2 Şubat "Dünya Sulak Alanlar Günü"

Sulak alanların korunması ve akılcı kullanımını sağlamak üzere geliştirilen ve 1971 yılında İran'ın Ramsar kentinde imzaya açılan Ramsar Sözleşmesine (Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi) ülkemizde 1994 yılında taraf olmuştur.

Uluslararası kriterler dikkate alınarak Bakanlığımızca şu ana kadar yapılan değerlendirmeler neticesinde, bu alanların 135'inin uluslararası önemde sulak alan olduğu tespit edilmiştir.

Ramsar Sözleşmesi'nin Avusturalya'nın Brisbane kentinde gerçekleştirilen 6. Taraflar Konferansında sözleşmenin imzaya açıldığı 2 Şubat gününün "Dünya Sulak Alanlar Günü" olarak kutlanmasına karar verilmiştir. Her yıl tüm taraf ülkelerde Dünya Sulak Alanlar Günü sulak alanların önemi, korunması ve akılcı kullanımı konularında kamuoyu bilincini geliştirmeye yönelik çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.

Sulak alanlar, yüz binlerce yıllık doğal süreçler sonucu meydana gelmiş ve ortama karakterize olmuş zengin bitki ve hayvan türleri ile yoğun organizma koleksiyonuna sahip yeryüzünün en önemli genetik rezervuarlarıdır. Bulundukları bölgenin su rejimini düzenlemesi ve iklimini stabilize etmesinin yanı sıra, başta balıkçılık olmak üzere, tarım, hayvancılık, saz kesimi, turba çıkarılması ve rekreasyonel faaliyetlere sağladığı imkanlar nedeniyle yüksek bir ekonomik değere sahiptirler.

Derinlikleri genelde 6 metreye kadar olan sığ göl, lagün, deltalar, korunaklı kıyılar, su dolaşımına sınırlı olan bölgeler sulak alan olarak nitelendirilir. Sulak alanlar, yerli ve kıtadan kıtaya göç eden milyonlarca göçmen kuşun okyanusları aşmadan önce yumurtlama, yavru çıkarma ve mevsimlik yaşama yerleri olduğu için, ekolojik açıdan son derece önemli habitatlardır. İçinde bulunduğumuz yüzyılda, dünya sulak alanlarının %50'si sazlıkların kesilmesi, tarım amaçlı kurutmalar, sanayi kirliliği, içme suyu amaçlı kullanımlar ve yapılaşmalar nedeniyle yok edilmiştir.

Ramsar Sözleşmesi ile Türkiye, başta Sözleşme Listesine dâhil ettiği sınırları içerisindeki tüm sulak alanları korumayı, geliştirmeyi ve akılcı kullanmayı uluslararası düzeyde taahhüt etmiştir.

İlimizde Ramsar sözleşmesine dâhil 1 adet sulak alan (Sultan Sazlığı) ile birlikte toplam 4 adet sulak alan (Hürmetçi Sazlığı, Tuzla Gölü ve Engir Gölü) bulunmaktadır.

Sultan Sazlığı -RAMSAR alam (39.057 Ha.)

Hürmetçi Sazlığı -RAMSAR'a aday (2.900 Ha.)

Tuzla Gölü -RAMSAR'a aday (2.720 Ha.)

Engir Gölü - (44 Ha.)

Ülkemizin önemli sulak alanlarından birisi olan ve ilimiz sınırlan içerisinde yer alan Sultan Sazlısı Sulak Alanı 1994 Ramsar Alam olarak onaylanmıştır. Sultansazlığı nadir olarak bir arada bulunan tatlı ve tuzlu su ekosisteminin bir arada bulunması,428 doğal bitki türünün bulunması, bu türlerden 48 tanesinin endemik olması,301 adet kuş türüne beslenme ve üreme konaklama alam olarak ev sahipliği yapması, havza bazında yer altı su kaynak rezervini düzenlenmesi, Afrika, Avrupa ve Asya arasında her yıl göç eden göçmen kuşların kullandığı göç yolu üzerinde bulunması nedeniyle önem arz etmektedir. İlimiz Develi, Yahyalı, Yeşilhisar ilçelerini ilgilendiren Develi 2. Merhale Sulama Projesi kapsamında yer alan ve Zamantı Irmağı'nın suyunun Develi Ovası'na aktarılmasını sağlayacak olan Zamantı Tüneli projesinin tamamlanmış olup sürekli su verilerek kuş cennetinde ekolojik yapısının korunmasında büyük katkı sağlanmıştır.

Afrika, Asya ve Avrupa kuş göç yollarının üzerinde önemli bir yeri olan Hürmetçi Sazlısı başta kuşlar olmak üzere yaban hayatı için önem taşımaktadır. Hürmetçi Sazlığı Sulak Alanların Korunmasına Dair Yönetmelik gereği koruma bölgeleri 2006 yılında tespit edilerek Bakanlığımızca Ulusal Sulak Alan Komisyonu'nda 20.06.2006 tarihinde onaylanmıştır.

Alanda dünya ölçeğinde nesli tehlikedeki karaleylek, angıt, kaşıkçı, bıyıklı sumru, sürmeli ve mahmuzlu kızkuşu gibi türlerden bazıları göç, bazıları da üreme döneminde bölgede görülmektedir. Ayrıca sulak alanlara bağımlı yaşayan manda, Karpuzsekisi ve Dokuzpınar köylerinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Ovada düzlük, sazlık ve ıslak çayır alanlarının bir arada bulunması, aynı zamanda yılkı atlarının yaşamasını olanaklı kılmaktadır. Alanın yöresel ölçekte taraflar arasında uyumlu ilişkiler kurularak doğal kaynakların ulusal ve küresel düzeyde koruma amaçlarına hizmet edebilecek bir yapıya kavuşturulması için Müdürlüğümüzce 2011 yılında yönetim planı yapılmıştır.

Ayrıca Kayseri'nin 40 km kuzeydoğusunda bulunan Tuzla Gölü Sulak Alanı, Sulak Alanların Korunmasına Dair Yönetmelik gereği koruma bölgeleri 2007 yılında tespit edilerek Bakanlığımızca Ulusal Sulak Alan Komisyonu'nda 13.06.2007 tarihinde onaylanmıştır. Bölge nesli tehlike altında bulunan Toy, Büyük Cılıbıt, Angıt, Mahmuzlu kızkuşu, küçük kerkenez gibi kuş türlerini barındırmaktadır. 106 km alana tekabül eden tuzla gölü sulak alanı 1993 yılında 1 .derece doğal sit alanı olarak ilan edilmiştir. Aynı zamanda Türkiye'nin yeni Ramsar Alanları listesindedir. Tuz gölü İç Anadolu insanoğlunun olumsuz etkilerinden kısmen kurtulmayı başaran tek tuz gölüdür.

Işıl Lalesi bölgeye endemik bir tür olup sadece bu bölgede bulunmaktadır.

Sulak alanların korunmasının hepimiz için güzel ve artan bir hayat kalitesi sağlayacağının altının çizildiği bu günde, toplumun her kesimi ile gelecek kuşaklara yaşanabilir bir dünyanın bırakılması için el birliği içerisinde sulak alanlara gereken önemin ve titizliğin gösterilmesi ümidiyle,

Kaynak: Bültenler / Güncel