzeyde Türkiye Cumhuriyeti mahkemeleri ve organları hiçe sayılarak yasa onaylanmıştır" diyerek hükümeti uyardı.

-CHP ANLAŞMAYA MUHALEFET ŞERHİ KOYDU-

CHP İstanbul Milletvekili Şükrü Elekdağ ile Bursa Milletvekili Onur Öymen, TBMM Dışişleri Komisyonu'nda kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyeti'nde Akkuyu Sahası'nda Bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliği Anlaşması'nın Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkındaki Kanun Tasarısı'na muhalefet şerhi hazırladı.

-"KRALLIK, EMİRLİKLER DE BİLE OLMAZ"-

Muhalefet şerhinde, hükümet tarafından bu anlaşma ile TBMM'nin iradesinin ipotek altına alındığı iddia edilerek, "Emirlikler, krallıklar bünyesinde dahi yapılmayacak düzeyde Türkiye Cumhuriyeti mahkemeleri ve organları hiçe sayılarak yasa onaylanmıştır. Onaylanan yasada mevcut kanunlar içerisinde yer alan hiçbir amaç gözetilmemiş adeta teslimiyetçi bir tavır izlenmiştir" denildi.

-ANŞLAŞMANIN "KARA DELİKLERİ"-

Anlaşmada siyasi ve teknik açıdan bir dolu problemler olduğu belirtilerek, şöyle denildi:

"Anlaşmadaki taraflar Rusya Federasyonu adına Rusya Federasyonu Devlet Atom Enerjisi Kurumu (Rosatom), Türkiye adına ise, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıdır. Kuruluşa karşı Bakanlık muhatap edilmiştir.

-SANTRALİ YAPACAK ŞİRKET BELLİ OLMADAN SÖZLEŞME YAPILDI-

Santrali kuracak şirketin seçimi konusunda yetki Rosatom'a verilmiştir ve santrali yapacak şirket belli olmadan sözleşme yapılmıştır.

Teknolojik olarak vver 1200 tipi reaktör seçilmiş, ancak bu reaktör henüz ne Rusya'da ne de diğer dünya devletlerinde kurulmamıştır.

-ARAZİ BEDELSİZ VERİLDİ-

Santralin kurulacağı arazi ve Türk devletine ait ilave arazi proje şirketine bedelsiz olarak tahsis edilmiştir.

-BÖLGE İKİ DEPREM GEÇİRDİ-

Santralin yeri konusunda Akkuyu belirlenmiş, ancak Akkuyu'ya 37 yıl sonra yeniden ruhsatlandırma yapılması gerekirken kurulacağı yerin seçimi 37 yıl önceki ruhsata bağlanmıştır. Oysa ki, 37 yıl önce ruhsatlanan Akkuyu bölgesinde deniz suyu sıcaklığı değişmiş, yerleşim oranı 7 kat artmış, turizm kapasitesi 12 kat artmıştır. Ayrıca, bölge iki büyük deprem geçirmiştir. Bu nedenle yeniden lisanslandırılması mutlak zorunluluk hale gelmiştir.

-RUHSAT VERECEK KURUM YOK-

'Tüm gerekli lisanslar ve izinler hükümet kuruluşlarından alınır' denmesine rağmen Türkiye'de nükleer projeye ruhsat verecek bir düzenleyici kurum ve hatta bunu yorumlayacak kurumsal bilgi birikim oluşturulmamıştır.

-15 YILLIK SATIN ALMA GARANTİSİ VERİLDİ-

Sözleşmeye 'üretim miktarından az üretim olduğunda eksik üretilen miktarı temini' yönünde bir yükümlülük konmasına rağmen eksik üretim tedarik edilmediğinde cezai durumun ne olacağı belirtilmemiştir. Buna karşın Türkiye 15 yıllık bir satın alma garantisini ilgili firmaya vermiştir.

-KAPALI KUTU-

Sözleşmenin 10. maddesinin yedinci bendinde sermaye harcamaları, lisans bedelleri, geliştirme bedelleri, finansman sağlamaya ilişkin bedellerin geri ödemesi konusunda ve ayrıca işletme maliyeti, yakıt tedariki, yakıt döngüsü maliyeti, yakıt atığın taşınması, depolanması bertaraf edilmesi, söküm ve sahanın yeniden düzenlenmesi konusundaki sigorta primlerinin ödeneceği belirtilmiş, ancak bu ödemelerin kim tarafından yapılacağına bu bölümde açıklık getirilmemiştir.

-ATIKLARIN NE OLACAĞI BELLİ DEĞİL-

Yakıt atık yönetimi başlıklı 12. bölümde proje şirketi söküm ve atık yönetiminden sorumludur denmesine rağmen proje süresince atıkların ne olacağı sorumluluğa bağlanmış, ancak söküm sonrası ne olacağı konusunda bir açıklık getirilmemiştir.

Rus Nükleer Santral Endüstrisinin Avrupa ve Amerika'da kabul görmemesi söz konusudur.

-İHALESİZ VERİLECEK-

İhalesiz çözüm yoluna gidilmektedir. Yapılan bu uluslararası anlaşmayla Türkiye'nin daha önce yapmış olduğu uluslararası ticaret anlaşmalarına rekabetçi bir ihale sistemi yaratılmadığından dolayı ters düşülmektedir. Bir anlaşma diğer anlaşmaları kesmemelidir. Fiyat Türkiye ortalama satış fiyatının üzerindedir. Santral yap-işlet-devret santrali değil, yap-işlet santralidir.

Santrallerin tasarımında kullanılan soğutma teknolojisini düzenleyen kanun ya da yönetmeliğimiz yoktur.

-SÖZLEŞMEDE KAZALAR YOK-

Sigorta sadece santralin kurulma aşaması ile ilgilidir. İşletme sırasındaki vuku bulacak kazalar ve görülen zararlarla ilgili bir açıklık sözleşmede görülmemektedir.

-BAĞIMLILIK ARTACAK-

Rusya ile yapılan bu anlaşma sonucunda Rusya'ya bağımlılığın daha çok artması söz konusu olmuştur. Nükleer santral tamamlandığında bu bağımlılık elektrik enerjisi ve yakıtları düzeyinde yüzde 70'e kadar çıkacaktır."(ANKA)

(MG/ÖMR)

Haberler